Сабақ көрнекілігі: Қауіпсіздік ережесі жазылған плакаттар. Слайд шоу. Сабақ түрі: Дәстүрлі

Windows-тың обьектілері орналасқан экран – жұмыс столы деп аталады. Яғни жұмыс столында обьектілер мен басқару элементтері орналасады.

Windows-та обьекті болып қапшықтар, файлдар, терезелер, таңбашалар, белгішелер, маус нұсқағышы есептеледі. Әр обьектінің өз қасиеттері болады. Мысалы файл обьектісінің қасиеттеріне оның атауы, типі, өлшемі, құрылған мерзімі жатады.

Обьектілер жұмыс столында әртүрлі белгішелер түрінде бейнеленеді.

Белгішенің бір түрі ол таңбашалар (ярлык). Белгіше өзі обьект болып саналады. Ал таңбаша белгішемен қатынасу үшін қолданылады.

Бірқатар обьектілер белгілі бір белгілері бойынша біріктіріліп, қапшық түсінігі пайдаланылады. Яғни қапшық дегеніміз – бұл обьектілер қоймасы.

Қапшық ішінде файл, белгіше, таңбаша, сонымен бірге басқа қапшық та орналаса алады. Қапшықтар ашық немесе жабық болады. Ашық қапшық терезе түрінде жабық қапшық белгіше түрінде көрінеді.

Windows-тың басқару элементтері.

Олар: Пуск батырмасы, Бас меню, меню жолдары, бағыныңқы меню және командалар жатады.

Команда бұл берілген команданың белгішесінде маусты шерткенде жүретін әрекет.

Команда ұзын немесе қысқа болады.

Маус обьектілер мен басқару элементтерін іске келтіру үшін қолданылады.

Экранның төменгі жағындағы Пуск батырмасы орналасқан сұр жолақ – Есептер тақтасы деп аталады. Есептер тақтасы негізгі элемент, себебі оның құрамына:

1. 
   Пуск батырмасы
   
2. 
   Ашық қолданбалардың белгішелері
   
3. 
   Қосымша ақпараттар
   
4. 
   Пернетақта индикаторы кіреді.
   

Бекіту сұрақтары:

1. 
   Компьютерді іске қалай қосамыз?
   
2. 
   Компьютермен жұмысты қалай аяқтаймыз?
   
3. 
   Windows ОЖ-нің негізгі обьектілері не?
   
4. 
   Обьектілерге нелер жатады?
   
5. 
   Жұмыс столы деп нені айтады?
   
6. 
   Windows-тың басқару элементтеріне не жатады?
   
7. 
   Маус арқылы обьектілермен қандай әрекетер жасауға болады?
   
8. 
   Команда дегеніміз не?
   
9. 
   Қысқа командаға, ұзын командаға мысал келтір.
   
10. 
    Есептер тақтасы деп нені айтады?
    

Уақыт қалса компьютерлік сауаттылық ЭО-мен өткен тақырыптар бойынша материалдар қарап, жұмыстанады.

Сабақ аяқталды

Сау болыңыздар

– сабақ сыныбы____ күні _______ Пән мұғалімі ________________
Тақырыбы: Windows терезелері. Терезелердің құрылымы мен элементтері.

Сабақ мақсаты: а) Windows терезелерімен, терзелер элементтерімен, терезеллер түрлерімен, басқару тәсілдерімен, терезелер менюімен таныстыру.

Сабақ түрі: Өздік жұмыс жасату

Сабақ әдісі: Практикум элементтерін қолданып, жеке жұмыс жасату

Сабақ типі: Жаңа білімді меңгерту сабағы

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақты карточклара арқылы түсіндіру

Жаңа сабақтың тапсырмаларын тексеру

Үйге тапсырма

Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар ма?

Үй тапсырмасы Windows басқару элементтері. Жұмыс столы. Маус типті манипулятор. Windows оқулығы. Есептер тақтасының элементтері мен арналуы. Пуск батырмасының функциялары.

