Топ: 3ЖДПС-15б
Пән: Теміржол жолдарымен аэродромдарды іздестіру және жобалау
Сабақтың тақырыбы: Жол киімінің неғізғі элементтері
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік: Теміржол жолдарымен аэродромдарды іздестіру және жобалау туралы білім деңгейін жетілдіру.
2. Тәрбиелік: Студенттерді пәнге деген құштарлығын арттыра отырып,жолаушылар тасымалы жүйесімен толықтай менгеруге тәрбиелеу.
3.Дамытушылық: Студенттерге білім бере отыра, олардың мамандығына деген қызығушылығын жолаушылар тасымалын ұйымдастыру пәні арқылы арттыру.
Сабақтың түрі: лекция
Сабақ барысы:
І.Ұйымдастыру бөлімі.
Топ кезекшінің қабылдау, қатысты белгілеу.
ІІ. Негізгі бөлім.
Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Жаңа тақырып жоспары:
1 Теміржол жолдарының неғізғі конструктивті элементтері және олардың мәні
2. Қорғаушы жол құрылыстары және олардың мәні.
3. Жол және автокөлік қызметтерінің ғимараттары мен құрылыстары және олардың тағайындалуы.
Жол торабын орналастыру сұрағын дұрыс шешу үшін, бірқатар негізге алатын қағидалар мен талаптарды ескеру керек. Жалпы түрде оларды әлеуметтік-экономикалық, арнаулы (техникалық) және табиғи деп бөлуге болады.
Арнаулы әкімшілік немесе өндірістік бірлік жол торабы оның экономикалық дамуы және орналасу деңгейіне тәуелді. Жол торабының құрамы және орналасуы жүкайналым бекеттерінің орналасуы мен маңыздылығымен анықталады, сонымен қатар олардың арасындағы көлік қарқындылығына байланысты. Ауылшаруашылық жолдар торабы өндіріс және тұтыну бекеттерін көліктік байланыспен, әкімшілік-саяси және мәдениеттік-тұрмыстық орталықтарын, теміржол стансаларына кірме жолдарды және аймақтарды, автомагистралдармен байланыс және т.б. қамтамасыз ету керек.
Жүктермен қатар жолмен ішкі және сыртқы жолаушылар және басқа да өндірістің кәсіпорындардың мекемелердің, ел мекемелердің елді мекендердің және бөлек азаматтардың тасымалдаушылар іске асырылады.
Бар жолдардың орны, елді мекендердің, өндірістердің және ауылшаруашылық кәсіпорындардың, мәдени-тұрмыстық, ағартушылық және басқа мекемелердің орны жол торабын жобалап орналастыруға негіз болып табылады. Өз кезегінде, жол торабы да бөлек өндірістер мен объектілерді орналастыруға ықпалын тигізеді және олардың орнын ауыстыруға жиі өктемдік жүргізеді, сондықтан да жолдарды жобалау және салу кезеңдерінде бұл сұрақтарды шешуде кешендік шешім қажет етеді.
Жол торабын және бөлек жолдарды орналастыруда мәдени-ағарту, емдеу-сауықтыру және саяси-әкімшілік орталықтарына ықпалын тигізеді. Жолды жобалауда елді мекендердің, шаруашылықтардың және кәсіпорындардың өзара байланыстарын аудан және басқа орталықтармен қарым-қатынасын, олардың мәдени, сауда, ағартушылық, жағынан дамуын ескеру керек. Жолды жобалауда есепке алынатын екі бір маңызды қағида- ол әлеуметтік – саяси факторды есепке алу.
Ауылшаруашылық жолдарды орналастыру жобаларын жерді өндірісті пайдалану, ауылшаруашылық кәсіпорындардың ұйымдастыру жоспарымен және олардың аймағының орналасуын шаруашылықтарды орналастыру мемлекеттік шаруашылықтар және олардың бөлімшелері, жерлері, егіс айналымы массивтері және т.б. шараларымен қажетті түрде келісім болу керек. Жолдар мүмкіндігінше пайдалы жерлер мен бағалы телімдердің орнын алмау керек, олардың батуына қауіп тудырмау керек. Бекені сулардың ағуына бөгет болмауы керек. Жаңа жер массивтерін ауылшаруашылық пайдалануға жағдай жасау – ауылшаруашылық жолдарды орналастырудың маңызды қағидасы.
Бөлек шаруашылықтың ерекшелігі және бәрімен ауданның көлікке қажеттілігі мүмкіндігінше күрделі және пайдаланушылығымен аз түрде шығаруымен қанағаттандырылуы керек. Жол құрылысына күрделі шығынның азаюы жобалау кезінде бар жолдарды толығымен пайдалану және өте аз түрде ұзындығын жобаларда олардың элементтері мен құрылысының шағын өлшемін таңдағанда, жергілікті құрылыс өлемін жинайды.
Экономикалық өндірістік бірліктерін қайта құру үшін жүргізеді. Ізденістердің мазмұнына берілген территорияда көліктік тасымалдардың бағытын және перспективті көлемін орнату анализі, бар көліктік тораптар тексерісі, табиғи және экономикалық шарттар кіреді.
Кешенді экономикалық ізденістердің материалдары жол тораптарын орнатуға, сонымен қатар құрылыстың экономикалық эффективтілігіне және олардың халық шаруашылығындағы мәніне қолданады. Осы ізденістердің негізінде жолдардың құрылыстық жоспарын құрады, оның мерзімін және кезектілігін құрады, сонымен қатар техникалық жолдың көптеген сұрақтарын шешеді.
