Сабақ Тақырыбы: Тауарлық экспертизаның әдістемелік негіздері
жүктеу/скачать 349 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- №5-ші дәріс. Санитарлық-гигиеналық сараптама. Гигиеналықжәне фито-санитарлық сараптама.
| Комплексті сараптама – сарапшы жүргізетін тауардың барлық сипатынның құжатар анализы және оларды сынау негізінде бағасы. Ол тек тауар танушылық қана емес, сонымен қатар бағалық сипаттарды қамтиды.
Комплексті сараптама сатушы, тұтынушы позициясын және пайда болған нарық жағдайлары есебінде тауарды барлық жағынан бағалау қажет болған жағдайларда қолданылады. Сондықтан комплексті сараптама жүргізетін сарапшыға тек тауар туралы білімі жетіспейді. Ол, сонымен қатар, нарықтың сәйкес тауарлы сегментіндегі нақты жағдайды талдай және бағалай алуы, сауда ұйымдарының тауар саясатында бейімделуі, нақты тауарларге тұтынушылық пен қажеттілікті білуі тиіс. Комплексті сараптама комиссиялық сауда тәжірибесінде кең қолданысқа ие. Бақылау сұрақтары Сандық және сапалық сараптаманы өткізудің құқықтық базасы қандай? Қаптағышы бұзылған тауар сараптамасын өткізудің ерекшеліктері. Қабылдау кезіндегі сандық және сапалық сараптамаларды өткізу ережелерін салыстыр. Жаңа тауар сараптамасын өткізу ерекшеліктері. Олардың жаңалық деңгейін қалай анықтайды? Құжаттар бойынша сараптама өткізудің ерекшеліктері қандай? Ассортиментті, құжаттық және комплексті сараптамаларды сипатта. Оларды өткізудің негіздері қандай? №5-ші дәріс. Санитарлық-гигиеналық сараптама. Гигиеналықжәне фито-санитарлық сараптама. Санитарлық-гигиеналық сараптама - ол тауарлық сараптаманың ең маңызды түрлерiнiң бiрi, өйткенi мақсат тұтынушылар үшiн тауарлардың қауiпсiздiгiнiң растауы болып табылады. (санитарлық сараптама- бұдан әрi) санитарлық-гигиеналық сараптаманың объекттерiмен (өнiм ) тауарлар, қызмет, процесстер, сонымен бiрге тауардың ағымында жинағы тiршiлiк циклының қауiпсiздігін қамтамасыз ететiн факторлар болып табылады. Осы жағдайда саэкспертизаның объектерімен шикізат,технологиялық үрдістер, өндірістік,сақтау,бір жағынан жіберу,технологиялық және саудалық жабдықты қоса,көлік құралы,өндірістік және қызмет көрсетушісі бола алады. Санэкспертизаның субъекттерiмен (санитарлық-гигиеналық сынау зертханаларының санитарлық дәрiгерлер, қызметкерлерi тағы басқалар) санитарлық-эпидемиологиялық қызметтердiң қызметкерлерi болып табылады. Санитарлық-эпидемиологиялық қызметтердiң сарапшылары сарапшыларға қарағанда - құқықтың тауар танушылары өз құзыры шектерiндегi тауарларының мемлекеттiк сапаны бақылауларын жүзеге асыруға ие болады. Санитарлық-гигиеналық сараптама маңызды болып табылған тауарлардың қауiпсiздiгiнiң растауымен тауар сараптамасын толықтырады, бiрақ тауар сараптамасының кешенді нәтижесінен жалғыз емес. "Санитарлық ережелер, норма және гигиеналық нормативтар бұдан әрi - санитарлық ережелер оның тiршiлiк әрекетiнiң қолайлы жағдайларының қамтамасыз етуiне мекендеу және талабының факторларының адамы үшiн нормативтiк актiлер, қоятын зиянсыздықтың және қауiпсiздiгiнiң белгiлерi" Заңдағы ерекше iлтипат азық-түлiк шикiзатының сапасы, азық-түлiк өнiмi, материалдар және қойылған санитарлық ережелерге сәйкес келуi керек болатын бұйымдардың оларымен түйiсетiн олардың жасауларының технологияларын бiлдiредi. Жаңа азық-түлiк өнiмдерiнiң өндiрiсiне өңдеу және қойылу, жаңа технологиялық үдерiстердi енгiзу, жабдық, Тары