Почвоведение и агрохимия
жүктеу/скачать 4.83 Mb. Pdf көрінісі
|
| Агрохимия
Почвоведение и агрохимия, №4, 2020 14 Zagorul'ko A.V., Gajdukova N.G., SHabanova I.V., Skorobogatova A.S. Ekologo – agronomicheskaya ocenka dejstvij himicheskih sredstv zemledelij na urozhaj i kachestvo zerna ozimoj pshenicy / Nauchnyj zhurnal KubGAU. - 2017. - №131(07). - S.1-20. ТҮИ ІН Н.Б. Зуева 1 , Л.Д. Жлоба 1 , К.К. Кунанбаев 1 СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚАРА ТОПЫРАҒЫНДАҒЫ МЫС, МЫРЫШ ЖӘНЕ КАДМИИ ҚОСЫЛЫСТАРЫ МӨЛШЕРІНІҢ ДИНАМИКАСЫНА ЖАСЫЛ ТЫҢАИ ТҚЫШТАРДЫҢ ӘСЕРІ “ «А.И. Бараев атындағы астық шаруашылығы ғылыми-өндірістік орталығы» ЖШС, 02000, Ақмола облысы, Шортанды ауданы, Научный кенті, Бараев көшесі, 15, Қазақстан, e-mail: kotvic@bk.ru Мақалада топырақтағы және жаздық тритикале дәніндегі мыс, мырыш және кадмии дің мөлшері бои ынша нәтижелер келтірілген. Жасыл тыңаи тқыштарды минералды тыңаи тқыштармен салыстыра отырып топырақтағы микроэлементтердің динамикасына әсері зерттелді және тритикале дәніне бағалау жүргізілді. Зерттеулер Солтүстік Қазақстанның оңтүстік карбонатты қара топырағы аи мағында жүргізілді. Еркекшөп алғы дақылы бои ынша Р 40 мөлшерінде аммофос қолданылған дәстүрлі фонда және N 80 мөлшерінде аммиакты селитра қолданылған органикалық фонда жасыл тыңаи тқыш ретінде жоңышқа мен еркекшөптің жер үстілік биомассасы паи даланылды. Жүргізілген зерттеулер көрсеткендеи , Р 40 +N 80 мөлшерінде тыңаи тқыштарды қолдану топырақтағы мырыштың аи тарлықтаи жиналуына әкелмеи ді. Жасыл тыңаи тқыштарды қолдану топырақтағы жылжымалы мырыш қосылыстарының артуына әкеледі, бұл Zn-тың «топырақ-өсімдік» жүи есінде миграциялануына ықпал етеді. Топырақтағы жылжымалы мыс мөлшері тритикаленің вегетациялық кезеңінде минералды және жасыл тыңаи тқыштарды қолданған кезде өзгереді, бұл өсімдіктің өсуі үшін топырақтан белсенді шығарылуымен баи ланысты. 2 жыл қолдану кезінде минералды тыңаи тқыштардағы кадмии қоспалары тритикале дәніндегі элементтің мөлшерін арттырады (ШРК 0,10 мг/кг болған кезде 2018 ж. – 0,07 мг/кг, 2019 ж. – 0,06 мг/кг). Түйінді сөздер: дәстүрлі фон, органикалық фон, мыс, мырыш, кадмии . SUMMARY N.B. Zuyeva 1 , L.D. Zhloba 1 , K.K. Kunanbayev 1 INFLUENCE OF GREEN FERTILIZERS ON THE DYNAMICS OF COPPER, ZINC AND CADMI- UM COMPOUNDS IN BLACK SOILS OF NORTHERN KAZAKHSTAN 1 “Scientific and production center of Grain Farming named after A.I.Barayev” LLP, 02000, Akmola region, Shortandy district, Nauchnyi sett., 15, Barayev str., Kazakhstan, e-mail: kotvic@bk.ru The article presents the results on the content of copper, zinc and cadmium in the soil and grain of spring triticale. The influence of green fertilizers in comparison with mineral fertilizers on the dynamics of the content of trace elements in the soil was studied and triticale grain was evalu- ated. The research was conducted in the zone of southern carbonate black soils of Northern Ka- zakhstan. According to the predecessor of wheat grass on a traditional background with the use of ammophos at a dose of P40 and ammonium nitrate at a dose of N80, on an organic background, aboveground biomass of medic and wheat grass was used as green fertilizers. Studies have shown that the use of fertilizers at a dose of P40 + N80 does not lead to significant accumulation of zinc in the soil. The use of green fertilizers leads to an increase in the content of mobile zinc compounds in the soil, which contributes to the migration of Zn in the “soil-plant” system. The content of mo- bile copper in the soil changes during the growing period of triticale when using mineral and green fertilizers, which is associated with active removal from the soil for plant growth. Admix- tures of cadmium in mineral fertilizers with 2-year use increase the content of the element in the grain triticale (2018-0.07 mg/kg, 2019-0.06 mg/kg with a MAC of 0.10 mg/kg). Keywords: traditional background, organic background, copper, zinc, cadmium. |