С. А. Козлова, Т. А. Куликова
жүктеу/скачать 4.62 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мектеп алды кіші жаста баланың әлеуметтік тәжірибесі
көптеген бір-реттік жағымды әрекеттермен толғаны маңызды. Бала әлі жеке қорытынды жасауға қабілетті емес, бірақта үлкендердің бағалары арқылы аз-аздап қайсы жақсы және қайсы жаман екенің түсіне бастайды. Сонымен, кіші жастағы балаларда адамдар мен табиғатқа адамгершілік тәрбиенің жетекші әдістері боп ересектердің үлгілері мен бала жағымды тәртібке жаттығатын педагогикалық жағдайларды ұйымдастыру жатады. Аталған әдістердің әсері ересектер бағасы мен олардың мадақтарымен қүшейеді. Мектеп алды кіші жастағы адамгершілік қатнастырды тәрбиелеу құралдары боп тәртіптің жағымды тәсілі және де фольклор шығармалары бар ересек адам болады. Кіші мектеп алдылармен жұмыс түрі – жеке сабақ. Адамдар мен табиғатқа адамгершілік қатынасты тәрбиелеудің келесі кезеңі – әдеттегідей ол 4-5 жаспен сәйкес кезең – балада адамгершілік құндылықтарды аз-аздап сезіну болады. Ол, балалық жаста жинаған жеке тәжірибесін оп-оңай қорытындылай алады. Ересектерге, сәбилерге, табиғатқа дұрыс қатынас көрсетудің сипаты мен тәсілдері туралы ойлар бекітіледі. Кіші топтағыдай, басты болып ересетермен бірлесе әрекрет жасау, ересектердің тәсінік берулері, тәртіп тәрбиесін ұйымдастыру қалады. Осы кезеңде, тәрбиеші басқа адаммен эмоциялық күйін көрсету тәсілдеріне балалардың көңілдерін аударады («Суреттегі балаларға қарашы, олардың қайсы көңілді, қайсы көңілсіз екенін айтшы. Қалай ойлайсың, ол неге уайымдап тұр? Қалай оны алдандыру керек?»). Тәжірибелік жағдайларға қосымша ретінде, балалардың өміріңде пайда болатын ауызша қисынды мақсаттарды шешуге 127 үйретуге болады («Егерде далада жылап тұрған бөбекті көрсең, сен не істер едің?»). Осы жаста жағдайларды ауызшы шешу өте пайдалы: балаға мақсатты елестеу, «қауіпсіз» нұсқада шешуге ерік береді; өз өмірлік тәжірибесі және де басқа да көздер негізінде мінез-құлқы тәсілін таңдап алады; елестеуді және ойлауды дамытуға мүмкіндік береді. Балалар көркем шығармалардың моралін жылдам түрде қабылдайды, кітаптар және қойылымдар кейіпкерлердің істерін бағалай алады. Шынымен, «жаман» және «жақсы» кейіпкерлер өз ұстанымын анық және бір мағыналы жеткізулері балаға маңызды. Балаларда «әдемі» және «жақсы» ұғымдар өте жақын – әдемі кейіпкер жаман бола алмайды. Ұнатпайтын қатынасы, үлкен немесе кіші жастағы балаларға қарағанда, жиі түрде құрдастарына көрінеді. Ол, бала әңгімелесу және бірлескен әрекеттер тәсілдерін қолдана білмейтінен болады. Бұдан мұндай қорытынды шығады, тәрбие жұмысы қарым-қатынас тәсілдеріне, айналадағы адамдарға ақкөңілдікті көрсетуді талаптанатын жағдайлармен байытылған өмірлеріне балалардың көңілдерін аударуды бағыттау керек. Ересекті және оның үлгі-нұсқаларын бағалау балаларға әлі күнге маңызды болып тұр. Егер де балада оп-оңай өз бетінше қорытындылар және жағымды кейіпкерге ұқсас, «жақсы болу» тілегі пайда болса, осы кезеңде баланың айналасындағы адамдарға жақсы қарым-қатынасты тәрбиелеу мақсаты орындалды деп есептеуге болады. жүктеу/скачать 4.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|