өндiрiсi, ыдыс және буып-түйетiн материалдар, тағы басқа заттардың азық-түлiк қосымшаларының қолдануы санитарлық-эпидемиологиялық қызметтiң мемлекеттiк құрылымдарының санитарлық талаптар және шешiмдерiне олардың сәйкестiгi тек қана гигиеналық баға негiзiнде рұқсат етiледi. Шикiзат, санитарлық ережелер сәйкессiздiктiң жағдайындағы материалдары олармен бас мемлекеттiк санитарлық дәрiгер немесе оның орынбасарының өндiрiс және жүзеге асырудан қаулыға ғана дейiн дереу шешуге түйiсетiн өнiмдер. Сонымен бiрге импортталатын тұтынушы тауарлары адам үшiн санитарлық ережелер және халықаралық қауiпсiздiк талаптарына сәйкес келуi керек. Гигиеналық сараптаманың нормативтiк базасы Санитарлық ережелер және азық-түлiк шикiзатының госкомсанэпиднадзорының қаулысы және азық-түлiк өнiмдерiнiң гигиеналық талаптарын бекидi СанПИНларды бекiтiлген нормалармен елестеткен. Бұл СанПИНлар талаптар технологиялық циклда барлық кезеңдерiнде қолданылады: азық-түлiк өнiмiнiң жаңа түрлерiнiң өндiрiсiне жобалау, өңдеулер, қойылу, елге және iске асыру оның өңдеуi, өндiрiс, сақтау, тасымалдауға, әкелiмде. Санитарлық-гигиеналық сараптаманың классификациясы. Зерттеу нысаналарға байланысты шикiзат және (тауарлар технологиялық, фитосанитарлық және дәрiгерлiк) өнiмнiң гигиеналық сараптамаларын танып бiледi. Гигиеналық сараптама Гигиеналық сараптама - қойылған гигиеналық талаптарға шикiзат, өнiмнiң сәйкестiгi және ораушының сарапшыларымен баға. Гигиеналық сараптаманың мақсаты - өмiр, денсаулық және тұтынушылардың дүниесi үшiн тауарлардың қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етуi. Сараптаманың бұл бiр түрiнiң есептерiнде кiредi: көрсеткiштердiң тиiмдi номенклатурасының анықтауы; көрсеткiштердiң нақты мәндерiн анықтау; қойылған талаптарға көрсеткiштердiң нақты мәндерiн сәйкестiктiң растауы. Гигиеналық талаптар қосады: химия, радиациялық және микробиологиялық қауiпсiздiктiң көрсеткiштерi; балық және балықтың емес су өнiмдерiнiң паразитологиялық қауiпсiздiк көрсеткiштерi; азық-түлiк қосымшаларының барынша мүмкiн (ршш ) шоғырландыруларын көрсеткiштер. Гигиеналық сараптаманың өткiзуiн қажеттiлiк шақырған: қоршаған орталар, туыс химия заттарының шикiзат, өнiм және ораушысының ластануы, сонымен бiрге микроорганизмдермен, паразиттiк тоғышарлармен; химия заттарының қолдануымен қосымшалар ретiнде. Шикiзаттың химия және микробиологиялық ластанулары және азық-түлiк өнiмдерi заттармен, шығарулармен адам үшiн туыс, мүмкiндiгi бойынша қауiптi шақырылады, сонымен бiрге токсиндер немесе инфекция ауруларының болатын қоздырушы өндiретiн микроорганизмдер. Бұл ластанулар табиғи, микробиологиялық немесе жасанды тек бола алады. Соңғысы адамның қызметтерi әсерi болып табылады. Туыс химия заттары ксенобиотиктермен деп аталуға қабылдалған. Олар органикалық емес және органикалық табиғат бола алады. Шикiзат және өнiмнiң ластануларының негiзгi көздері болып табылады: мысалы, табиғи зиянды қоспалардың соланиннің табиғи шикiзатындағы бар болуы картофел, кәдiлер, қызанақтар, шиелердiң сүйектеріндегі амигдалиндер, құйылыс, өрiктер, қоза тұқымдарындағы госсипола тағы сол сияқтылар; Ауыл шаруашылық мәдениеттерінің өсіруі және малдардың мазмұны; өзiне тән емес зиянды қоспаларды дәл тигiзу және бiлiм салдарынан технологияның әбден жетiлдiруiн немесе бұзылысы; (улағыштық элементтер, нитраттар, радиоактивтi