С. Б. Балшыкеев

 
85 
5.3 Ислам 
 
Ислам  буддизм  және  христиан  діндерінің  қатарындағы  дҥниежҥзілік 
дін болып табылады. Мҧсылмандар саны 1 миллиард адамнан асады. Пайда 
болу кезеңі – Арабия, б.з. VII ғ. Мҧсылмандар барлық қҧрлықта ӛмір сҥреді, 
әсіресе, олардың кӛп бӛлігі араб және тҥркі мемлекеттерінде шоғырланған. 
Он  мыңдаған  мемлекеттердің  ішінде  ислам  мемлекеттік  дін  болып 
саналады.  
Исламның  негізін  салушы  тұлға.  Бҥкіл  дҥниежҥзіне  ислам  дінінің 
негізін  салушы  -  Мұхаммедтің  есімі  белгілі  (Махаммад,  Магомет), 
алайда,  оның  толық  есімі  былай  жазылады:  Мұхаммад  бин  Абдуллах  бин 
Абдуль  Мутталеб  Әл-Хашими  Әл-Кураши.  Мекке  қаласында  570  жылы 
дҥниеге  келген.  Мҧсылман  дереккӛздеріне  қарағанда,  Мҧхаммед 
пайғамбардың ӛмірге келген шағында ерекше қҧбылыстар байқалды: пҧттар 
жоғалды,  сарайлар  сілкінді,  парс  оттары  сӛнді  (бҧған  дейін  ол  2000  жыл 
жанып тҧрды), жер мен кӛк ерекше шырақпен жарқырады. 
И.  Христоспен  салыстырғанда  Мҧхаммед  пайғамбардың  жер  бетінде 
ерекше  ата-аналары  болды.  Олар  дҥниеден  ерте  ӛткен,  содан  соң  бала 
тусқандарының қолында тәрбиеленді. Оның балалық және жасӛспірім шағы 
қиын болды, бірақ бҧл жағдай пайғамбардың Хадиджа бинт Хувайлид атты 
жесір  әйелге  ҥйленіп,  саудагер  болғанынан  кейін  жақсы  жаққа  қарай 
ӛзгерді.  Саудагер  ретінде  Арабиядан  тыс  жерлерге  керуен  жҥргізген,  ол 
жерлерде иудейлік және христиан діндерімен танысқан.  
610  жылы  Мухаммед  жаңа  ислам  деп  атаған  діннің  уағыздаушысы 
ретінде  танылады.  «Ислам»  термині  араб  тілінен  шыққан  және  «бой 
ҧсынушылық»,  «бағыну»,  «табыну»  мағыналарын  білдіреді.  Бҧл  сӛздің 
басқаша мағынасы – Қҧдайға қҧлшылық ету арқылы жететін «тыныштық».  
Мҧхаммед  пайғамбардың  адамдар  арасындағы  бауырластықты, 
адамдардың  бірін-бірі  қанауға  жол  бермеу  туралы  уағыздары  Меккенің 
билеушілерінің  ашу-ызасын  келтірді,  содан  соң  ол  ӛз  ӛмірін  сақтап  қалу 
ҥшін  Медина  қаласына  қашады.  Бҧл  жағдай  622  жылы  болған,  осы  кез 
(хиджра  жылы)  мҧсылман  жылсанауының  бастамасы  болады.  Мҧхаммед 
Медина  қаласында  ең  алғаш  мҧсылман  қауымдастығының  негізін  салады, 
оның  қҧрамына  оны  «Алланың  елшісі»  ретінде  танығандар  ғана  кірді. 
Мҧхаммед  ӛмірінің  соңына  қарай  барлық  Арабияны  дерлік  ӛз  ықпалына 
бағындыра алды. Ол 632 жылы Медина қаласында қайтыс болды және сол 
жерде жерленген.  
Мҧхаммедтің  дарынды  және  мақсатқа  бағытталған  қасиеттерге  толы 
болғаны туралы еш кҥмән жоқ. Мҧсылмандар оны адам деп танып, тек екі 
ғажайыпты  есепке  алмағанда  ғажайып  қасиеттерге  бӛлендірмеген:  аз 
уақытқа  кӛкке  сапар  шегуден  басқа  Мҧхаммедті  тастармен  қолпаштау. 
Дегенмен,  пайғамбарды  қҧрметтеу  мҧсылмандардың  міндеті  болып 
табылады.  Оның  ӛмірі  еліктеу  ҥшін  мысал  ретінде  бағаланады,  ал  оның 
есіміне  сыйластықпен  қарамау  -  ӛліммен  жазаланатын  қылмыс  болып 
табылады.  

 
86 
Мҧхаммед  уағыздаған  дін  іліміне  әр  тҥрлі  кӛзқараспен  қарауға 
болады,  бірақ  дҥниежҥзілік  ӛркендеуді  исламның  негізін  салушысыз 
елестету мҥмкін емес.  

жүктеу/скачать 1.13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: