С. А. Козлова, Т. А. Куликова
жүктеу/скачать 1.29 Mb.
|
| Көрнекі әдістер
Оқыту процесінде балалардың танымдық және практикалық қызметіне сәйкес заттар мен құбылыстардың көрнекілік көрсету ұйымдасқаны мүмкін. Оқытудағы көрнекі әдістер тобына бақылау құралдардың демонстрациясы (заттар, суреттер, диафильмдер, слайдтар, видеожазбалар, компьютерлік бағдарламалар). Бақылау – бұл қоршаған әлемді құбылыстарға үңіле білу, олардан маңыздысын, негізгісін бөліп ала білу, болып жатқан өзгерістерді байқау. Олардың себептерін анықтау, қорытынды шығару (А. К. Матвеева, П. Г. Саморукова) Зерттеудегі объекттерді балалардың тіке бақылауы 261 танымдық процестерінің дамуы мен толық түсініктердің қалыптасуы үшін үлкен мәнге ие (ұғыну, еске сақтау, ойлау, елестеу). Бақылау процесінде баланың түрлі ой-қызметтері іске асады: қойылған сұрақтарға жауап іздеу, салыстыру. «Егер оқудың балалардың ақыл-ой дамуына претензиясы болса, оған олардың бақылау қабілетін жаттықтыруға міндетті» - деген К.Д. Ушинскийдікі ақиқат. Бақылаулар арнайы сабақтар кезінде, білім беру қызметінің процесінде режимдік процестердің барысында өткізіледі. Мысалы, серуен кезінде педагог балаларға құстарды, жапырақтардың түсуін, өсімдіктердің өсуі мен дамуын бақылауды айтады. Педагогтың кезкелген жоспарлабаған жағдайды бақылау үшін қолдануы балаларды анық түсініктермен жанын байытып, сезімдерін түрлендіруге (таңқалу, әдеміліктен ләззат алу, т.б.) мүмкіндік туғызады. Мысалы, бақшаның телеміне бір топ суықторғай ұшып келді, аспанда кемпірқосақ пайда болды, жұмысшылар веранданың шатырын жөндеп жатыр және т.б. Мектепке дейінгі балаларды оқытуда бақылау екі бағытта дамиды. Бәрінен бұрын, біртіндеп бақыланатын обьектілер шеңбері кеңее түседі: мектепке дейінгі ұйымның бөлмесінде, кейін басқа бөлмелеріндегі (асүй, медициналық кабинне, бейнелей студьясы және басқа) балабақшаның теліміндегі бақылаулар. Педагог ата-аналарға балаларын балабақшаның артындағы обьектілерді бақылауға қызықтыруды ұсынады: скверде, паркте,мектеп стадионында, өзен бойында қалалық көлік аялдамасында және т.б. Бақылаудың шоғырластығы (концентрлігі) ескеріледі. Балалардың бір обьектілермен қайталап таныстырған кезде; обьектіні таниды, кейін қайта бақылау кезінде заттың маңызды белгілерін белгілеуге кірісееді, кейін басқа обьектілермен салыстырады және соңында білімдерін жинақтайды, бұл бақылаудың концентрлігі сақталады деген сөз. Мысалы, басында балаларды телімге ұшып келетін құстарды бақылауға 262 тартылады, қайталап бақылатқанда педагог құстардың сыртқы түрінің әдетеглерінен ерекшеліктеріне, оларды атауға үйретеді, одан кейін балаларды басқа құстарме салыстыруға түрткі болады, соңында қыстайтын құстар туралы жинақталған түсінігін береді. Мектеп жасына дейнгі оқыту кезінде бақылаудың түрлі тәсілдері пайдаланыды: қысқамерзімді және ұзақмерзімді бақылаулар, сонымен бірге қайталанған және салыстыру. Ұзақ бақылаушылар балаларды даму процесімен, объектің жағдайының өзгеруімен, таныстырады.осының арқасында ой қызметінің дамуы үшін қажет материалға қол жетеді (салыстыру, ерекшелену, айқын белгілерді анықтау, себептік-салдар байланысын құру). Ұзақ бақылаулар үшін түрлену, өзгеру, даму сатыларындағы түрлі объектілер таңдалады: үй құрылысы, мектеп ауласына ұшып келген құстар, өсірілген өсімдік, бақшада гулдің өсуі. жүктеу/скачать 1.29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|