элементтер, пестицидтер, гормондық препараттар, антибиотиктер) өндiрiс технологиясының сақтамауы, өнiм салдарынан не улағыштық элементтер, меланоидтар көрiнiп қалады; (улағыштық элементтер, мономерлер тағы сол сияқтылар) ораушыдан улы заттарын өткел; ауылшаруашылық мәдениеттердiң өсiрудi технологияның әбден жетiлдiруiн және бұзылысы өзiне тән емес зиянды қоспаларды дәл тигiзу немесе бiлiм салдарынан немесе (улағыштық элементтер, нитраттар, радиоактивтi элементтер, пестицидтер, гормондық препараттар, антибиотиктер) малдардың мазмұны; микроорганизмдердің тiршiлiк әрекетi ауылшаруашылық шикiзаттың өсiруi, өндiрiс, бiр жағынан жiберу және дайын өнiмнiң сақтауында; қоршаған ортадан дәл тигiзуi және байланысуда сау және (трематодтар, цестода, нематода, қырғыштар) тоғышарлардың балықтарының аурулары; тыйым салынған ршш қойылған артық дозалардағы қосымша шешiлген қосымшалардың қолдануы. Қоспалар - табиғи немесе синтетикалық тектiң оның тұтынушы қасиеттерiнiң жақсартуы үшiн өнiмнiң өндiрiсте қолданылатын қосалқы шикiзаты. Қоспалар негiзгi шикiзатқа қарағанда бiр немесе бiрнеше қасиеттердiң құрастыруларында қатысады, бiрақ олар сапа құрайтын қасиеттердiң барлық жиынтықты құрастыруы үшiн арналмаған. Олар өндiрiстер үшiн арналған тұтынушы тауарларының класына байланысты қосымша екi топтарда бөлшектенедi: азық-түлiк және азық-түлiк емес, әрбiр топтың олардың көмегiмен құрастырылатын тұтынушы қасиеттерiне байланысты химия заттарының нақтылы тiзiмiмен елестеткен шағын топта жiктеледi. Өнеркәсiптiк өндiрiстiң қазiргi шарттарында жақсартылған тұтынушы қасиеттерiмен түрлi ассортименттiң тауарларының шығарылымының қажеттiлiгi пайда болады, органолептикалық және функционалдық тағайындау, сонымен бiрге сақталатындықпен ең алдымен. Бұл әр түрлi қоспалардың қолдануының қажеттiлiгiне себепшi болады, өңдеудi мүмкiндiк және дәстүрлi емес негiзгi шикiзаттың қолдануы өйткенi шектелген. Шешiлген қосымшалар шек қойылмай-ақ қолданады. Тыйым салынған қоспалар азықтар үшiн қолданылуы керек. Оған амарант бояуларды жатады, цитрус қызыл. сонымен бiрге формальдегид, қалидың броматы және кальцидiң броматы. Шешiлген азық-түлiк қосымшаларының тiзiмiн халықаралық тәжiрибеде едәуiр кеңiрек. Олардың қолдануына шешу азық-түлiк қосымшалары бойынша сарапшы Фао/воздардың бiрiккен комитетiмен шығып тұрады және (Джекфа ) контаминантам. Сарапшы қосымшалардың тауарларындағы бар болу, сонымен бiрге ршштың қолданылатын шоғырландыруларын сәйкестiк гигиеналық сараптаманың өткiзуiнде орнатуы керек. Бұдан басқа, қолданылатын қосымшалардың түрi айқындалу керек. Егер олары тыйым салынған аумақтарда жатса, онда мұндай өнiмдер iске асыруларды жатпайды. Сараптаманың өткiзулерi нәтижесімен (сертификат ) гигиеналық шешiмнiң беруi туралы сараптама актiсi немесе сарапшының ұсынысы бола алады. (сертификат ) гигиеналық шешiм - гигиеналық қауiпсiздiк талаптары (тауар ) өнiмнiң сәйкестiгi туралы техникалық құжат. (нақты жасап шығарушы шығарылатын жаңа жаңасымен) өнiмнiң өндiрiсiне қойылудың жанында сөзсiз құжат болып табылады, сонымен бiрге импортталатын тауарлар үшiн кеден Ресей шекарасының қиылысуында. Гигиеналық шешiмнiң берулерi үшiн негiз қауiпсiздiк көрсеткiштерiнiң нақты мәндерi туралы мәлiмет болатын сынақ хаттамасы болып табылады. Өнiмнiң қауiпсiздiк растайтын сәйкестiк сертификатын алмастырмағанында емес, тек қана негiзбен оны беру үшiн