Разгледжана І зацверджана на пасяджэнні Навукова-метадычнага савета бду
жүктеу/скачать 1.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| Кісларод – неабходны для дыхання, гарэння, для дэструкцыі арганічных
рэчываў. Пры ўзаемадзеянні арганічных рэчываў з кіслародам у клетках жывых арганізмаў вылучаецца энергія, якая забяспечвае іх жыццядзейнасць. Таму для паляпшэння глебавага жыўлення раслін і забеспячэння яе кіслародам паляпшаюць аэрацыю глебы агратэхнічнымі прыѐмамі, што спрыяе дзейнасці глебавых бактэрый, якія раскладаюць арганічныя рэчывы на мінеральныя спажыўныя элементы, неабходныя для жыццядзейнасці раслін. Вуглякіслы газ – важнейшы чыннік фарміравання парніковага эфекту і ўраджаю сельскагаспадарчых культур. Як вядома, зялѐныя расліны з вуглякіслага газу, вады і пры дапамозе сонечнага святла ў працэсе фотасінтэза ствараюць арганічныя рэчывы. CO 2 вылучаецца ў атмасферу пры дыханні жывѐлы і раслін, пры гарэнні і згніванні арганічнага рэчыва. Павелічэнне вуглякіслага газу ў атмасферы спрыяе павышэнню ўраджаю сельскагаспадарчых культур. Каля паверхні глебы і ў самой глебе ўтрымліваецца CO 2 у 2–3 разы больш, чым у атмасферным паветры. У глебе адбываецца раскладанне арганікі і вылучэнне CO 2 . У сучасны момант назіраецца рост канцэнтрацыі CO 2 у атмасферы за кошт спальвання паліва, мяркуецца што разам з пацяпленнем гэта прывядзе да павелічэння прадукцыйнасці сельскагаспадарчых раслін. Вадзяная пара ў атмасферы – крыніца вільгаці для глебы і раслін, важнае звяно кругазвароту вады ў кліматычнай сістэме і воднага балансу. У атмасферу вадзяная пара паступае ў выніку выпарэння з паверхні вадаѐмаў, глебы і расліннага покрыва ў працэсе транспірацыі. Вадзяная пара ўдзельнічае ў стварэнні парніковага эфекту атмасферы. Утрыманне вадзяной пары ў атмасферы называюць вільготнасцю паветра. Яна мае важнае значэнне для жыццядзейнасці жывѐлы і раслін, уплывае на ўраджай сельскагаспадарчых культур. У працэсе фотасінтэзу вада расшчапляецца за кошт энергіі сонечнага святла на асобныя атамы, якія выкарыстоўваюцца для 17 ўтварэння арганічнага рэчыва і падтрымання стабільнага газавага складу атмасферы. Утрыманне вадзяной пары ў паветры сярод расліннага покрыва з’яўляецца важнай характарыстыкай фітаклімату. Сярод раслін утрыманне вадзяной пары значна больш, чым над аголенай (без расліннасці) глебай, паколькі расліны транспіруюць вільгаць і змяншаюць скорасць ветру, гэтым самым аслабляюць турбулентную дыфузію вадзяной пары. Так, на пасевах збожжавых культур у міжфазны перыяд каласаванне – красаванне адносная вільготнасць на 20–30 % вышэй, чым над аголенай глебай, г. зн., што дэфіцыт насычэння ў пасевах сельскагаспадарчых культур значна меншы, чым над глебай без расліннага покрыва. Малое вільгацеўтрыманне і значны дэфіцыт вільготнасці ў паветры, асабліва пры адноснай вільготнасці менш за 30 %, у раслінах скарочваецца плошча лісця, адбываецца іх скручванне і заўчаснае ападзенне, інакш кажучы, змяншаецца фотасінтэтычная ліставая паверхня і ўраджай. Аднак нізкая вільготнасць паветра – істотны дэфіцыт насычэння, па- рознаму дзейнічае на якасць расліннай прадукцыі. Так, вялікі недахоп вільготнасці паветра адмоўна ўплывае на фарміраванне льнавалакна, але павышае хлебапякарныя якасці пшаніцы за кошт павелічэння ўтрымання клейкавіны ў зерні. Павялічаная адносная вільготнасць паветра (больш за 80 %) змяншае ўстойлівасць да палягання збожжавых і іншых культур, перашкаджае апыленню раслін у перыяд іх красавання, спрыяе развіццю грыбковых захворванняў раслін фітафторай, гніллю, іржой і інш. Малы дэфіцыт насычэння запавольвае выспяванне збожжавых і прасыханне зерня і саломы ў зжатых валках, ускладняе працу ўборачных камбайнаў (табліца 1). жүктеу/скачать 1.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|