Сұрақтар:

1. 
   Компьютерді іске қалай қосамыз?
   
2. 
   Компьютермен жұмысты қалай аяқтаймыз?
   
3. 
   Windows ОЖ-нің негізгі обьектілері не?
   
4. 
   Обьектілерге нелер жатады?
   
5. 
   Жұмыс столы деп нені айтады?
   
6. 
   Windows-тың басқару элементтеріне не жатады?
   
7. 
   Маус арқылы обьектілермен қандай әрекетер жасауға болады?
   
8. 
   Команда дегеніміз не?
   
9. 
   Қысқа командаға, ұзын командаға мысал келтір.
   
10. 
    Есептер тақтасы деп нені айтады?
    

Жаңа сабағымыз Windows терезелері. Терезелердің құрылымы мен элементтері.

Терезенің анықтамасын бер. Ж: Терезе дегеніміз – жақтаулармен шектелген эканның төртбұрышты аймағы.

Терезенің қандай түрлері болады? Әрқайсысының сипаттамасын жаз.

Ж: Қапшық терезелері – Windows-тың басқа обьектілерінің белгілері мен басқару элементтері бар.

Қолданба терезелері – Қолданбаға жүктелген құжатты көрсету қызметін атқарады.

Диалог терезелері – Windows пен оның қолданбаларын басқару үшін және баптау қызметін атқарады.

Анықтама терезелері – Windows пен оның қосымшаларының жұмысы бойынша анықтама шығару қызметін атқарады.

3 тапсырма.

Терезе элементтерін жаз.

Құрал-саймандар тақтасы не үшін керек? Ж: Құрал-саймандар тақтасындағы батырмалар жиі қолданылатын командаларға жылдам қатынау үшін қолданылады.

Құралдардың атауын жаз.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

1. Түрі 2. Кері ауысу 3. Алға қарай өту 4. Бір деңгейге жоғары ауысу 5. Буферден кірістіру 6. Буферге көшіру 7. Буферге қиып алу 8. Баспаға беру 9. Сақтау

5 тапсырма

Шиыру жолақтары қай кезде пайда болады? Ж: Егер терезенің биіктігі мен ені оның мазмұнын толық көрсетуге мүмкіндік бермесе, мұндай терезеге шиыру жолағы қосылады.

Элементтерінің атауын жаз.










6 тапсырма

Терезелер арасында ауысу.

Активті терезенің белгілері қандай? Ж: Активті терезе басқа терезелерден жоғары орналасады. Оның тақырыбы өзгешеленіп тұрады. Оған сәйкес есептер тақтасындағы батырмасы басулы болып көрінеді.

Терезені активті түрге қалай келтіреміз? Ж: 1 тәсіл: терезенің кез келген жерінде шерту. 2 тәсіл: есептер тақтасындағы сәйкес батырманы шерту.

Сөйлемді аяқта.

Егер команда сұр түспен салынған болса, онда оған қатынау мүкін емес, яғни ол активті емес болып табылады.

Оны активті қылу үшін обьектіні ерекшелеу керек.

Сабақ аяқталды

Сау болыңыздар.

– сабақ сыныбы____ күні _______ Пән мұғалімі ________________
Тақырыбы: Windows XP жұмыс столы. Обьектілерді іздеу. Анықтама. Анықтама жүйесін қолдану.
Сабақ мақсаты: а) Windows XP жұмыс столы тақырыбы бойынша оқушылардың білім мен біліктілігін бекіту.
Б) Операциялық жүйенің негізгі әрекеттерін меңгерту.
В) Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру.
Сабақ көрнекілігі: Практикалық жұмыс жазылған карточкалар, жұмыс столы

Сабақ түрі: ПРактикалық жұмыс

Сабақ әдісі: Көрсете түсіндіру.

Сабақ типі: Қайталау, пысықтау сабағы

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру

Компьютерде орындалатын практикалық тапсырмалар беру

Оындалған жұмысты талдау, пікірталас жүргізу

Үйге тапсырма

Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар ма?

