Психиатрияға кіріспе тармақ психиатрияның жалпы мәселелері тарау
Психикалық аурулар жҥйесі және диагнозды шифрлау
жүктеу/скачать 5.77 Mb. Pdf көрінісі
|
| Психикалық аурулар жҥйесі және диагнозды шифрлау
Заттар мен қҧбылыстарды жіктеу, олардың табиғат пен қоғамдағы орналасу ретін максимальды бейнелейтін шынайылықты танудың жоғарғы формасы. Жҥйе тҥзуші принципке сҥйене отырып осы негізде бірігетін заттардың жалпы қасиеттері - тҥрлері, тегі, класстары және т.б. бірігеді. Әрбір диагностикалық ҥрдіс аурулар жіктелуінің қандай-да бір элементімен патологияның идентификациясымен аяқталуы керек. ~ 166 ~ Психиатрияда жіктеу әрекеттері психикалық бҧзылыстар симптомдары, синдромдары және дерттің ӛзі жӛніндегі ақпараттың жинақталу дәрежесіне қарай бірнеше рет жасалды. Дегенмен бҧл жіктелулердің барлығы да соңғы уақытқа дейін синдромологиялық принципке сҥйенді және жаратылыстанудың жинақтап-суреттеу кезеңіне сай келді. Тек ХІХ ғасырда жоғары білім дәрежесіне қол жеткізуге және табиғатты біртҧтас зерттеу жолына кӛшуге байланысты - психиатрияда жаңа клинико-нозологиялық жіктеу тәсілін іске асыру мҥмкін болды. Бҧл дерттің басты психопатологиялық симптом немесе синдром негізінде емес, пайда болу ерекшелігі, ағымы және аяқталу ерекшеліктеріне сҥйеніп жҥйеленетінін білдіреді. Жаңа принципиальды жіктеуді ХІХ-ХХ ғасырда неміс психиатры Э. Крепелин жасады. Бҧл жҥйеде негізгі орынды аурудың себебі, немесе этиология алады, ӛйткені ол аурудың ағымы мен соңын кӛбірек анықтайды. Симптоматика кӛп рет ӛзгеріске ҧшырауы мҥмкін, бір дертте әрқилы болуы мҥмкін, әртҥрлі ауруларда бірдей кӛрініс беруі мҥмкін. Сондықтан психопатологиялық симптоматиканы және басты синдромды бағалау жіктеуде екінші кезекті маңыздылыққа ие. Э. Крепелин психикалық ауруларды шығу тегіне байланысты екі топқа бӛлді: 1) сыртқы орта факторларымен шақырылған - экзогендік; 2) ағзаның ӛзіндегі ішкі себептерге байланысты - эндогендік. Экзогенді топқа жарақаттық, интоксикациялық және инфекциялық аурулар кіреді. Жарақаттық ауруларға физикалық, физико-химиялық және психикалық травмалармен шақырылған аурулар жатқызылды. Эндогенді аурулар тобына дизаденоидтық (эндокринопатиялар кезіндегі), ерте ақыл кемдігі (шизофрения нәтижесіндегі), инволюциялық және маниакальды-депрессивті психоздар, эпилепсия, неврастения, истерия, психопатиялар жатқызылды. Э. Крепелин ҧсынған жіктеудің маңызы ӛте жоғары, оның пайда болуын психиатрия дамуындағы негізгі дәуірдің бірі деп санайды, психиатрия тарихы осы дәуірмен нозологиялыққа дейін және нозологиялық дәуірлерге бӛлінеді. Психикалық бҧзылыстардың нозологиялық бағыттағы жҥйесіне РМҒА психикалық денсаулық Ғылыми орталығында жасалған жіктеу мысал бола алады (Снежневский А.В., 1983, Тиганов А.С., 1999). жүктеу/скачать 5.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|