Оқу үдерісінің әдістемесі оқушының ішкі әлеміне терең енуге бағытталған, оның бойында қызығушылық мен бейімділікті, шығармашылыққа ынталандыруды ояту мақсатында құрылуы қажет. Сабақ материалын ұсыну көбінесе оқушылардың өмірлік тәжірибелеріне негізделген, сондықтан сенімін нығайту, алғашқы кезде балаларды іздену іс-әрекеттеріне тарту маңызды рөл атқаруы тиіс.
Мазмұнның эмоционалдылығы да маңызды: сабақта балалар күтпеген әсер алады немесе оқу материалына балаларға өмірлік тәжірибесінен алынған фактілерді енгізеді, бір нәрсені салыстыруға, жаңа байланыстар табуға, біреудің қатесін түзетуге үйренеді.
Ынталандырушы фактор - мұндай тапсырмаларды орындауды ұйымдастыруда, оны орындау арқылы балалар танымдық қиындықтарға тап болып, оқушыдан «жаңалық ашуды» талап етеді. Ізденіске деген қызығушылық іс-әрекетте туындайды және оқушылар осы іс-әрекет тәсілдерін (оқу-танымдық іс-әрекет техникасы) игерген кезде дамиды.
Бұл элементтердің барлығы өзара байланысты. Ақыл-ой әрекетінің әдістері әртүрлі сипаттағы оқу тапсырмаларын орындауда, оның ішінде ізденіс процесінде қалыптасады. Іздену тапсырмаларын орындау процесінде білім дағдылары қалыптасады және жетілдіріледі. Бұл тапсырманы қалай орындауға болады? Оқушылардың оқу-танымдық іс-әрекеті мен танымдық ынталандыру әдістері қалай қалыптасады? Тәсіл қандай болуы керек?
Танымдық іс-әрекеттің техникасы оқу процесінде оқушылардың іс-әрекетін мақсатты түрде ұйымдастыру арқылы игерілуі мүмкін. Ақыл-ой әрекеттерінің әдістерін қалыптастыру мектеп оқушыларын қосымша білім алуға мейлінше сәтті дайындауды қамтамасыз етеді, психикалық іс-әрекеттің жалпы әдістерінің құрылымдық-компоненттік негізін құрайды.
Әр тәсілдің құрылымдық компонентін ақыл-ой әрекетінің жалпы тәсілдері жүйесінен салыстыру, жіктеу, талдау, жинақтау, абстракция, қорытындалауды ұсынуға болады.
Әр тәсілді қалыптастыру үшін ақыл-ой әрекеттерінің келесі кезеңдері ұсынылады:
1) тәсілдің мағынасын түсіндіру, әрекеттердің құрамын және олардың тәртібін ашу;
2) мұғалімнің басшылығымен осы әдістерді қолдана отырып, оқушылардың тапсырмаларды орындауы;
3) әртүрлі жағдайда тәсілді өз бетінше қолдану.
Осылайша ақыл-ой іс-әрекеттің барлық әдістері көмек көрсетуді біртіндеп төмендетіп (мұғалімнің кеңестері) жүйелі түрде (мүмкін болса, оқу материалы) игеріледі.
Логикалық ойлау әдістерін меңгеру жалпы интеллектуалды қызметтің басқа түрлерін қалыптастыруға ықпал етеді, мысалы, ұқсастықтарды таба білу және тұжырымдама жасау, салдар тудыру, болашақ әрекеттерді жоспарлау қабілеті,нысанды әртүрлі көзқарас тұрғысынан қарастыру, бірқатар нысандарды бір көзқарас тұрғысынан қарастыру.
Достарыңызбен бөлісу: |