2.3.Тірек-қимыл аппаратының профилактикасындағы дене шынықтыру.
Барлықтіріорганизмгетәнқасиет - қимылқозғалысорганизімініңөсіпдамуынаәсеретеді. Оныңадамденсаулығынсақтаудамаңызы аса зор. Қаңқа мен бұлшықет - тірек - қимылжүйесінқұрайды. Тірек- қимылжүйесі - тіректік, қозғалтқышжәнеқорғанышқызметтерінатқарады.
Тірек – қимылаппаратыныңбұзылуытуапайдаболадыжәнежүрепайдаболады. Денееңбегібаланыңжасына ,денеқұрлысынажәнеіс-қимылынасай болу керек.
Тірек – қимылаппаратыніңбұзылуы - емдікденешынықтыружаттығуларыкезіндеқанайналымқызметін, демалысты, заталмасу, нерв жұмысын, ішкі секреция бездердіңжәнебұлшықеттержұмысынжақсартады. Емдікденешынықтыружергіліктіжергеәсеретіпқанақоймай, бүкілағзағаәсеретеді. Емдікденешынықтыруқайжердежасалынатынымаңызды. Мысалы таза ауада, күнастынданемесежабықбөлмеде. Жабықбөлмелердеөткізілетінболсасолжердіңсанитарлық – гигеналықережесінқатаңсақтауқажет. СоныменқатарЕмдікденешынықтыружаттығуларықұралменжәнеқұралсызжасалынатынболады. Құралдарға – таяқ, гантель, доп, жаттығужасайтынқабырға, орындықжатады. Бұларжүрістідұрыстайды, ауыпкетпеудіқадағалайы. Тірек – қимыл аппараты бұзылғанбалаларғақолданылады.
Тірек-қимыл аппараты қандайауруларғажатады?
Тірек-қимыл аппараты сүйектерден, байламдардан, шеміршектенжәнесіңірдентұрады. Олсіздіңденеңіздіңқұрылымдықберіктігін, тіккүйінқамтамасызетедіжәнеішкімүшелердізақымданудансақтайды. Тірек-қимылжүйесіминералдызаттардыңқоймасыболыптабылады. Сүйектерұзын (қол мен аяқта), қысқа (тобық, білек), жалпақ (бас сүйек, қабырға, кеуде, иық). Тірек-қимылаппаратыныңкүшінашартамақтану, қанттыкөпмөлшердепайдаланужәнедұрысфизикалықжүктеменіңболмауынабайланыстытөмендейді. Бұғангормоналды тепе-теңдік те ықпалетеді. Құрамында фосфор қышқылыныңкөпмөлшері бар кофе мен сусындарішукальцийдіңжоғалуынажәнесүйекминералдарының резорбция (резорбция) жылдамдығыжоғарылайтыностеопороздыңпайдаболуынаәкеледі. Рентгенограммадамұндайсүйектердіңтерітесігікөп, ал өмірдеоларадамғаүлкенқиындықтартудырады - ауырсыну, жиі сыну және т.б.
Тірек-қимыл аппараты компоненттерінің санына байланысты оның аурулары сан алуан. Буындардың аурулары тірек-қимыл аппараты зақымдануының әртүрлі формаларын (сүйектер, буындар, бұлшық еттер), буындардың зақымдануымен болатын жүйелі ауруларды (ревматизм, жүйелік қызыл жегі және т.б.), ревматоидты артрит, сифилитті, гонореальды қамтиды. Буындардың дистрофиялық аурулары тобын деформациялық остеоартроз, остеохондроз, деформацияланған спондилоз, остеохондропатия құрайды.Омыртқа аурулары,омыртқа - бұл өзара байланысты омыртқалардан тұратын қаңқаның бөлігі; магистральдың, мойынның және бастың тірек және қозғалыс мүшесі ретінде қызмет етеді, жұлын каналында орналасқан жұлынды қорғайды. Омыртқаның аурулары көбінесе оның деформацияларымен бірге жүреді. Сагиттальды жазықтықтағы қисықтықтар кифоз (артқы төмпешікпен) немесе лордоз (алдыңғы төмпешік) деп аталады; фронтальды жазықтықтағы қисықтық – сколиоз деп атайды.
Тірек-қимыл аппараты ауруларының алдын-алуға және емдеуге арналған жаттығулар :
Оларды сіз артқа жату арқылы жасау керек:
Арқамен жатып, денені бойлай, шұлықты өзімізге қарай және өзімізден алыс тартыңыз (10 рет).
Кезекпен бір шұлықты өзімізге, екіншіні өзімізге қарай тартыңыз (10 рет).
Аяқтар иыққа қарағанда кеңірек, біз шұлықтарды ішке және сыртқа айналдырамыз, 5-7 секунд ұстаймыз (5-10 рет).
Аяқтар иықтан кеңірек, екі шұлықты да кезекпен оңға және солға бұраңыз, 5-7 секунд ұстаңыз (4-10 рет).
Табан буынындағы айналмалы қозғалыстар, сағат тілімен және сағат тіліне қарсы (4-10 рет).
Дене бойындағы қолдар. Оң өкшені төмен, содан кейін сол өкшені тартыңыз, жамбастан 5-7 секундқа созыңыз (4-8 рет).
Дене бойындағы қолдар. Екі өкшені де тартыңыз, оларды 5-7 секундқа бекітіңіз (4-8 рет).
«Велосипед», аяқты бүгу - тізені алға және артқа бүктеу (100 ретке дейін).
Шұлықты өзімізге қарай тартыңыз, оларды 5-7 секундқа бекітіңіз (4-8 рет).
Оң аяқты еденге қатысты 45 градусқа 5-7 секунд көтеріңіз, содан кейін сол жақ сол затпен (4-8 рет).
Аяқтарды түзетіңіз, тізе буындарын кеудеге тартыңыз (10 рет). Жаттығу іш бұлшықеттерін күшейтуге бағытталған, жүктеме іштің тік бұлшықетінде.
Аяқтарыңызды тізе буындарында, аяқтар еденде, қолдар бойымен бүгіңіз. Тыныс алу кезінде жамбасты көтеріп, оны 5-7 секунд ұстаңыз (4-8 рет). Бұл жаттығуды орындау кезінде жамбасыңызды қысып, бәрін өзіңізге тартыңыз.
Аяқтарыңызды тізе буындарында, аяқтар еденде, қолдар бойымен бүгіңіз. Біз жамбасты көтеріп, аяқты тізе буынының деңгейінде алға, ал шұлықты өзімізге қарай созамыз. Біз әр аяққа 5-7 секунд ұстаймыз (4-8 рет).
Аяқтарыңызды тізе буындарында, аяқтар еденде, иық енінде бүгіңіз. Оң жақ тізені ішке қарай бұраңыз және 5-10 секунд ұстаңыз, қолды екі жаққа, алақанды еденге қысыңыз, содан кейін сол жақпен қайталаңыз (5-10 рет).
Қолдар екі жаққа, алақандар еденге басылған. Тізе буындары кеудеге, оңға еңкейтіліп, 5-10 секунд, содан кейін солға қарай ұстаңыз (4-10 рет).
Аяқтарды, қолдарды дене бойымен түзетіңіз. Өкшеге, бастың артқы жағына және иық пышақтарына баса назар аударыңыз. Жамбасты жоғары көтеріп, 5-7 секунд ұстаңыз (10 рет).
Достарыңызбен бөлісу: |