Публий вергилий марон отрывки из IV эклоги («Буколики»), i-й и ii-й книг



бет3/5
Дата20.07.2016
өлшемі387.5 Kb.
#212647
1   2   3   4   5

LIBER II 55

Versus 1 – 56


1 Conticuere omnes intentique56 ora tenebant;

inde toro pater Aeneas sic orsus57 ab alto:

venio, veni, ventum, ire – приходить; случаться

excidium, i n – разрушение, уничтожение, гибель

volvo, volvi, volutum, ere – катать, вертеть, определять

metuo, metui, metutum, ere – бояться, страшиться, опасаться

vetus, eris – старый, древний, минувший

memor, oris – помнящий (alicuius rei), злопамятный, мстительный

primus, a, um – передний, первый

ad – у, близ

carus, a, um – дорогой, любезный, милый

gero, gessi, gestum, ere – вести; bellum gerere – вести войну



25. necdum – и еще не

etiam – также, еще

saevus, a, um – свирепый, жестокий

dolor, is m - печаль, горе, боль

excido, di, - , ere – выпадать, исчезать, пропадать

animus, i m – дух, душа

maneo, nsi, nsum, ere – оставаться, ждать, дожидаться

altus, a, um – высокий, глубокий

mens, ntis f – разум, ум, мысль, дух; alta mente – в глубине души

repono, sui, situm, ere – класть назад, восстановлять; хранить, запечатлеть

iudicium, i n – суд, суждение, приговор

sperno, sprevi, spretum, ere – презирать, отвергать

iniuria, ae f – обида, оскорбление, несправедливость

forma, ae f – форма, вид, изображение, красота

genus, generis n – род, племя, народ

invisus, a, um – ненавистный, неприятный

rapio, pui, ptum, ere – похищать, уносить, увлекать

honor, oris m – честь, почесть, награда

accendo, ndi, nsum, ere – зажигать, воспламенять, возбуждать

super – сверх того, помимо того; над, сверху

iacto 1 – бросать, мучить, беспокоить

aequor, oris n – равнина, поле, море



30. reliquiae, arum f – остатки, оставшаяся часть

immitis, e – жестокий, суровый

arceo, cui, - , ere – удерживать, отклонять

longe – далеко, вдали

ago, egi, actum, ere – делать, гнать, преследовать

circum (+ acc.) – вокруг, кругом, около

tantus, a, um – такой, столь великий

moles, is f – масса, громада, бедствие, труд


AENEIS LIBER 2

Versus 1 – 56


1. conticesco, ticui, - ere – замолчать, умолкнуть

intentus, a, um – напряженный, выжидающий

os, oris n – рот, уста; лицо

teneo, nui, ntum, ete – держать; иметь; сохранять

inde – оттуда; затем

torus, i m – возвышение, ложе

ordior, orsus sum, iri – начинать, начинать говорить

Infandum, regina, iubes renovare dolorem,

Troianas ut58 opes et lamentabile regnum

5 Eruerint Danai, quaeque ipse miserrima59 vidi

Et quorum pars magna fui. Quis talia fando60

Myrmidonum61 Dolopum62-ve aut duri miles Ulixi63

Temperet a lacrimis? et iam nox umida caelo64

Praecipitat suadentque cadentia sidera somnos.

10 Sed si tantus amor casus cognoscere nostros

Et breviter Troiae supremum audire laborem,

Quamquam animus meminisse horret luctuque refugit,

Incipiam. fracti bello fatisque repulsi

Ductores Danaum65 tot iam labentibus annis

15 Instar montis equum divina Palladis66 arte

Aedificant, sectaque intexunt abiete costas;

Votum pro reditu simulant; ea fama vagatur.

Huc delecta virum67 sortiti68 corpora furtim

Includunt caeco lateri penitusque cavernas

20 Ingentis69 uterumque armato milite70 complent.

Est in conspectu Tenedos71, notissima72 fama73

infandus, a, um (от for, fatus sum, fari) – невыразимый, несказанный

iubeo, iussi, iussum, ere – приказывать; renovo 1 – обновлять, освежать

lamentabilis, e – жалкий, достойный слез, плачевный

5. eruo, erui, erutum, ere – выкапывать; разрушить

talis, e – такой, столь значительный

-ve – ли, или; durus, a, um –жестокий

tempero 1 – умерять; воздерживаться (ab aliqua re)