қызмет көрсете алғанында гигиеналық сертификат. Гигиеналық шешiмнiң дербес функциялары импорттық және жаңа отандық тауарлар, жататын емес мiндеттi сертификаттау қарағанда орындайды. Ораушының гигиеналық сараптамасы - тұтынушы тауарларымен түйiсетiн материалдардың буып-түюi үшiн жарамдылықтың бағасы. Бұл сараптаманың мақсаты үйлесiмдiк және ораушының қауiпсiздiгiнiң растауы тұтынушы тауарларымен байланысуда болып табылады. Сараптаманың объекттерi және тауарлармен түйiсетiн таңғыш зат буып-түйетiн ораушылар, Тараны қоса. Сараптаманың өткiзулерi үшiн негiздермен қызмет көрсетедi: ораушының жаңа түрлерiнiң өңдеу, өндiрiс және қолдануы; тауарлардың кешендi тауар сараптамасы; құрама элементi ораушы болып табылған жаңа тауарлардың сараптамасы; ораушының сертификациясы. Ораушылар гигиеналық сараптаманың өткiзуiнде келесi белгiлердi есепке алады: байланысуда ораушымен тауардың органолептикалық сапа көрсеткiштерiнiң өзгерiсi; тауарлардың қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етуi; тауарлардың компоненттерi бар ораушысының заттарының өзара әрекеттесудiң жоқтығы; ршш артық сандардағы бұл заттарының ораушы болатын туыс химия заттарының тауарларында және жинақталуы өткел; тауарлардың сақталуы және қорғаудың ораушысын қамтамасыз етудi тексеру оларды қолайсыз сыртқы шарттарынан, қоршаған орта - бұл тауарлардың ластануынан; микрофлораның дамытуына ораушының компоненттерiнiң жағдай жасайтын әсерiнiң жоқтығы. Ораушының гигиеналық сараптамасы келесi кезеңдердi ескередi: 1 ) ораушының ықпалының зерттеуi органолептикалыққа және тауарлардың көрсеткiштерi физикалық-химия; 2 ) материал сараман заттардың сапалы және сандық құрамдарын анықтау; 3 ) тауарлармен байланысу сараман туыс химия заттарының токсикологиялық қасиеттерiнiң анықталуы. Өткiзiлген сараптаманың нәтижесi нақтылы тауарлар үшiн ораушының жарамдылығы туралы шешiм болып табылады. Осылай, азық-түлiк өнiмдерi үшiн ораушы немесе ыдыс оның тағайындауын белгiмен таңбаланады: "Азық-түлiк өнiмдерi үшiн", "Қурап қалған өнiмдер үшiн", "мұздай су үшiн" және сараптама Фитосанитар ауылы өйткенi (бұдан әрi - Фсэ) фитосанитар сараптамасы - оның карантин қауiпсiздiгiнiң растауы үшiн өсiмдiк өнiмнiң бағасы. "фитосанитар" термин "Фито" (өсiмдiк ) екi сөздердiң тiркесiнен пайда болды және "Санитарлық". Оның синонимы ретiнде кейде"Карантин сараптамасы" бұрын қолданылатын терминді кездестiруге болады. Фитосанитар сараптамасының мақсаты - карантин әкетiлетiн ауылшаруашылық зиян келтiрушiлердiң таратуын сақтап қалу. Фсэның объекттерiмен өсiмдiк шикiзат, олардың зиян келтiрушiлерi және карантинге және карантиндік емес бөлшектенетiн микроорганизмдерді бұзатын өнiмдер қызмет көрсетедi. Ауылшаруашылық және саудалық ұйымдар мәлiмдемелер бойынша сараптамаларды өткiзетiн карантин органдарының Фсэ-сарапшылары субъекттер және тапсырма берушiлер. Елде карантин қызметiнiң тармақты желiсi алдақашан жасалған Карантин зиян келтiрушiлерi - төмендету немесе өнiмнiң опат болуы немесе екпе өнiмнiң сапасының нашарлауы ауылшаруашылық мәдениеттерге үлкен залал салдарынан салатын құрт-құмырсқалар. Кең таралғандарға және қауiптi зиян келтiрушiлерге колорадтық қоңызы, сабақты нематодалары жатады, микроорганизмдерден - картоптың шаянының бактериясы. Мысалмен бiзде 40-шi жылдардағы пайда болған колорадтық қоңызы ал қазiр барлық елдi аумақта кездеседi қызмет