Тақырып15 Ауқымды мәселелердің философиясы

1.Ауқымды мәселелер түсінігі.

2. Ауқымды мәселелердің жіктелімі.

3. Ауқымды мәселелердің методология және ауқымды үдерістерді зерттеу. Глобальды моделдеу.

4.Қазіргі ауқымда мәселелердегі адамның бетбұрыстары. Глобальды сана.

Тапсырма:

1.Келесі терминдердің мәнін глоссарийге енгізу: глобалистика, Рим клубы, экология, әрекеттердің интернационализациясы.

2. Рим клубының баяндамаларының тақырыбымен танысу.
Тапсырманы орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар
Өзекті де ауқымды мәселелер - өмірлік маңызды мәселелердің жиынтығы, адамзатты тұтастай қарастырып, жекелеген мемлекеттер аясында және тіпті географиялық аймақтарда шешілмейтін ахуалдарға назар аударады. Өзекті де ауқымды мәселелер бірінші жоспарға 20 ғасырда шығады, нәтижесінде тұрғындардың өсуі сипат алып, индустриалды қоғамда өндіріс үдерісінің қарқынды да шұғыл интенсификациясы жалғасады. Оларды шешуге деген қадам әлемдік тарихтағы қалыптасу мен біртекті адамзатты қалыптастыру көрсеткіштері болып саналады. Олардың қатарына енеді: термоядролық соғыстарды жою, болдырмау; тұрғындардың қарқынды өсуін қысқарту («демографиялық қарқындылық» дамушы едерде); қоршаған ортаны қатты ластанудан сақтау, қорғау, бірінші кезекте атмосфера мен Әлемдік теңіздерді; экономикалық дамуды әрі қарай қажетті табиғи ресурстармен қамтамасыз ету, әсіресе әлі де жаңа, тың түрлерімен; дамыған және дамушы елдердің арасындағы өмір сүрудегі ара қашықтықты болдырмау; аштықты, сауатсыздықты болдырмау және т.б. Ауқымды мәселелер шеңбері шұғыл аяқталмайды, олардың ерекшеліктері мынада, олар бір-біріне байланыссыз шешімдерін таппайды, олардың шешімдерінен адамзаттың тіршілік ету ахуалы қатысты болады. Ауқымды мәселелер өзара тығыз байланыста. Мысалы, дамушы елдерде азық-түлік мәселелерінің өзектілігі тұрғындардың санының артуымен күрделене түсуде, ауыл шаруашылығының өндірісінің өсуіне қарағанда.
Әдебиетттер:

1. http://www.grandars.ru/student/mirovaya-ekonomika/globalnye-problemy.html

2. http://www.globaltrouble.ru/

3. http://socfil.narod.ru/glava_2_3.htm

1 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы:

1) Философияның дамуындағы негізгі кезеңдер.

2) Философияның объективті және субъективті идеализміне мысалдар келтіру.

2. «Философия пәні» тақырыбы бойынша презентация дайындау.

2 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы:

1) Ежелгі Үнді мәдениетіндегі философияның орны.

2) Даосизм философия ретінде және дін.

2. Таңдау бойынша ежелгі шығыс ойшылдарының ілімдеріне арналған презентацияны дайындау.

Тақырып 3. Философия антикалық мәдениетте

3 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы :

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Ежелгі Грецияның философиялық мектептерінің сан алуандығы.

2) Ежелгі Грецияның философиясының еуропалық философияның әрі қарай дамуына ықпалы.

2. Ежелгі Греция мен Рим ойшылдарының ілімдеріне қатысты презентация дайындау.

4 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Библияның философиялық идеялары.

2) Кұран мен араб тілді философия.

2. Араб шығыс немесе Еуропаның орта ғасырлық ойшылдарының ілімдеріне арналған презентация әзірлеу.

5 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Қайта жаңғыру дәуірінің гуманистік ерекшеліктері.

2) Реформация және оның әрі қарай еуропалық мәдениетте дамуының мәні.

2. Ренессанс пен Реформация мәдениетіндегі ойшылдардың ілімдеріне презентация дайындау.

6 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Жаңа уақыт философиясындағы субстанция мәселлері.

2) Неміс классикалық философиясының ерекшеліктері.

2. Жаңа уақыт ойшылдарының ілімдеріне арналған презентацияны дайындау.

7 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) ХIX ғасырдағы философияның иррационалды сипаты.

2) Сциентизм мен антисциентизм.

2. ХIX ғасырдағы ойшылдардың ілімдеріне қатысты таңдау бойынша презентация дайындау.

8 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1)Орыс философиясының адамгершілік негіздері.

2) қазіргі орыс философиясы.

2. Орыс ойшылдарының ілімдеріне қатысты таңдау бойынша презентация дайындау .

9 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Қазақ философиясының қазіргі өкілдері

2) Мәдениеттегі философиялық идеялар.

2. Қазақ ойшылдарының ілімдеріне қатысты таңдау бойынша презентация дайындау.