Үй тапсырмасы Windows терезелері. Терезелердің құрылымы мен элементтері.

Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1. 
   Терезенің анықтамасын бер.
   
2. 
   Терезенің қандай түрлері болады?
   
3. 
   Терезе элементтерін ата.
   
4. 
   Құрал-саймандар тақтасы не үшін керек?
   
5. 
   Шиыру жолақтары қай кезде пайда болады?
   
6. 
   Активті терезенің белгілері қандай?
   
7. 
   Терезені активті түрге қалай келтіреміз?
   
8. 
   Меню дегеніміз не?
   
9. 
   Созылған меню қай уақытта пайда болады?
   

1. 
   «Мой компьютер» терезесінің тақырыптар аумағын, жималау, жаймалау батырмаларын, жүйелік меню белгішісін тап.
   
2. 
   Терезені экран бойында жылжытыңдар.
   
3. 
   Терезенің биіктігі мен енін өзгертіңдер.
   
4. 
   Терезеде айналдыру (шиыру) жолақтары пайда болатындай етіп өлшемін өзгерт.
   

1. 
   Экранда 5 терезе ашыңдар. Олардың әрқайсысын кезекпен тікелей терезеде шертіп, барлық терезелерді активті қалыпқа келтіріңдер.
   
2. 
   Пернетақтаның берілген қаріпін ауыстырыңдар. Есептер тақтасындағы пернетақтаның индикаторы қалай өзгерді?
   

1. 
   «Свойства» диалог терезесін ашыңдар (маустың оң жағы арқылы). Жұмыс столы үшін сурет немесе өрнек түрін таңдаңдар.
   
2. 
   Обьемныйтекст заставкасын таңдаңдар. Оның параметрлерін өзгетріңдер.
   

1. 
   Пуск – Найти – Файлы и папки командасын орындаңдар.
   
2. 
   Файл немесе папканы аты бойынша іздеуді қарастырамыз. Файл аты өрісіне :
   
   1. 
      *.* жазуын енгізіп Найти басыңдар. Нәтижені талдаңдар.
      
   2. 
      А*.doc жазуын енгізіп, найти шертіп нәтижені талдаңдар.
      
   3. 
      *н.doc жазуын енгізіп, найти шертіп нәтижені талдаңдар.
      
   4. 
      А???р.doc жазуын енгізіп, найти шертіп нәтижені талдаңдар.
      
   5. 
      ?????. doc жазуын енгізіп, найти шертіп нәтижені талдаңдар.
      

Бекіту сұрақтары:

1. 
   Windows – та экран фонын қалай өзгертуге болады?
   
2. 
   Windows – та экран заставкасын қалай өзгертуге болады?
   
3. 
   Жұмыс столы дегеніміз не?
   
4. 
   Активті терезе деген не? Ашылып тұрған бірнеше терезенің қайсысы активті екенін қалай анықтауға болады?
   
5. 
   Терезені активті қалыпқа қалай келтіреміз?
   
6. 
   Жабу және Жималау ұғымдарының айырмашылығы неде?
   
7. 
   Операциялық жүйе дегеніміз не?
   
8. 
   Оның негізгі міндетері қандай?
   
9. 
   Windows операциялық жүйесімен жұмысты аяқтау реті қандай?
   
10. 
    Мауспен обьектіні қалай белгілеуге болады?
    
11. 
    Белгілеуді қалай алып тастауға болады?
    
12. 
    Обьектіде екі рет шерту қандай нәтиже береді?
    
13. 
    Басқару элементтеріне не жатады?
    
14. 
    Обьектілерге нелер жатады?
    
15. 
    Қапшықтың қандай түрлері бар?
    

Үйге тапсырма айтылған тықырыптарды оқып келу.

Сабақ аяқталды

Сау болыңыздар.

Сабақ мақсаты: а) Оқушыларға құжаттар мен программаларды қосу тәсілдерін, қапшық құру мен таңбаша жасауды меңгерту.

