Қорытынды
Қорытындылай келе, егіншілік өркениетінің уақытша әлсіреуін пайдаланып,
Жібек жолының әртүрлі учаскелері бірнеше ғасырлар бойы әртүрлі көшпелі
тайпалардың (ғұндар, аварлар, оғыздар және т.б.) бақылауында болды.
6-8 ғасырдың екінші жартысында. олардың ең қуаттысы түркі тайпасы бүкіл
Жібек жолын басып алуға тырысты. 570–600 жылдары Түрік қағанаты Орта
Азия мен Қара теңіз аймағынан Солтүстік Қытайға дейінгі барлық Еуразия
даласын біріктірді. Түркі экспансиясының нәтижесінде соғды көпестері
саудада жетекші рөл атқара бастады. Алайда орталықтандырудың бұл кезеңі
қысқа болып шықты. Күйреген Түрік қағанатының қирандыларында жолдың
жергілікті бөліктерін ғана басқарған бірқатар көшпелі мемлекеттер (Хазар
қағанаты, Батыс Түрік қағанаты, Шығыс Түрік қағанаты, Ұйғыр қағанаты
және т.б.) құрылды. Егіншілік өркениетінің уақытша әлсіреуін пайдаланып,
Жібек жолының әртүрлі учаскелері бірнеше ғасырлар бойы әртүрлі көшпелі
тайпалардың (ғұндар, аварлар, оғыздар және т.б.) бақылауында болды. 6
ғасырдың екінші жартысында. олардың ең қуаттысы түркі тайпасы бүкіл
Жібек жолын басып алуға тырысты. 570–600 жылдары Түрік қағанаты Орта
Азия мен Қара теңіз аймағынан Солтүстік Қытайға дейінгі барлық Еуразия
даласын біріктірді. Түркі экспансиясының нәтижесінде соғды көпестері
саудада жетекші рөл атқара бастады. Алайда орталықтандырудың бұл кезеңі
қысқа болып шықты. Күйреген Түрік қағанатының қирандыларында бірнеше
көшпелі мемлекеттер (Хазар қағанаты, Батыс Түрік қағанаты, Шығыс Түрік
қағанаты, Ұйғыр қағанаты және т.б.) құрылды, олар жолдың жергілікті
бөліктерін ғана бақылап отырды.Хазар қағанаты Хазар қағанаты
Келесі бір жарым ғасырда Қытай Тан империясы Ұлы Жібек жолының
Орталық Азия жолдарын бақылауда жетекші рөл атқарды. Көшпелі
тайпалармен соғыс жүргізіп, әр түрлі табыстарға жеткен қытайлар Самарқанд
пен Бұхарға дейінгі Орталық Азияны түгел дерлік өз қол астына алды. Бұл
кезеңді (7 – 8 ғ. бірінші жартысы) көптеген адамдар трансеуразиялық
сауданың ең жоғары өркендеу кезеңі деп атайды.
Пайдаланылған әдебиеттер :
1.Руденко С. И. Культура населения горного Алтая в скифское время. М.-Л., 1953. Ма Юн. Шелковый путь в Востока на Запад. // Курьер ЮНЕСКО, 1984, июль. 22-б.; Франкфор А.-П. Проблема прототипа Великого Шелкового пути в II-I тыс. до н. э. и роль номадов. // Взаимодействие кочевых культур и древних цивилиза- ций. А., 1987, 78-81-6.
2.Бичурин Н. Я. (Иакинф). Собрание сведений о народах, обитавших в Сред- ней Азии в древние времена, т. II, М.-Л., 1950, 147-168-6.; Кляшторный С. Г. Древнетюркские рунические памятники. М., 1964, 173-6. 3.Шивкунов Э. В. Соболья дорога согдийцев. // , № 1, 1992, 60- 66-6. 4. Лубо-Лесниченко Е. И. Великий Шелковый путь, 371-373-б.; Кляшторный С. Г. Древнетюркские рунические памятники, 98-101-6.
Достарыңызбен бөлісу: |