(h)umidus, a, um – влажный, росистый

praecipito 1 – быстро спускаться, низвергать, сбрасывать, торопить

suadeo, suasi, suasum, ere – советывать, призывать

cado, cecidi, casum, ere – падать, заходить

sidus, sideris n – звезда; somnus, i m – сон

10. casus, us m – падение, гибель, исход, несчастие

breviter – коротко, вкратце; быстро

supremus, a, um – высший, последний

labor, is m – труд, трудность, муки, страдания

memini, meminisse – помнить, вспоминать, упоминать

horreo,ui, -, ere – торчать кверху; коченеть; страшиться

luctus, us m – скорбный вопль, стенания; траур, прискорбные события

incipio, cepi, ceptum, ere – начинать, приступать

frango, fregi, fractum, ere – разбивать, обессиливать, истощать

repello, puli, pulsum, ere – отталкивать, отвергать

ductor, is m – предводитель, вождь

labor, lapsus sum, labi – скользить, пролетать, течь



15. instar (несклон. сущ.) – вид, внешность; instar (praep. cum gen.) – наподобие, вроде; instar montis equus – конь величиной с гору

aedifico 1 – строить

seco, secui, sectum, ere – срезать, срубать, распиливать

abies, etis f – ель; secta abies – еловые доски, бревна; тес

intego, texi, tectum, ere – покрывать, прикрывать

costa, ae f – острый край, сторона, бок

votum, i n – жертва, дар по обету; обет, обещание

reditus, us m – возвращение, возможность возвращения

simulo 1 – изображать, представлять

vagor 1 – блуждать, бродить, распространяться

huc – сюда

deligo, legi, lectum, ere – выбирать, избирать

sortior, sortitus sum, iri – бросать жребий

furtim – украдкой, тайком

includo, clusi, clusum, ere (aliquem aliqua re) – заключать, закрывать (кого в ч.-л.)

caecus, a, um – слепой; скрытый, тайный

latus, teris n – сторона, стена, бок

penitus – внутри, изнутри; caverna, ae f – яма, полость, впадина, внутренность



20. uterus, i m – живот, чрево, утроба, недра, полость

armo 1 – вооружать

compleo, plevi, pletum, ere – наполнять

conspectus, us m – взор, вид, обозрение: esse in conspectu – быть на виду

notus,a, um – известный, знакомый

Insula, dives opum, Priami dum regna manebant74,

Nunc tantum sinus et statio male fida carinis:

Huc se provecti75 deserto in litore condunt;

25 nos abiisse rati76 et vento petiisse Mycenas77.

ergo omnis78 longo soluit se Teucria luctu;

panduntur portae, iuvat ire et Dorica79 castra

desertosque videre locos litusque relictum:

hic Dolopum manus, hic saevus tendebat Achilles80;

30 classibus hic locus, hic acie certare solebant.

pars stupet innuptae81 donum exitiale Minervae

et molem mirantur equi; primusque Thymoetes82

duci intra muros hortatur83 et arce locari,

sive dolo seu iam Troiae sic fata ferebant.

35 at Capys84, et quorum melior sententia menti85,

aut pelago Danaum insidias suspectaque dona

praecipitare iubent subiectisque86 urere flammis,

aut terebrare cavas uteri et temptare latebras.

scinditur incertum87 studia in contraria vulgus.

40 Primus ibi ante omnis88 magna comitante caterva89

dives, vitis (aliqua rе или alicuis rei) – богатый, изобильный

sinus, us m – зд. залив, бухта

statio, onis f – стояние, место

fidus, a, um – верный, надежный

carina, ae f – корабль

proveho, vexi, vectum, ere – увозить; pass. уезжать, выезжать, отплывать

desertus, a, um – пустынный

condo, didi, ditum, ere – зд. прятать



25. reor, ratus sum, reri – считать, думать, полагать

ventus, i m – ветер

peto, ivi, itum, ere – требовать; направляться

solvo, solvi (solui), solutum, ere – отвязывать, освобождать

luctus, us m – скорбный вопль, траур

pando, pandi, passum (pansum), ere – распускать, открывать, распахивать

porta, ae f (тж. pl.) – ворота

iuvat (безл.) - приятно, нравится; castra, orum n – военный лагерь

desertus, a, um – пустынный; lit(t)us, toris n – морской берег

hic – здесь; manus, us f – рука; отряд

saevus, a, um – свирепый, страшный, жестокий

tendo, tetendi, tentum, ere – тянуть; разбивать палатки, располагаться лагерем



30. classis, is f – флот

acies, ei f – острие, лезвие, войско; certo 1 – состязаться, сражаться

soleo, solitus sum, solere – иметь обыкновение

stupeo, ui, - , ere – останавливаться; изумляться (aliqua re; aliquid)

innuptus, a, um – холостой, не состощий в браке

exitialis, e – гибельный, губительный

moles, molis f – масса, глыба, скала, громада, колосс

hortor 1 – побуждать, призывать

arx, arcis f – крепость; loco 1 – помещать, располагать

sive или seu – или; dolus, i m – уловка, умысел, хитрость

fero, tuli, latum, ferre – зд. требовать, определять

35. sententia, ae f – мнение, суждение

mens, mentis f – ум, рассудок, рассудительность

pelagus, i n – (греч.) море

insidiae, arum f – засада, козни

suspectus, a, um – подозрительный, внушающий подозрение

praecipito 1 – низвергать; iubeo, iussi, iussum, ere – приказывать, предлагать

subjicio, jeci, jectum, ere – подкладывать, подбрасывать

uro, ussi, ustum, ere – жечь

flamma, ae f – пламя, огонь

terebro 1 – просверлить; cavus, a, um – пустой, выдолбленный

tempto (tento) 1 – щупать, ощупывать, трогать, пробовать, испытывать, искушать

latebra, ae f – тайник

scindo, scidi, scissum, ere – разрывать, разделять

incertus, a, um – шаткий, сомнительный, неверный, растерянный, неуверенный

studium, i n – старание, стремление; contrarius, a, um – противоположный

40. comitor 1 – провожать, сопровождать

caterva, ae f – толпа

Laocoon90 ardens summa decurrit ab arce,

et procul: “o miseri, quae tanta insania, cives?

creditis91 avectos hostis? Aut ulla putatis92

dona carere dolis93 Danaum? sic notus Ulixes?

45 aut hoc inclusi94 ligno occultantur Achivi,

aut haec in nostros fabricata est machina muros,

inspectura domos venturaque desuper urbi,

aut aliquis latet error; equo ne credite, Teucri.

quidquid id est, timeo Danaos et dona ferentis95”.

50 sic fatus validis ingentem viribus hastam

in latus inque96 feri curvam compagibus alvum

contorsit. stetit illa tremens, uteroque recusso

insonuere cavae gemitumque dedere cavernae.

et, si fata deum97, si mens non laeva fuisset,

55 impulerat ferro Argolicas98 foedare latebras,

Troiaque nunc staret, Priamique arx alta maneret.



Versus 250-297


250 Vertitur interea caelum et ruit Oceano99 nox

involvens umbra magna terramque polumque

Myrmidonumque100 dolos; fusi per moenia Teucri

ardens, entis – горячий, пылкий, страстный

summus, a, um – верхний; arx, cis f – крепость

decurro, curri, cursum, ere – сбегать

procul – издали, далеко

miser, a, um – несчастный

insania, ae f – безумие

aveho, vexi, vectum, ere – увозить; pass. уезжать

careo, ui, (iturus), ere (aliqua re) – не иметь, быть лишенным, свободным (от ч.-л.)

notus, a, um – известный



45. includo, clusi, clusum, ere – заключать, запирать

lignum, i n – древесина, дерево, изделие из дерева

occulto 1 – прятать, скрывать; in – в, в направлении, по отношению к, против

fabricor 1 – изготовлять, замышлять, придумывать

inspecto 1 – осматривать

venio, veni, ventum, ire – приходить, подходить, подступать; подниматься

desuper – сверху, с возвышенности

lateo, ui, - , ere – скрываться; error, is m – ошибка, обман, ловушка



50. for, fatus sum, fari – говорить

validus, a, um – сильный, крепкий; vis f – сила

hasta, ae f – копье, дротик

latus, eris n – сторона; бок

ferus, i m – дикий зверь

curvus, a, um – кривой, округлый, полый; alvus, i f – живот, чрево

compages, is f – скрепление;