ХХ ғасырдың контексіндегі Батыс философиясы

1. Сұрақтардың жиынтығы

1) Тарихты материалистік тұрғыда түсіну

2) Постмодернизм философиясының өкілдері.

2. Қазіргі ойшылдарының ілімдеріне қатысты таңдау бойынша презентация дайындау.
Тақырып 11. Тұрмыстық философия

11 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы:

1) Тұрмыстың материалдық пішіні.

2) Синергетика.

2. «Қазіргі материя тұжырымдамалары» мәлімдеме дайындау

12 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Қоғам өмірінің негізгі салалары.

2) Қоғамның сан алуан түрінен мысалдар келтіру.

2. . Қазіргі ойшылдарының ілімдеріне қатысты таңдау бойынша презентация дайындау.

13 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Диалектика және оның альтернативтері.

2) Гегельдік диалектиканың ерекшеліктері.

2. Кант, Гегель диалектикалық ілімдеріне таңдау бойынша презентация дайындау.

14 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Абсолюттік және қатыстық шынайылық.

2) Интуиция таным үдерісінде.

2. Мына тақырыпта мәлімдеме дайындау «Ғылым мен ғылыми таным»

15 тақырып бойынша СӨЖ тапсырмасы:

1. Сұрақтардың жиынтығы :

1) Абсолюттік және қатыстық шынайылық.

2) Интуиция таным үдерісінде.

2. Мына тақырыпта мәлімдеме дайындау «Рим клубының әрекеттерінің ерекшеліктері»

Оқу бағдарламасының анағұрлым күрделі сұрақтары:

2.Ежелгі үнді философиясындағы ортодоксальдцы мектептер.

3. Аристотельдің 4 себеп туралы ілімдері.

4. Орта ғасырлық философиядағы эманация туралы ілімдер.

5. Реализм, номинализм, концептуализм.

6. Н.Кузанскийдің философиялық ілімдері.

7. Гегельдің әдістері мен шынайылық мәселесі.

8. И.Кант априоризмі.

9. Постмодернизм философиясы .

11.Иррационалды философия.

12. А.Шопенгауэр волюнтаризмі.

13. М.Фуко құрылымы

14. Шынайылық туралы ілімдер.

15. Гегельдің диалектикалық ілімдері.

Кеңестер барлық сұрақтар бойынша ағымдағы семестрдің кестесіне сай жүзеге асады.

Пәнді оқу емтиханды аралас пішінде тапсырумен аяқталады (тестілеуде 30 тестілік тапсырма + жазбаша емтихан – 2 сұрақ), яғни барлық өтілген материалдарды қамтиды. Емтиханға босатылу үшін міндетті жағдай болып саналатыны – бағдарлама бойынша барлық қарастырылған тапсырмалардың орындалуы.

Әр сабақ 0-100 ұпаймен бағаланады.

Босату рейтингі ағымдағы сабақтардың барлық тапсырмаларын орташа арифметикалық жолмен есептеу арқылы шығарылады, (дәрістерге қатысу, үй тапсырмаларын орындау, СӨЖ тапсырмаларын іске асыру, тәжірибе бойынша тапсырмаларды орындау, рубеждік бақылау).

Қорытынды бақылауға (ҚБ) пән бойынша босатылатын студенттер, оқу бағдарламасының барлық талаптарын іске асырушылар, курстық жобаны қорғау бойынша лайықты баға алғандар және рейтингте лайықты ұпай жинаушылар ( 50 баллдан кем емес).

Пән бойынша студенттердің оқу жетістіктерінің деңгейі қорытынды бағамен анықталады (Қ), яғни РБ мен ҚК бағалары есептеледі (емтихан, курстық жұмыс) олардың үлесі ескеріледі (ВДРД мен ВДИК).

И = РД*0,6 + ИК*0,4

Салмақтық үлес жыл сайын университеттің оқу кеңесі тарапынан бекітіледі және РД үшін - 0,6, ал ИК үшін - 0,3 болады.

КП/КР комиссия алдында қорғалады. Баға басшылардың пікірлерін ескере отырып қойылады.

Пән бойынша қорытынды баға мына жағдайда ғана есепке алынады, егер білім алушы қалыпты бағаларға ие болса, босату рейтингі бойынша және қорытынды бақылау бойынша. Қорытынды бақылауға қатыспау себепсіз жүзеге асса, «қанағаттанғысыз» деген баға қойылады. Емтиханның нәтижелері мен кезеңаралық аттестация пән бойынша студенттерге сол күні немесе келесі күні қойылады, егер жазбаша емтихан күннің екінші жартысында болса, келесі күні айтылады.

Білімді қорытынды бағалауды қосалқы есептеу үшін рубеждік бақылауда (рейтингте) және қорытынды емтиханда пайызбен назарға алынады: 0 ден 100%.

Рубеждік бақылауды бағалау ағымдағы бағалаудан және рубеждік бақылаудың бағасынан қалыптасады.

Жұмыстарды уақытында тапсыру қажет. Барлық тапсырмалардың емтиханға 3 күн қалғанша тапсырылып аяқталуы қажет.