Сабақ түрі: Практикалық сабақ

Сабақ әдісі: Компьютерде практикалық жұмыс орындату

Сабақ типі: Жаңа білімде меңгерту сабағы

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақ түсіндіру

Жаңа сабақты бекітуге практикалық тапсырмалар беру

Үйге тапсырма

Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар мА?

Үй тапсырмасы Windows XP жұмыс столы. Обьектілерді іздеу. Анықтама. Анықтама жүйесін қолдану.

Сұрақтар:

1. 
   Windows – та экран фонын қалай өзгертуге болады?
   
2. 
   Windows – та экран заставкасын қалай өзгертуге болады?
   
3. 
   Жұмыс столы дегеніміз не?
   
4. 
   Активті терезе деген не? Ашылып тұрған бірнеше терезенің қайсысы активті екенін қалай анықтауға болады?
   
5. 
   Терезені активті қалыпқа қалай келтіреміз?
   
6. 
   Жабу және Жималау ұғымдарының айырмашылығы неде?
   
7. 
   Операциялық жүйе дегеніміз не?
   
8. 
   Оның негізгі міндетері қандай?
   
9. 
   Windows операциялық жүйесімен жұмысты аяқтау реті қандай?
   
10. 
    Мауспен обьектіні қалай белгілеуге болады?
    
11. 
    Белгілеуді қалай алып тастауға болады?
    
12. 
    Обьектіде екі рет шерту қандай нәтиже береді?
    
13. 
    Басқару элементтеріне не жатады?
    
14. 
    Обьектілерге нелер жатады?
    
15. 
    Қапшықтың қандай түрлері бар?
    

Жаңа сабақ: Бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу. Қапшық құру, таңбаша жасау.

Жаңа тақырып компьютерде практикалық жұмыс орындау кезінде көрсетіліп, түсіндіріледі.

Ұсынылатын практикалық жұмыс:

1. Пуск-Программы-Стандартные-Проводник командасын орында.

2. Терезенің сол жақ бөлігінен Мои документы қапшығын белгіле. Терезенің оң жақ бөлігінде не көрінді?

3. Мои документы қапшығының алдыдағы «+» таңбасын шерт. Қандай өзгеріс болды?

4. Мои документы қапшығының алдындағы «-» таңбасын шерт. Қандай өзгеріс болды?

Жауап ізделетін сұрақтар: 1.Проводник қолданбасы не үшін қолданылады?

2. Терезенің сол жақ бөлігінде не орналасқан?

3. Терезенің оң жақ бөлігінде не көрінеді?

4. Қапшықтың алдындағы «+» таңбасы нені білдіреді?

5. Қапшықтың алдындағы «-» таңбасы нені білдіреді?

1-тәсіл: «Мой компьютер» арқылы.

2-тәсіл: «Проводник» қолданбасы арқылы.

3-тәсіл: «Пуск» батырмасы арқылы.

Бірінші және екінші әдістер өте күрделі. Мұны алдағы уақытта қосымша қарастырамыз. Бүгін 3-тәсіл, «Пуск» батырмасы арқылы қосуды қарастырамыз.
Тапсырма: «Пуск» батырмасы арқылы 1. Блокнот қолданбасын іске қос.

2. Microsoft Word программасын іске қос.

3. Компьютерлік сауаттылық программасын іске қос.

3-тапсырма:

Құжатты ашудың 3 тәсілі.

1. «Мои документы» арқылы. (Мои документы қапшығын ашып, қажет құжатта екі рет шертеді)

2. «Проводник» қолданбасы арқылы. (Проводникті іске қосып, сол жақта Мои документы қапшығын белігілеп, оң жақтан қажет құжатты екі рет шертеді)

3. «Пуск» батырмасы арқылы. (Пуск-Документы командасын орындап, қажет құжатты таңдайды)

Файлдар көбейген сайын оларды бір қапшықта орналастыру тиімсіз. Ол үшін кейбір файлдарды біріктіріп, бір файлға салу керек. Бұндай жағдайда жаңадан қапшық құру керек.