curva compagibus alvus – закругленное скрепами брюхо

сontorqueo, torsi, tortum, ere – метать с размаху

sto, steti, statum, are – стоять; вонзиться

tremo, tremui, - , ere – дрожать, содрагаться

recutio, cussi, cussum, ere – отражать, поражать, потрясать

insono, nui, nitum, ere – издавать звук, звучать

cavus, a, um – пустой, выдолбленный

gemitus, us m – стон, гудение, гул

caverna, ae f - яма, полость

fatum, i n – слово (воля, приговор) богов; судьба

laevus, a, um – левый; неловкий, неумелый; глупый

55. impello, puli, pulsum, ere – приводить в движение; заставлять, вынуждать

foedo 1 – марать, обезображивать, опозорить, увечить

latebra, ae f - тайник

Versus 250 - 297


250. verto, verti, versum, ere – поворачивать

interea – между тем, тем временем

ruo, rui, rutum, ere – рушиться, падать, устремляться

involvo, volvi, volutum, ere – вкатывать, обертывать, окутывать

umbra, ae f – тень, сумрак, мрак

polus, i m – полюс, небо

fundo, fudi, fusum, ere – лить, рассыпать, рассеивать

per (+acc.) – зд. предл., обозн. место: через, сквозь, по, вдоль, среди, посреди

moenia, ium n – городские стены, город

conticuere; sopor fessos complectitur artus.

et iam Argiva101 phalanx instructis navibus102 ibat

255 a Tenedo103 tacitae per amica silentia lunae104

litora nota petens, flammas cum regia puppis

extulerat, fatisque deum105 defensus106 iniquis

inclusos utero Danaos et pinea furtim

laxat claustra Sinon107. illos patefactus108 ad auras

260 reddit equus laetique cavo se robore promunt:

Thessandrus109 Sthenelusque duces et dirus Ulixes110,

Demissum lapsi per funem, Acamasque111 Thoasque

Pelidesque Neoptolemus112 primusque Machaon113

et Menelaus114 et ipse doli fabricator Epeos115.

265 invadunt urbem somno vinoque116 sepultam;

caeduntur vigiles, portisque patentibus117 omnis118

accipiunt socios atque agmina conscia iungunt.

Tempus erat quo prima quies mortalibus aegris

incipit et dono divum119 gratissima120 serpit.

conticesco, ticui, -, ere – замолчать, умолкнуть

sopor, oris m – беспамятство, бесчувствие, крепкий сон

fessus, a, um – усталый, утомленный

complector, plexus sum, plecti – обхватывать, обнимать

artus, us m – сустав; pl. тело

phalanx, gis f – фаланга, полчище, множество

instruo, struxi, structum, ere – вставлять, расставлять, выстраивать

255. silentium, i n (также pl.) – безмолвие, молчание, тишина, покой

per – зд. через посредство, с помощью, посредством

peto, ivi, itum, ere – стремиться, требовать, устремляться; направляться (aliquem)

regius, a, um – царский

puppis, is f – корма (корабля)

effero, extuli, elatum, efferre – выносить, поднимать

fatum, i n – слово, изречение, воля: fata de(or)um

defendo, fendi, fensum, ere – защищать

iniquus, a, um – неровный, неблагоприятный, вредный

includo, clusi, clusum, ere – заключать, запирать

pineus, a, um – сосновый

furtim – тайно, украдкой

laxo 1 – расширять, раздвигать, отпирать, отпускать

claustrum, i n (преим. pl.) – запор, засов, замок

patefacio, feci, factum, ere – распахивать, открывать

aura, ae f – дуновение, воздух, дневной свет: reddere ad auras – выпускать на свет



260. laetus, a, um – радующийся, веселый

cavus, a, um – пустой, выдолбленный

robur, oris n – древесина дуба, изделие из дуба: robur cavum – троянский конь

promo, mpsi, mptum, ere – вынимать, доставать, вытаскивать

dirus, a, um – ужасный, страшный, жестокий, дикий

demissus, a, um – висящий

labor, lapsus sum, labi – скользить, спускаться

funis, is m – веревка, канат



265. invado, vasi, vasum, ere (in aliquid или aliquid) – устремляться; вторгаться

sepelio, pelivi, pultum, ire – хоронить:



sepultus somno vinoque – объятый пьяным сном

caedo, cecidi, caesum, ere – бить, сечь; умертвить

vigil, is m – страж; pl. ночная охрана

porta, ae f – ворота

pateo, ui, -, ere – быть открытым

socius, i m – товарищ, спутник, сообщник

agmen, minis n – толпа, отряд

conscius, a, um – знающий, осведомленный, соучаствующий

iungo, iunxi, iunctum, ere – соединять, сочетать

quies, quietis f – покой, сон

mortales, ium m – смертные; люди

aeger, gra, grum – больной, несчастный, удрученный

incipio, cepi, ceptum, ere – начинать; начинаться

gratus, a, um – приятный, принимаемый с благодарностью, вознаграждающий

serpo, serpsi, -,ere – ползать, пробираться, подкрадываться

270 in somnis, ecce, ante oculos maestissimus Hector121

visus adesse mihi largosque effundere fletus,

raptatus bigis ut quondam, aterque cruento

pulvere perque pedes122 traiectus lora123 tumentis.

hei124 mihi, qualis erat, quantum mutatus ab illo

275 Hectore125 qui redit exuvias126 indutus Achilli

vel Danaum127 Phrygios128 iaculatus puppibus ignis!

squalentem barbam et concretos sanguine crinis

vulneraque illa gerens, quae circum plurima129 muros

accepit patrios130. ultro flens ipse videbar

280 compellare virum et maestas expromere voces:

“o lux Dardaniae, spes o fidissima Teucrum,

quae tantae tenuere morae? quibus Hector131 ab oris

exspectate venis? ut te post multa tuorum

funera, post varios hominumque urbisque labores

285 defessi aspicimus! quae causa indigna serenos

foedavit vultus? aut cur haec vulnera cerno?”

ille nihil, nec me quaerentem vana moratur,

sed graviter gemitus imo de pectore ducens:



270. maestus, a, um – печальный, грустный

assum, affui, -, adesse (alicui rei) – находиться, присутствовать (при чем-л.)

largus, a, um – щедрый, обильный, обширный

effundo, fudi, fusum, ere – проливать

fletus, us m – плач, рыдание, слезы

rapto 1 – насильно хватать, влечь, вести за собой

bigus, a, um = bi-jugus, a, um – запряженный парою; bijugi – пара лошадей

ut – как; quondam – некогда

ater, tra, trum – темный, черный

cruentus, a, um – кровавый

pulvis, pulveris m – пыль, песок, пепел

pes, pedis m – нога

trajicio, jeci, jectum, ere – перебрасывать, продергивать: lora per pedes

lorum, i n – ремень, повод, узда

tumo, tumui, - , ere – быть распухшим, раздуваться

quantum – столько, настолько

muto 1 – изменять; mutatus ab aliquo – отличный от кого-л., не схожий с кем-л.

275. redeo, ii, itum, ere – возвращаться

exuviae, arum f – снятая одежда; одежды

induo, dui, dutum, ere – надевать

iaculor 1 – метать (копье, дротик), бросать, кидать

ignis, is m – огонь

squaleo, -, -, ere – быть грязным; barba, ae f – борода

concretus, a, um – слипшийся; crinis, is m – волосы

vulnus, neris n – рана

gero, gessi, gestum, ere – нести, носить: barbam, crines

circum (+ acc.) – вокруг; ultro – вдобавок, еще, даже, по своей воле

fleo, flevi, fletum, ere – плакать

280. compello 1(aliquem) – обращаться (к кому-л.)

expromo, mpsi, mptum, ere – вынимать, издавать (voces), высказывать

spes, spei f – надежда; fidus, a, um – верный, надежный

teneo, nui, ntum, ere – держать, удерживать

mora, ae f – промедление, задержка, помеха

expecto 1 – ждать; ut – зд. как

funus, neris n – погребение, похороны, гибель

285. defessus, a, um – усталый, измученный

aspicio, spexi, spectum, ere – смотреть, вновь увидеть

indignus, a, um – недостойный; ужасный, суровый

serenus, a, um – ясный, светлый, чистый

foedo 1 – марать, пачкать

vultus, us m – черты лица, лицо

cerno, crevi, cretum, ere – замечать, различать

vanus, a, um – пустой, тщетный, суетный

moror 1 – медлить (заставлять себя ждать), удерживать

gemitus, us m – стон

imus, a, um – самый нижний, глубокий

pectus, ctoris n – грудь, душа, сердце, ум: pectore ab imo – из глубины души

duco, duxi, ductum, ere – вести, тянуть: ducere gemitus – испускать стон

“heu132 fuge, nate dea133, teque his”, – ait, – “eripe flammis.

