Жаңаны ашу.
Жаңаны ашу үшін және қиындықтан шығу үшін, сынып оқушыларын топтарға бөлуді және екі таңбалы санды бір таңбалы санға бөлу тәсілінің жазбасын мұқият қарауды ұсынады. Әр оқушы топ ішінде бір элементтің жазылу мақсатын түсіндіреді. Мұндай бөлу әдісін қабылдаудың сәтті не сәтсіз болғанынан кейін, оқушылар оқулықтағы екі таңбалы санды бір таңбалы санға жазбаша бөлу алгоритмімен танысады.
О қушылар бөлу амалының жазбасын дұрыс жасаудың маңызды екеніне мән беру керектігіне назар аударады. Алдымен бөлінгішті жазады. Оның оң жағына тік және көлденең сызық сызады. Сызықтың үстіне бөлгішті, астына бір-бірден бөліндінің мәні жазылады. Мұғалім балалардың есіне есептеу критерийлерінің дұрыстығын бақылауға мүмкіндік болу үшін, жауаптағы цифрлардың санын анықтау өте маңызды. Оқушылар бөлуді ең үлкен разрядтан бастау керек екенін түсінді. Берілген жағдайда бұл 8 ондық. Мұғалім бұл санды толық бөлгіш емес деп түсіндіреді. Оқушылар бірінші санды бөлген кезде қандай да бір сан шығатынын түсінеді, бөліндінің мәнінің орнына нүкте қоюға болады, бөлгіште тағы бір сан қалатындықтан, тағы бір цифр шығатындықтан, тағы бір нүкте қоюға болады. Яғни жауапта екі сан шығу керек (ондық және бірлік). Енді тікелей бөлуге кірісуге болады. Оқушылар өз амалдарына түсінік беріп бөлуді орындай білу керек. Әр оқушы топ ішінде тізбек бойынша алгоритмнің бір пунктін түсіндіреді:
- ондықтарды бөлемін: 8:2=4, бөліндінің орнына 4 жазамын. Қанша ондықты бөлгенін тексеремін. Ол үшін көбейтемін: 2⋅ 4=8, ондықтың астына жазамын. Азайтамын: 8 – 8 = 0. Яғни ондық толық бөлінді.
- Бірлікті бөлемін: 6 : 2 = 3, бөліндінің орнына 3-ті жазамын. Бөліндінің орнына 4-ті жазамын. Қанша ондықты бөлгенін тексеремін. Ол үшін көбейтемін: 2⋅ 3 = 6, бірліктің астына жазамын. Азайтамын: 6 – 6 = 0. Яғни бірлік толық бөлінді.
Түсіндіре отырып алғашқы бекіту.
Оқулықтағы №3(а) тапсырманы оқушылар жұппен орындайды, әр қатарға бір бағандағы өрнектің мәнін табуды орындау керек. Мұғалім әр жұпқа орындалатын жұмыстың түрін таңдауға мүмкіндік береді. Оқушылар алгоритмге сәйкес екі таңбалы санды бір таңбалы санға жазбаша бөлуді орындайды. Жұппен жұмыстың бұл түрінде «материал элементтерін бөлу»: бірінші оқушы бәрін өз мойнына алады, ал екінші оқушы – бақылайды.
Мына өрнектің мәнін табу барысында, оқушылардың қызметі ауысады. Жұппен жұмыс жасау барысында «амал бойынша» бірінші оқушы түсіндіреді, екіншісі жазып отырады, бірінші оқушы келіседі немесе келіспейді, бір есепті орындау барысында оқушылар орындарын ауыстыруына болады.
Өздік жұмыс
Оқушылар оқулықтан №4 тапсырманы орындайды, а) пунктінде есепті 3 амалмен орындайды, ә) пунктінде өрнек бойынша есеп құрастырады, оны шешеді.
Жаңаны қолдану.
Оқушылар оқулықтан №5 тапсырманы орындайды, оны әртүрлі тәсілмен орындайды, ә) пунктінде сол амалдармен шешілетін есеп құрайды, оны шешеді.
|