Бұл ізденістерді ұйымдастыру және жұмыс құрамы қойылған тапсырмаға және объектінің табиғи ерекшелігі мен орналасуына байланысты болады.Олар нормативтік құжаттар арқылы анықталады
Өндірістікпен қатар елді мекен, кәсіпорындар, ұйымдар, мәдени-ағарту және басқа мекемелер арасындағы жолаушылар мен бсқа көліктік байланыстардың бағыты мен көлемі айқындайды. Бұл кезедегі маңызды дұрыс нәрсе – ол қала мен ауыл халқына қызмет көрсетуіне байланысты жүкайналым (жанармай, тұрмыстық қоқыс, тұтынушылық және басқа жүктер).
1) Жол торабы құрылысына қандай жол ізденістері жүргізіледі
материалын пайдаланғанда, жол құрылысының кезеңін және кезегін дұрыс жоспарлағанда жетеді және де басқа да шараларды қолданғанда жоспарлау кезеңінде жалпы көлікке шыққан шығын және тасымалдауды өздік құнын азайту жолдардың техникалық көрсеткішін ұлғайту нәтижесінде, автокөліктің қуаты көбейтудің арқасында қамтамасыз етіледі. Көлік шығынын азайтуды қамтамасыз ету жобаланған жолдың сапасына байланысты. Олардың орналастыру кезінде бар көліктің дамуын: оның түрлерін, жиі орналасуын, технико-экономикалық көрсеткішін, жергілікті көлік байланысының қызмет ету сатысын ескереді. Теміржол, өзен әр көлік түрінің қатысу бөлігі жергілікті тасымалдауда экономикалық шартпен және оны тиімді пайдалану мүмкіндігімен жүк мінезімен, алысқа тасымалдау және т.б. анықталады. Мұнда ескеретін жағдай Теміржол тасымалдауды барлық бөлімшелерінде, адамдардың қоғамдық қызметтерінде.
Жол торабын жобалауда жол торабының нақты бары негіз болып табылады. Бірақта олар өзінің орналасуымен техникалық көрсеткішімен сапа жағынан да даму болашағына жауап бермейді. Сондықтан да бар жолдарды толығымен пайдалану экономикалық есептеу мен жобадан шығу керек.
Өзінің құрамы бойынша жергілікті жолдар торабы әр түрлі жабдықталған және техникалық көрсеткіші бар және әртүрлі функцияны орындайтын, сондықтан оның маңыздылығына қарай бөлек топтарға біріктіреді, толықтырады және оны дамытады. Жергілікті жол торабын орналастырудың жалпы сұлбасы бар және жобаланған көлік байланысы сұлбасына сәйкес болу керек.
Ең оңайы құрамдастырымдылық әдіс және күрестің көпбұрыштылық әдіс.
Бірінші әдіске құрамдастыру арқылы бір уақытта бара жатқан көліктер байланысының сұлба сәулелерін және олардың бөліктерін (мысалы, сәулелер 4 А және 7А 2А және 3А – 3 суретте) біріктіру арқылы.
Біріккен бағыттар бойынша тасымалдаулар туралы деректемелерді қосады. Біріккен сәулелер жобасы бойынша тасымалдау қажеті мен бағыты жолдар торабын жобалау трассасын орналастыру және бағытын таңдауда негіз болып саналады.
Екінші әдіс бойынша, көліктер байланысы жобасы бойынша бірнеше бағыттар тораптар бекетінде жинамды, көпбұрышты күштер құрайды.
«Күштер» үшін әр бағыт сайын (А1,А2,А3 және т.б.) тонна – шақырым жүктер жұмысы немесе тонналап тасымалдау мөлшерін қабылдайды. Біздің мысалды жақын бағыттар алдыңғы әдіс бойынша біріккен. АВСД көпбұрышты күшін көліктік байланысы сұлбасының сәулесіне қосарлас А берілген торабымен күш шамасы белгілі масштабта сақтай отырып құрайды.
АМ көпбұрыштық біркелкі қимылдайтын торап нүктесімен соңғы күштің соңын қосатын берілген топтар бекетінің магистраль бағытын көрсетеді. Көліктік шығынның аз мөлшерімен қарағанда, магистраль шеңбердің төрттен бір бөлігін біріктіреді. ( )
Бағытты таңдағаннан кейін жол трассасын орналастыруға кіріседі. Бар жолдарды есепке ала отырып және таңдап алынған бағытты пайдалана отырып, көліктік байланыс сұлбасынан оның негізгі торабын жобалайды, сонымен қатар жердің рельефін, гидрографиясын және гидрологиясын, жер қыртысы мен жердің ауа райының ерекшелігін пайдаланады.
Сурет 6.1
Аймақ бойынша жүкайналым бекеттерді және дамыған көлік байланыстарын біркелкі бөлгенде негіз етіп жақсы нақты бар жолдарды таңдайды, мұндай жолдарды олардың орналасуын анықтау үшін және болашақта тасымалдау техникалық көрсеткішін, оның табиғи жағдайын, жылдың көліктік және күрделі шығынын ескеріп, шаралар анықтайды.
Басқа жағдайда толығымен ауылшаруашылықты игермеген жағдайда (көпорманды, батпақты және т.б.) көп шаруашылықтардың жүк тасқыны бірдей болып келуі де және
Достарыңызбен бөлісу: |