290 hostis habet muros; ruit alto a culmine Troia.

sat patriae Priamoque datum: si Pergama134 dextra

defendi possent, etiam hac135 defensa fuissent.

sacra suosque tibi commendat Troia penatis136;

hos cape fatorum comites, his moenia quaere

295 magna pererrato statues quae denique ponto137.”

sic ait et manibus vittas138 Vestamque139 potentem

aeternumque adytis effert penetralibus ignem.



Versus 506-558


506 Forsitan et Priami fuerint quae fata requiras140.

urbis uti141 captae casum convulsaque vidit

limina tectorum et medium in penetralibus hostem,

arma diu senior desveta trementibus142 aevo

510 circumdat nequiquam umeris et inutile ferrum143

cingitur, ac densos144 fertur moriturus in hostis.

fugio, fugi, fugitum, ere – бежать

nascor, natus sum, nati – рождаться

eripio, ripui, reptum, ere – вырывать, исторгать, спасать

flamma, ae f – пламя



290. murus, i m – стена

ruo, rui, rutum, ere – рушиться, низвергаться

altus, a, um – высокий

culmen, minis n – верх, вершина

sat (satis) – достаточно

dexter, tra, trum – правый; dextra, ae f – правая рука

defendo, ndi, nsum, ere – защищать

sacrum, i n – священный предмет, святыня

commendo 1 – препоручать, вверять

comes, mitis m – спутник, попутчик



295. pererro 1 – странствовать, обходить, объезжать

statuo, tui, tutum, ere – ставить, возводить (moenia)

denique – наконец

pontus, i m – море

potens, entis – сильный, могучий, могущественный

aeternus, a, um – вечный

adytum, i n – священное место, святыня, тайник

penetralis, e – внутренний



Versus 506 – 558

506. forsitan – возможно, может быть

requiro, sivi, situm, ere – отыскивать, расспрашивать

casus, us m – падение; гибель

convello, velli, vulsum (volsum), ere – вырывать, ломать; рушить (limina tectorum)

limen, inis n – порог, дверь, вход, начало, граница

tectum, i n – кровля, крыша, дом, жилище

medius, a, um – находящийся посредине, средний

penetrale, is n – внутренняя часть, внутренность; святилище

arma, orum n – оружие; щит

diu – давно; долго

senior, oris (compar. к senex) – пожилой человек, старец

desuesco, suevi, suetum, ere – отучать; отвыкать

tremo, tremui, -, ere – трясти, дрожать

aevum, i n – вечность; возраст; старость; поколение



510. circumdo, dedi, datum 1 – располагать кругом, обматывать, обвязывать

nequi(c)quam – напрасно, тщетно, без пользы

(h)umerus, i m – верхняя часть руки до локтя

inutilis, e – бесполезный

ferrum, i n – железо; меч

cingo, cinxi, cinctum, ere – опоясывать, обхватывать; pass. – вооружаться

densus, a, um – густой, плотный, плотно сомкнутый

fero, tuli, latum, ferre – нести, носить, уносить, вести

aedibus in mediis nudoque sub aetheris axe

ingens ara fuit iuxtaque veterrima145 laurus

incumbens arae atque umbra complexa146 penatis147.

515 hic Hecuba148 et natae nequiquam altaria circum,

praecipites atra ceu tempestate columbae149,

condensae150 et divum151 amplexae simulacra sedebant.

ipsum autem sumptis152 Priamum iuvenalibus armis

ut153 vidit: “quae mens tam dira, miserrime coniunx,

520 impulit his cingi telis? aut quo ruis?” – inquit. –

“non tali auxilio nec defensoribus istis

tempus eget; non, si ipse meus nunc adforet154 Hector.

huc tandem concede; haec ara tuebitur omnis155,

aut moriere simul.” sic ore156 effata157 recepit

525 ad sese et sacra158 longaevum in sede locavit.

Ecce autem elapsus159 Pyrrhi160 de caede Polites,

unus natorum Priami, per tela, per hostis

porticibus longis161 fugit et vacua atria lustrat

aedes, is f – комната; pl. покой, жилой дом, здание

aether, eris m – эфир; поэт. небо

axis, is m – ось, полюс; nudo sub axe – под открытым небом

ara, ae f – возвышение; алтарь, жертвенник

iuxta – рядом, возле, близ

vetus, eteris – старый; laurus, i f – лавр

incumbo, cubui, cubitum, ere – ложиться на; прилегать, примыкать (alicui)

umbra, ae f – тень

complector, plexus sum, plecti – обнимать, окружать



515. hic – здесь; nata, ae f – дочь

altaria, ium n – алтарь, жертвенник (с алтарем)

praeceps, cipitis [prae-caput] – вперед или вниз головой, стремглав; склоняющийся

ater, atra, atrum – черный

ceu – словно, подобно

tempestas, atis f – время, погода, буря; columba, ae f – голубь

condensus, a, um – плотный, сомкнутый

amplector, plexus sum, plecti – обнимать, обхватывать

simulacrum, i n – изображение

sumo, sumpsi, sumptum, ere – брать; надевать

iuvenilis, e – юношеский

mens, ntis f – ум; мысль; намерение; план, решение

dirus, a, um – ужасный, страшный, жестокий, дикий

520. impello, puli, pulsum, ere – приводить в движение; заставлять, вынуждать

cingo, cinxi, cinctum 3 – опоясывать, pass.вооружаться

telum, i n – метательное или рубящее оружие: дротик, копье; меч

quo – куда

ruo, rui, rutum, ere – рушиться; устремляться, спешить

talis, e – такой; auxilium, i n – помощь

defensor, soris m – защитник, поборник

egeo, egui, -, ere (aliqua re) – нуждаться

huc – сюда

tandem – наконец, в конце концов

concedo, cessi, cessum, ere – уходить, переходить

tueor, tuitus sum, eri – смотреть; охранять, защищать

morior, mortuus sum, mori – умирать

simul – одновременно, в одно и то же время

effor, fatus sum, fari – произносить, говорить

recipio, cepi, ceptum, ere – вынимать обратно; уводить; принимать



525. langaevus, a, um [longus+aevum] – многолетний, долговечный, престарелый

sedes, is f – сиденье, седалище, кресло, обиталище

loco 1 – помещать, располагать

elabor, lapsus sum, labi – выскальзывать, ускользать

caedes, dis f – рубка, резня

natus, i m – сын

per (+acc.) – через, сквозь, среди

porticus, us m – портик (крытая колоннада)

atrium, i n – атрий (гостиная, зал)

lustro 1 – светить, освещать; обозревать, осматривать

saucius. illum ardens infesto vulnere162 Pyrrhus

530 insequitur, iam iamque manu tenet et premit hasta.

ut163 tandem ante oculos evasit et ora parentum

concidit164, ac multo vitam cum sanguine fudit.

Hic Priamus, quamquam in media iam morte tenetur,

non tamen abstinuit nec voci iraeque pepercit:

535 “at tibi pro scelere”, – exclamat, – “pro talibus ausis

di165, si qua est caelo pietas quae talia curet,

persolvant grates dignas et praemia reddant

debita, qui nati coram me cernere letum

fecisti et patrios foedasti funere vultus.

540 at non ille, satum quo te mentiris, Achilles

talis in166 hoste fuit Priamo; sed iura fidemque

supplicis erubuit167 corpusque exsangue sepulcro168

reddidit Hectoreum meque in mea regna remisit.”

sic fatus senior telumque imbelle sine ictu

545 coniecit, rauco quod169 protinus aere repulsum,

saucius, a, um – раненый

ardeo, arsi, arsum, ere – гореть, пылать

infestus, a, um – небезопасный, враждебный, готовый к нападению

vulnus, eris n – рана; оружие: infesto vulnere – с копьем наперевес

530. insequor, secutus sum, sequi – следовать по пятам

premo, pressi, pressum, ere – давить, прижимать

hasta, ae f – шест; жердь; копье

tandem – наконец

evado, vasi, vasum, ere – выходить, доходить; убегать

concido, cidi, -, ere – обрушиваться, падать; падать мертвым, умирать

fundo, fudi, fusum, ere – лить, проливать; терять: vitam cum sanguine

hic – здесь; quamquam – хотя

teneo, nui, ntum, ere – держать; достигать; прибывать

abstineo, tinui, tentum, ere – удерживать, удерживаться, воздерживаться

parco, peperсi, -, ere (alicui rei) –– беречь, жалеть, скупиться

535. scelus, leris n – злодеяние, преступление

ausum, i n – дерзновение

pietas, tatis f – набожность, благочестие; любовь; справедливость; правосудие

curo 1 – заботиться, не оставлять без внимания

persolvo, solvi, solutum, ere – разрешать; воздавать

grates (без gen. и dat.; abl. -ibus) f pl. – благодарность, признательность

praemium, i n – награда, вознаграждение

reddo, didi, ditum, ere – возвращать, воздавать, уплачивать

debitus, a, um – должный; заслуженный

coram (+abl.) – в присутствии, на глазах, перед

cerno, crevi, cretum, ere – различать, видеть

letum, i n – смерть

facio, feci, factum, ere – делать, позволять, давать

foedo 1 – марать, пачкать; мучить, терзать

funus, eris n – похороны, смерть, убийство

vultus, us m– лицо;