Тақырыптарды қайталау мен өтілген материалдарды өңдеу әр сабақ бойынша міндетті болып саналады. Оқу материалдарының игерілу дәрежесі тест бойынша және жазбаша жұмыстар арқылы тексеріледі. Студенттерді тестілеу ескертусіз де өтіле береді.

Студенттердің өздік жұмыстарын орындауда оқытушының басқаруымен келесі төрт қызмет баса назарға алынады.

Бірінші – оқу пәні бойынша оқытушының ақпараттарының студенттер тарапынан белсенді қабылдауы.

Екіншісі – студенттер өздігінен, яғни оқытушының нұсқаулары бойынша оқу-әдістемелік құралдарды оқиды, үйренеді, әдеби көздермен жұмыс жасайды, үй тапсырмаларын орындайды, бақылау және курстық жұмыстарды жазады. Бұл кезеңде студенттерден жұмыстардың әдістерін білу талап етіледі, өз қиындықтарын оқытушыға жолдап, өздерін ұйымдастыру көзделеді.

Студенттердің үшінші қызметі – қиындық тигізетін жағдайларды жүйелей және талдай алулары, оқу материалы бойынша түсінуге, игеруге қиындық келтіретін тақырыптарды анықтауы, басқа да оқу әрекеттерін іске асыруы. Студенттер оқытушы үшін сұрақтар жүйесін әзірлеп, кейбір күрделі сауалдарын ортаға салады (оларды дұрыстап жазып, түсіндіруді сұрайды), бұл сұрақтарға қатысты жауаптарын құрады.

Студенттердің төртінші қызметі – оқытушыға кеңес алуға, түсіндіру жұмыстары бойынша көмек алуға бағытталады.
10 Әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1 Есiм Ғ. Қазақ философиясының тарихы:оқулық/Ғарифолла Есiм.-Алматы:Қазақ ун-тi.-2006.-216 б.

2 Алтай Ж. Философия тарихы:оқулық/Ж. Алтай, А. Қасабек, Қ. Мұхамбетәли.-2-шi басылымы.-Алматы:Раритет.-2006.-310 б.

3 Байтенова Н. Ж. Философия:учебник для студ. вузов/КазНУ им. аль-Фараби; сост. Н. Ж. Байтенова.-Алматы:Қазақ университетi.-2006.-390 с.

4 Есiм Ғ. Даналыққа құштарлық/Ғ. Есiм.-Семей; Новосибирск:Талер-Пресс.-2007.-521 б.

5 Нысанбаев Ә. Философия тарихы/[ғылыми ред. Ә. Нысанбаев; құраст.: Ә. Нысанбаев, Ғ. Құрманғалиева; аударғандар: Д. Раев, А. Құлсариев].-Астана:Аударма.-2006.-484 б..-(Мәдени мұра)

6 Нысанбаев Ә. Қазақтың тарих философиясы/[ғылыми ред. Ә. Нысанбаев; құраст.: Т. Ғабитов, А. Қасабек; аударған Б. Сатершинов].-Астана:Аударма.-2006.-508 б..-(Мәдени мұра)

7 Кiшiбеков Д. Философия:оқулық/Д. Кiшiбеков, Ұ. Сыдықов.-9-шы басылымы.-Алматы:Қарасай.-2008.-356 б.

8 Бурабаев М. С. Фараби - Аристотельден кейiнгi екiншi ұстаз; Құран және Ахмед Яссауидiң хикметтерi; Ислам және Бекасыл Биболатұлының философиясы/М. С. Бурабаев; Орталық Азия ун-тi.-Алматы:Мария.-2006.-278 б.

9 Есiм Ғ. Қазақ ренессансы/Ғ. Есiм.-Алматы:Қазақ ун-тi.-2006.-90 б..-(Академик Ғарифолла Есiмнiң кiтапханасы)

10 Жаңа дәуiр философиясы.-Алматы:Жазушы.-2006.-512 б..-(Әлемдiк философиялық мұра: 20 томдық;т. 6)

  11 Ғылым мен техниканың батыстық философиясы.-Алматы:Жазушы.-2006.-560 б..-(Әлемдiк философиялық мұра: 20 томдық;т. 10)

12 Жаңа дәуiрдегi француз философиясы.-Алматы:Жазушы.-2006.-560 б..-(Әлемдiк философиялық мұра: 20 томдық;т. 7)

13 Нысанбаев Ә. Таным теориясы/[ғылыми ред. Ә. Нысанбаев; құраст.: С. Колчигин, Ә. Нысанбаев; аударғандар: Д. Раев ж. б.].-Астана:Аударма.-2006.-501 б..-(Мәдени мұра)

14 Нысанбаев Ә. Әлеуметтiк философия/[ғылыми ред. Ә. Н. Нысанбаев; құраст.: Ә. Н. Нысанбаев, М. З. Изотов; аударғандар: Қ. Жамалов ж. б.].-Астана:Аударма.-2006.-474 б..-(Мәдени мұра)