1. Жұмыс столының бос жерінде маустың оң жағын шертіп, Создать-Папку командасын орындайды.

2. Экранда Новая папка қапшығы пайда болады да, курсор оның аты өрісінде орналасады.

3. Delete пернесін басып, содан соң қапшықтың жаңа атауы ретінде Компьютер атауын енгіз.

4. Enter пернесін бас.

5. Жұмыс столында Компьютер атты жаңа қапшық пайда болады.

1. Жаңа құрылған Компьютер қапшығын ашып, Файл-Создать-Папку командасын орындайды.

2. Терезенің жұмыс аймағында Новая папка қапшығы пайда болады да, курсор оның аты өрісінде орналасады.

3. Delete пернесін басып, содан соң қапшықтың жаңа атауы ретінде Информатика атауын енгіз.

4. Enter пернесін бас.

5. Комптютер қапшығының ішінде Информатика атты жаңа қапшық пайда болады.

Таңбашалар жасааудың екі тәсілі бар:

1. Таңбаша жасайтын обьектіні белгілейді.

2. Обьектіні маустың оң жақ батырмасын басып тұрып, басқа орынға жылжытады.

3. Қажет жерге апарған соң маус батырмасын босатып, шыққан динамикалық менюден Создать ярлык командасын таңдайды.

4. Апарған жерде белгіленген обьектінің таңбашасы пайда болады. Таңбашаны кез келген жерге тасымалдауға болады.

Маустың сол жақ батырмасы арқылы:

1. Таңбаша жасайтын обьектіні белгілейді.

2. Обьектіні маустың сол жақ батырмасын және Alt пернесін басып тұрып, басқа орынға жылжытады.

3. Қажет жерге апарған соң маус батырмасын және Alt пернесін босатады.

4. Апарған жерде белгіленген обьектінің таңбашасы пайда болады. Таңбашаны кез келген жерге тасымалдауға болады.

2-тәсіл: (Динамикалық меню командасы көмегімен)

1. Таңбаша жасайтын обьектіні белгілейді.

2. Обьектіде маустың оң жақ батырмасын басып (маусты қозғамайды), шыққан динамикалық менюден Создать ярлык командасын таңдайды..

3. Экранда белгіленген обьектінің таңбашасы пайда болады. Таңбашаны кез келген жерге тасымалдауға болады.

Әрбір таңбашаны екі рет шерт. Экранда 3 терезе ашылады. Не байқадың?

Оқушылардың жұмысы бағаланады.

Сабақ аяқталды.

Сау болыңыздар.

Сабақ мақсаты: а) Файлдар, қапшықтар, таңбашалар, себет, ұғымдарымен таныстыру.

Сабақ түрі: Дәстүрлі

Сабақ әдісі: Түсіндірмелі баяндау, сұрақ-жауап арқылы.

Сабақ типі: жаңа білімді меңгерту сабағы.

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

Үй тапсырмасын тексеру

Жаңа сабақ түсіндіру

Жаңа сабақты бекітуге тапсырмалар беру

Үйге тапсырма

Сабақты қорытындылау

Сәләматсыңдар ма?

Үй тапсырмасы Бағдарламаларды іске қосу және құжаттарды ашу. Қапшық құру, таңбаша жасау.

Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар:

1. 
   Бағдарламаны іске қосудың қандай жолдарын білесің?
   
2. 
   Құжатты ашудың қандай жолдарын білесің?
   
3. 
   Проводник қолданбасы не үшін қажет?
   
4. 
   Проводник қолданбасының терезесінің қапшық терезесінен айрмашылығы қандай?
   
5. 
   Қапшық құрудың қандай тәсілдерін білесің?
   
6. 
   Таңбаша құрудың қандай тәсілдерін білесің?
   

Қапшықтар мен файлдар Windows-тің обьектілеріне жатады. Қапшықтар компьютерде белгілі бір тәртіппен орналасады, оны иерархия деп атайды. Қапшықтар иерархиясын Проводник қолданбасының сол жақ бөлігінен көруге болады. Немесе оны мына схмадан көруге болады:

Мұнда схемадан көріп отырғандай Жұмыс столы қапшығы қапшықтар иерархиясының шыңы болып табылады. Яғни ол барлық қалған қапшықтар үшін аналық қапшық болып табылады.

Қапшықтар типіне қарай жүйелік және жұмыс қапшықтары болып бөлінеді.

Операциялық жүйенің обьектілері жүйелік қапшықтарда сақталады. Жүйелік қапшықтарға қандай да бір өзгерістер енгізілсе, жүйе жұмысы бұзылуы мүмкін.

Жүйелік қапшықтарға WINDOWS, Program Files және программалар құрған қапшықтар жатады.

Жұмыс қапшықтарына өздерің құрған немесе сендер үшін жүйе құрған қапшықтар жатады. Мысалы, Мои документы қапшығы.

Файл дегеніміз не?

Файл - аты бар бірқатар байттар тізбегі. Мұндай ақпарат қандай да бір тұрақты жадтайтын құрылғыға, мысалы дискетаға немесе винчестерға жазылады және оны көптеген өзіне ұқсас файлдардан ажырату үшін нақты бір аты болады.

Файлдардың негізгі типтері: құжатар, суреттер, программалар.

Файлға ат бергенде мыналарды есте сақтау керек.

1. 
   Файлдардың аты мен кеңейтілуі болады.
   
2. 
   Файлдардың аты бос орынды есептегенде 255 символдан аспауы керек. Бірақ кейбір басқа жүйлерде мысалы, MS-DOS жүйесінде 8 символдан аспауы керек.
   
3. 
   Файлдың атын жазғанда үлкен, кіші және латын және орыс әріптерін, 0-ден 9-ға дейінгі цифрларды, арнайы символдарды: дефис(-), астын сызу(_), леп белгісі (!) және мына символдарды: @, #, $, %, ^, &, (,), {,} қолдануға болады.
   
4. 
   Файлдардың атын жазғанда мына символдарды: жұлдызша(*), қос нүкте(:), сұрақ белгісі(?), бөлгіш (/), үлкен(>), кіші (<), тырнақша («»), кері көлбеу сызық (\), тік сызық () қолдануға болмайды.
   
5. 
   Файл кеңейтілуі үш символдан тұрады және файлдың атынан кейін нүкте арқылы ажыратылады.
   

1. 
   txt, doc, dot, rtf – мәтіндік файлдар.
   
2. 
   exe, com – бағдарламалар және қолданбалар файлдары.
   
3. 
   bat – командалық файл.
   
4. 
   bmp – графикалық файл.
   
5. 
   htm – Web-Internet беті.
   
6. 
   rar, arj, zip – архивтік файлдар.
   
7. 
   hlp – анықтама файлдары.
   
8. 
   lib, obj, dll – кітапханалық файлдар.
   
9. 
   bas – Бейсик тіліндегі бағдарламалар мәтіні.
   
10. 
    bac – ескі файлдар көшірсмесі.
    
11. 
    sys – жүйелік файл.
    
12. 
    dbt – деректер базасы.
    

Файлдардың барлығының (ата мен кеңейтілуінен басқа) келесі сипаттамалары (атрибуттары) бар:

• 
  өлшемі (берілген файлда бар ақпарат көлемі),
  
• 
  типі (жүйеде берілген файлдың кеңейтілуін қалай түсінетінін мағынасын ашу),
  
• 
  өзгерту уақыты (файл қашан құрылғанын және соңғы өзгерту қашан енгізілгенін көрсетеді).
  

Сұрақтар:

1. 
   Файл дегеніміз не?
   
2. 
   Иерархия дегеніміз не?
   
3. 
   Қапшықтар типіне қарай қалай бөлінеді?
   
4. 
   Жүйелік қапшықтарға қандай қапшықтар жатады?
   
5. 
   Жұмыс қапшықтарына қандай қапшықтар жатады?