бастапқы жоспардан ауытқу мәселесін көрсетеді

19 
(Iqbal et al., 2021). Мұғалімдерге сабақ жоспарларын құруды біліктілікті 
арттыру курстарында және жоғары оқу орындарында оқу барысында 
оқытылатынына қарамастан, бұл ауытқу мәселесі мұғалімдердің 
оқушылардан күтілетін оқу нәтижелерінің нақты тұжырымдарын есепке 
алмауынан болуы мүмкін. Оның орнына, тәжірибелі мұғалімдер өз 
сабақтарын іс-шаралар мен оқу іс-шараларының тізбегі ретінде 
жоспарлауға (Freeman, 1996) немесе нақты білім алушылардың 
қажеттіліктеріне назар аударуға бейім (Richards & Lockhart, 1994). Осы 
анықталған факторларға сүйене отырып, Bailey (1996) мұғалімдердің 
сабақтың бастапқы жоспарынан ауытқуының келесі себептерін 
(қағидалар ретінде көрсетілген) атап өтті: 
1. «Ортақ игілік үшін қызмет етіңіз». Егер бір оқушы мұғалім басқа 
оқушылар үшін де маңызды деп санайтын мәселені көтерсе, онда 
мұғалім сабақ жоспарынан ауытқуға дайын болады. 
2. «Осы сәтте үйретіңіз». Кейде мұғалімдер жоспарланбаған 
оқиғаны талқылау үшін бастапқы сабақ жоспарынан ауытқуы мүмкін, 
себебі мұғалім оны сынып үшін маңызды деп санайды. 
3. «Сабақты жалғастырыңыз». Мұғалімдер сабақ барысында 
сабақтың алға жылжуына ықпал ету үшін оқу іс-әрекетінің әдістемесі мен 
тәртібіне өзгерістер енгізеді. 
4. «Оқушылардың оқу стилін ескеріңіз». Егер бастапқы жоспар 
оқушылардың оқу стиліне сәйкес келмесе, онда мұғалімдер кейде білім 
алушылардың оқу стиліне бейімделу үшін бастапқы сабақ 
жоспарларынан ауытқуы мүмкін. 
5. «Оқушылардың белсенді түрде қатысуына ықпал етіңіз». Кейде 
мұғалімдер оқушылардың сабаққа қатысуын қамтамасыз ету үшін, 
әсіресе оқушылар белсенділік танытпаған жағдайда, сабақ 
жоспарларының белгілі бір қадамдарын қысқартады немесе алып 
тастайды.
6. «Байлықты таратыңыз». Бұл соңғы қағида мұғалімдер сабаққа 
қатыспайтын оқушыларды оқу үдерісіне белсенді қатысуға ынталандыру 
үшін және сабақ барысында белсенді оқушылардың үстемдік етуіне жол 
бермес үшін сабақ жоспарын түзетуге бейім екендігін көрсетеді. 
Жоғарыда айтылғандардың барлығы мұғалімдердің шешім 
қабылдауы олардың әр сабаққа дейін,
сабақ барысында және одан кейін 

20 
таңдау жасайтын динамикалық үдеріс екенін көрсетеді.
Сондықтан 
көптеген шетелдік зерттеушілер сабақты жоспарлауда мұғалімдерге 
әрдайым «оқушының үстемдігі туралы» еске салу керек деп санайды 
(Butt, 2008), себебі көп жағдайда мұғалімдер оқушылардың 
қажеттіліктеріне байланысты бастапқы жоспардан ауытқиды. 

жүктеу/скачать 6.44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: