Редакциялық коллегия

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 
ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 
ҒАСЫРЛАР 
ТОҒЫСЫНДАҒЫ 
ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫ 
ӘЛЕМІНІҢ
ДІНИ-МИФОЛОГИЯЛЫҚ 
СИПАТЫ
Ұжымдық монография
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Алматы
«Қазақ университеті»
2020

ӘОЖ 
КБЖ
Тарих, археология және этнология факультетінің 
Ғылыми кеңесі ұсынған.
 
Хаттама № 10 (29.06.2020)
 
 
Редакциялық коллегия:
 
М.С. Ноғайбаева (жауапты редактор),
Т.О. Омарбеков, Г.Б. Хабижанова, А.Қ. Тоқсанбаев.
Ғасырлар тоғысындағы түркі халықтары әлемінің діни- 
мифологиялық сипаты: ұжымдық монография. – Алматы: 
Қазақ университеті, 2020. – 154 б.
ISBN 978-601-04
 
 
Ұжымдық монография Орталық Азияның түркі тілдес халықтарының діни-
мифологиялық әлемінің этнотарихи және этномәдени сипатын зерделеуге 
арналған. Авторлар ұжымының бірлескен жұмысында түркі халықтарының та- 
рихи және рухани өмірін зерттеудегі мифологияның орны мен рөлі сарапталған. 
Түркі мифологиясындағы ортақ сарындар мен желілерге талдау жасай отырып, 
ерте ортағасырлық түркілердің жерлеу ғұрыптары және дүниетанымы, аңыздары 
мен батырлар жыры негізінде әлем туралы түсініктің сипаты, қазақ ру-
тайпаларының қалыптасуының этнотарихи аспектілері қарастырылған.
Сондай-ақ, түркі халықтарының дәстүрлі дүниетанымының мифологиялық 
және тарихи-мәдени сабақтастағы сақ-скиф өнер туындылары және оның қазақ 
мифологиясындағы кейбір параллелдерін талдау және түркі халықтарының 
эпикалық мұрасының ортақтығы, билеуші, жылқы, культі және т.с.с нақты мы- 
салдар негізінде айқындалған.
Монография осы мәселеге қызығушылық танытқан ғылыми қауым мен 
көпшілік оқырманға арналған.
ӘОЖ 
КБЖ
 
 
© Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ, 2020

МАЗМҰНЫ
ТҮРКІ МИФОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ӘЛЕМНІҢ ЭТНОТАРИХИ 
ЖӘНЕ МИФОЛОГИЯЛЫҚ БЕЙНЕСІ
1.1 Түркі мифологиясы: деректік негіздері мен зерттелуі (Хаби- 
жанова Г.Б.)
 
1.2 Түркі мифологиясындағы ортақ сарындар мен желілер (Ногай- 
баева М.С.)
 
1.3 Ерте ортағасырлық түркілердің жерлеу ғұрыптары және 
дүниетанымы (Севрюгин Н.)
1.4 Әлем бейнесі және оның құрылымы: алтай аңыздары мен ба- 
тырлар жыры бойынша (Ногайбаева М.С., Тадышева Н.О.)
 
1.5 
Қазақ ру-тайпаларының қалыптасуының этнотарихи 
аспектілері (Омарбеков Т., Қошымова А.)
 
 
ТҮРКІ ХАЛЫҚТАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛІ ДҮНИЕТАНАМЫНЫҢ 
МИФОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ТАРИХИ-МӘДЕНИ САБАҚТАСТАҒЫ
2.1 
Сақ-скиф өнер туындылары және оның қазақ 
мифологиясындағы кейбір параллелдері (Қиясбек Ғ.)
 
2.2 
Түркі мифологиясы және түркі халықтарының эпикалық 
мұрасы. Сабақтастық феномені (Нуртазина Н.Д., Ногайбаева М.С.)
 
2.3 
Түркі халықтары мифологиясындағы билеуші бейнесі (Ток-
 
санбаев А.Қ, Ногайбаева М.С.) 
3
2.4 
Түркі-моңғол халықтарындағы дүниетанымындағы жылқы
культі және антропогенез (Жуматаев Р.С., Ногайбаева М.С.)
 
 
ҚОСЫМШАЛАР: Алтай, Тува мифтері (далалық материалдар 
бойынша жинап, өңдеген Тадышева Н.О.)
Түр
кі
м
и
ф
ол
ог
и
яс
ы:
д
ер
ек
ті
к н
ег
із
д
ер
і м
ен
з
ер
тт
ел
уі