С. А. Козлова, Т. А. Куликова
бірінші жұбатушы болып табылады. Өміріндегі төртінші жылдағы
жүктеу/скачать 4.62 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өмірдің бесінші жылындағы
- Мектепалды орта жастағы
| 136
бірінші жұбатушы болып табылады. Өміріндегі төртінші жылдағы балаларда өзін-өзі қызмет етудегі бір-біріне көмектесуге тырысқандары анық көрінеді, өйткені бұл жастағы бала белсенді түрде оқып, бір нәрсені үйреніп, өз ойларын оқушы түрде іске асырады (өзін бекітудің ерекше түрі). Өмірдің бесінші жылындағы балаларға өзара көмек көрсету түрлері тым әртүрлі. Мектепалды балалар бірлескен ойындарда, сабақтарда, тұрмыста бір-біріне көмектеседі. Көмек көрсету мотивтері тым негізді болады: балалар белгілі бір құбылыстардың мәніне кіре алады, үлкен байқағыштықтары бар, білетін нормаларға мінез-құлық фактілерін келтіре алады. 4 жасар балалар бір-біріне әрекет ету тәсілдерін үйретіп, «тәрбиелеп», нормаларды біліп оларға сілтеу арқылы өз кеңестерін түсіндіреді Дегенмен, осы жас кезеңінде мектепке дейінгі балалар әлі де көмек көрсетуді білмейді, оның мағынасын үнемі түсінбейді. Саша Леночка шынымен де көмектесті ме деген сұраққа балалардың көпшілігі жағымды жауап берді. Немесе тәрбиеші әңгімелейді: «Қоян иығына үлкен ауыр сәбіз алып келді. Оның артында оның досы болды. «Қоянның сәбізді алып жүруі қаншалықты қиын, - деп ойлады ол, - біз көмектесуіміз керек. Және ол сәл сәбізді кеміре бастады. Кемірді, кемірді, бәрін жеп қойғанша. Бұл көмектесті! Кейбір балалар бірден әзілді түсінеді және күледі, ал кейбіреулері бұл шын мәнінде көмек болатынына сенеді. Демек, тәрбиешінің міндеті – өзара жәрдемдесу, ол осындай маңызды құбылыстың мәні туралы балалардың ойларды қалыптастыру болады. Мектепалды орта жастағы, әсіресе, өмірдің бесінші жылының бірінші жартысында балалар өзін-өзі қызмет етудің көптеген дағдыларын игергендіктен, олар өз тәуелсіздігінен рақат алады. Егерде біреу балаға бір нәрсе істесе немесе оның кесірінен ол жақында үйренсе, ол наразылық туғызады. Балалар көмекке келмейді, әсіресе егер ол замандастан болса. Сонымен қатар, олар ұсынылған көмекті сыпайы түрде бас тартуға мүмкіндіктері жоқ, ол қақтығыс себебі болады. Мұғалімнің міндеті – мектепке дейінгі балаларды көмекті қабылдауды және оны сыпайы қабылдамауды үйрету. Мектепаллды үлкен балалардың өзара көмек көрсетуі үлкен 137 сезінушілік пен іріктеулікпен ерекшеленеді. Олар қазірдің өзінде қаншалықты көмек көрсетуге болатындығын немесе қаншалықты қажет еместігін түсіндіре алады (жолдасқа көмек көрсеткен жоқ, себебі жалқау болғандықтан, тырыспағандықтан сәтсіздікке ұшырады). Бұл жастағы балалар сәбилерге және ересектерге жиі көмектесуді қалайды, бірақ аз түрде – құрдастарына. Себебі, сәбилермен сөйлескенде балаланың «мұғалімдік» үлкен ұстанымсы қызықтырады. Ересектермен қатынаста ұстанымсы өзгереді: бала кішкентай болып көрінеді, сонымен қатар кез- келген ересек адаммен бірлескен әрекет қуанышты әкеледі. Құрдасына көмектесу - әдетте, ойыннан айырылған әрекеттер болып табылады. Өзара көмек көбінесе таза еңбек шарасы ретінде көрінеді. Мұғалім балалардың бірлесіп жұмыс істеуге ұмтылуына, тапсырылған тапсырмаға жауапкершілікпен қарауға, бастамашылдық пен белсенділікке көрсетуіне назар аударуы керек. жүктеу/скачать 4.62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|