көрсете алады. Тауарлық сараптама өткiзушi сарапшы-тауар танушылар сарапшы, өкiлеттiктердi алмағанында емес, кейде және Фсэның жүзеге асыруы үшiн қажеттi құзырлармен ие болмағанында, дегенмен бағалы сапалар табылуда. Карантин зиян келтiрушiлерi және микроорганизмдердің табылулары үшiн келесi әдiстердi қолданылады: мысалы, (сыртқы белгiлерге арналған) көз мөлшерiмен, (микроорганизмдер және тiстеуiктердiң өте ұсақ шыбын-шiркейлерi және нематодтар үшiн) көшiрiп алу, люминесценттiк және цитохимиялық. Сарапшылар көз мөлшерiмен әдiстерге қолданады. Өңге аталған әдiстер тек қана сынау зертханаларындағы Фсэ өткiзуде қолданылады. Фсэ нәтиже Фсэнiң карантин объекттерiнiң табылуында бағаланатын өнiмнiң қатынас талпынылатын шаралар туралы шешiм болуы керек. Бұл шаралар (күрестiң шарасы) жоятын алдын алу бола алады. Алдын алу шаралары карантин зиян келтiрушiлерi немесе микроорганизмдердің таратуын және пайда болуы потенциалдық қауiп-қатерiнiң жанында ұсынылады. Карантин зиян келтiрушiлерi және ауру бiлдiрген шараларына өнiмнiң шығарылымының тыйымы өлкенiң сыртына жатады. Саудалық, үшiн ауылшаруашылық жоюдың шаралары - механикалық, химия және биологиялық кеңес бере алады. Бұл шаралардың өмiрге әкелуi олар тауарлық сараптаманың мақсаты, оқулық бұл болып табылып қарамайтындығы. Нәтиже Фсэ шешiм немесе сараптама актiсi болып табылады, жиiрек - фитосанитар сертификаты, өйткенi барлық азық-түлiк өнiмдерi мiндеттi сертификаттауларды жатады. Сәйкестiк сертификаты өсiмдiк өнiмге фитосанитар сертификатысыз берiле алмайды. Технологиялық және медициналық сараптама Технологиялық сараптама - қойылған санитарлық-гигиеналық талаптарға өндiрiс, сақтау, бiр жағынан жiберу және тауарлардың iске асыруының процесстерiнiң сәйкестiгiнiң сарапшысымен баға. Бұл санитарлық-гигиеналық сараптаманың бiр түрлерi тауар сараптамасы болды ендi жиi бөлiгi болып табылады, сондықтан өз алдына немесе сарапшыларымен бiрге санитарлық-эпидемиологиялық қызметтердiң сарапшы-тауар танушыларымен жүргiзiле алады. Бұл сараптаманың мақсаты - тауарлардың қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етуi өндiрiс және сақтауда. Сараптаманың объекттерi - тауар қозғалыстың барлық немесе жеке кезеңдерiне технологиялық үдерiстер. Негiздермен оны өткiзу үшiн қызмет көрсетедi: тұтынушы тауарларының кешендi тауар сараптамасының қажеттiлiгi; жаңа тауарлардың өндiрiсiнiң және қойылудың жанында технологиялық үдерiстердi тиiмдiлiктiң бағасының қажеттiлiгi; тауарлардың сандық және сапалы өзгерiстерiнiң анықтауы ұзақ сақтаудан кейiн; буып-түю, сақтау, iске асырудың жаңа әдiстерiнiң тиiмдiлiгiнiң бағасы, қызмет көрсетудiң озық формалары; сауда немесе қоғамдық қоректенудiң қызметтерiнiң сертификациясы. Тексерiс үшiн сұрақтар 1. Санитарлық-гигиеналық сараптаманың объекттерiн атаңыз. 2. Негiзгi заңдар және санитарлық-гигиеналық сараптаманың заңға сүйенген және нормативтiк база құрайтын нормативтiк құжаттардың көрсетiңiз. 3. Санитарлық-гигиеналық сараптаманың классификациясын қарап шығыңыз. Объекттермен бұл сараптаманың түрлерiнiң өзара байланысы олардан айқындалыңыз. 4. Қосымшалардың тағайындауы әлдеқалай және олар қалай тағайындауға байланысты бөлшектенедi? 5. Санитарлық-гигиеналық сараптаманың әртүрлi түрлерiнiң өткiзуi үшiн негiздiң көрсетiңiз №6-шы дәріс. жүктеу/скачать 349 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|