foedare funere vultum alicuius – омрачить чье-л. лицо убийством

540. sero, sevi, satum, ere – сеять; рождать, производить на свет

mentior, itus sum, iri – лгать: m. se filium alicujus – выдавать себя за ч.-л. сына

ius, iuris n – право; fides, ei f – вера, доверие

supplex, cis – умоляющий, молящий

erubesco, rubui, -,erе – краснеть, стыдиться; уважать, чтить

exsanguis, e – бескровный

remitto, misi, missum, ere – отсылать; отпускать

for, fatus sum, fari – говорить, возвещать

senior, oris m – пожилой человек, старец

telum, i n – метат. оружие (копье, дротик)

imbellis, e – невоинственный, неспособный к войне; слабый, бессильный

ictus, us m – удар; нападение, натиск



545. conjicio, jeci, jectum, ere – сбрасывать, бросать

raucus, a, um – хриплый; глухой; глухо звучащий

protinus – дальше, вперед; немедленно, тотчас

aes, aeris n – медь; repello, puli, pulsum, ere – отталкивать, отражать

et summo clipei nequiquam umbone pependit.

cui Pyrrhus: “referes ergo haec et nuntius ibis

Pelidae genitori. illi mea tristia facta

degeneremque Neoptolemum narrare memento170.

550 nunc morere.” hoc dicens altaria ad ipsa trementem

traxit et in multo lapsantem sanguine nati,

implicuitque comam laeva, dextraque coruscum

extulit ac lateri capulo tenus abdidit ensem.

haec finis Priami fatorum, hic exitus illum

555 sorte tulit Troiam incensam et prolapsa videntem171

Pergama, tot quondam populis terrisque superbum172

regnatorem Asiae. iacet ingens litore truncus,

avulsumque umeris caput et sine nomine corpus.

summus, a, um – верхний

clipeus, i m – (круглый) щит

nequi(c)quuam – напрасно, без пользы

umbo, onis m – выпуклость, выступ в середине щита

pendeo, pependi, -, ere – висеть, повиснуть

refero, tuli, latum, ferre – относить; сообщать; передавать

nuntius, i m – вестник

genitor, is m – родитель

tristis, e – печальный; жуткий, мрачный

factum, i n – деяние, поступок

degener, eris – выродившийся; низкий, низменный

narro 1 – рассказывать

memini, meminisse – помнить



550. morior, mortuus sum, mori – умирать

tremo, mui, -, ere – дрожать, трепетать

traho, traxi, tractum, ere – тащить, тянуть

labor, lapsus sum, labi – скользить

natus, i m – сын

implico, ui, itum, are – вплетать, запутывать; обвивать, обхватывать

coma, ae f – (греч.) волосы

laevus, a, um – левый; laeva, ae f – левая рука

dexter, tra, trum – правый; dextra, ae f – правая рука

coruscus, a, um – дрожащий, трепещущий

effero, extuli, elatum, effere – выносить; увлекать, завлекать

latus, lateris n – сторона; бок

capulus, i m – ручка, рукоять

tenus (с предшеств. abl. или gen) –– до, вплоть до

abdo, didi, ditum, ere – скрывать, прятать, покрывать

ensis, is m – меч; abdere ensem lateri – вонзать меч в бок

exitus, us m – выход, исход, кончина, конец, смерть

555. sors, sortis f – жребий, судьба

fero, tuli, latum, ferre – нести, уносить; обнаруживать; предлагать; говорить

incendo, ndi, nsum, ere – сжигать

prolabor, lapsus sum, labi – скользить вперед; гибнуть, рушиться

quondam – некогда, когда-то

superbus, a, um – гордый; грозный

regnator, is m – царь, властелин

jaceo, cui, (citum), ere – лежать

ingens, entis – огромный, значительный, замечательный

lit(t)us, toris n – берег (морской)

truncus, i m – ствол; туловище; обрубок, сук

avello, velli, vulsum, ere – отрывать

(h)umerum, i m – плечо, предплечье



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет