Сабақтың тақырыбы: ет кабинетіндегі жұмыс тәртібі мен қауіпсіздік техникасының ережелері

If x

Writeln ( ‘ min = ‘ , min) ;

End.

Program e5;

Var a, b, c : integer;

P1, p, s: real;

Begin

Readln (a, b, c);

P:= (a+b+c)/2;

S:=sqrt (p*(p-a)*(p-b)*(p-c));

Writeln ( ‘ p1= ‘ , p1:5:2) ;

Writeln (‘ s=’,s:5:2);

End.

Program e6;

Var x : integer;

Begin

Readln (x);

If x<=6 then writeln (‘ ali mektepke barmagan’ ) else

If (x>6) and (x<=17) writeln (‘ mektep okushisi ‘) else

If (x>17) and (x<58) writeln (‘ jumisshi’) else writeln (‘ zeinetker’);

End.

Program e7;

Var x, y : real;

Begin

Readln (x, y);

If abs (x)< abs(y) then x:=x/5;

Writeln (x:5:2, y:5:2);

Readln;

End.

Program e8;

Var x, y, z, r, k, t, s, n : integer;

Begin

S:= x+y+z;

N:= r+k+t;

If S= N then writeln (‘ bakitti nomer’) else writeln (‘ bakitti nomir emes’);

End.

Үйге тапсырма: Паскаль тілінің басқару: шартты және шартсыз көшу, таңдау операторлары

САБАҚ ЖОСПАРЫ «Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________20 ж

Пән аты: Информатика

Класы: 9 «А», 9 «Б», 9 «В», 9 «Г»

Сабақтың тақырыбы: Паскаль тілінің шартты алдын ала тексеретін қайталау

операторы - WHILE.

• 
  Шартты оператордың қандай түрлері бар?
  
• 
  If операторының жалпы жазылу түрі қандай?
  
• 
  Таңдау операторы не үшін пайдаланылады?
  

Көп жағдайда аргументтердің әртүрлі мәні бойынша алгоритмнің белгілі бір бөліктерін бірнеше рет қайталауға тура келеді. Осындай процестерді ұйымдастыру үшін циклдық құрылымды алгоритмдер – қайталау операторлары қолданылады.

Цикл деп программадағы қайталанатын әрекетті айтады. Паскаль тілінде қайталау процесін жүзеге асыратын циклдік операторлардың үш түрі бар: арифметикалық цикл – FOR, шартын алдын ала тексеретін цикл – WHILE , шартты соңынан тексеретін цикл – REPEAT операторлары.

WHILE операторы. Алдын ала берілген шарт бойынша қайталуды жүзеге асыратын бұл оператор WHILE (оқылуы: уаил, аударылуы: әзірше) және DO (оқылуы: ду, орындау болып аударылады) түйінді сөздері қолданылып аударылады.

Цикл қайталанар алдында, логикалық өрнектің мәні тексеріледі. Егер True (ақиқат) болса, онда цикл денесі қайталанып орындалып отырады. Керісінше False (жалған) болса, циклдің орындалуы аяқталып, WHILE операторынан кейінгі жолдар орындалады.

Егер, ең басында өрнектің мәні False (жалған) болса, онда цикл бір ретте орындалмайды.

Мысалы: y = 3x+1, мұндағы х, -1 мен 2 аралығындағы сандарды қабылдайды, қадамы 0,5 тең.

Program eseptey;

Var x, y : real ;

Begin X:=-1;

While x<=2 Do

Begin Y:=3*x+1

Writeln (‘ x=’,x , ‘ ‘ , ‘y=’ , y) ;

X: = x+0.5;

End;

End.

Program kvadrat;

Var s, i , n: integer;

Begin

Readln (n);

I:=1;

S:=0;

Begin S:=S + sqr (i);

I:= i+1;

WriteLn (‘ S=’ , S);

End;

End.
№10. Y= e^x sinx+cosx функциясының мәндерінің [a, b] аралығында h қадамы бойынша өзгеру кестесін құратын программа құрыңдар.

Var x, y, a, b, h: real;

Begin

WriteLn (‘ a , b , h -? ’);

X:= a;

Begin

WriteLn (‘x=’, x:5:2, ‘, ‘ , y= ‘, y:5:2);

X:=x+h;

End;

№11. Х € [1; 3] аралығындағы 0,2 қадаммен өзгергендегі y= функциясының мәнін тап.

Program esep;

Var x, y: real;

Begin

X:=1;

Begin y:= sqrt (x+1)-1/x;

Writeln (‘ x=’ , x, ‘y=’, y);

x:=x+0.2;

end;

readln;

операторы – REPEAT.

• 
  Қайталау операторлары не үшін қолданылады?
  
• 
  Цикл дегеніміз не?
  
• 
  Қайталау операторларының қанша түрі бар?
  

REPEAT қайталу операторы WHILE операторына ұқсас, айырмашылығы – қайталану шарты цикл соңында тексеріледі, сондықтан ол кем дегенде бір рет орындалатын болады. Екінші өзгешелігі – цикл тұлғасы шарт жалған болғанда қайталанып, ол ақиқат болған кезде циклді орындау доғарылады.

Бұл оператор Repeat (оқылуы: рипит, қайталау болып аударылады) және Until (оқылуы: антил, дейін, шейін болып аударылады) түйінді сөздерін пайдаланып орындалады.

Компьютермен жұмыс

№12 Р=1*2*3 … * N N ! факториалды табу программасын жаз.

Program fakt;

Var I , n , p: integer;

Begin

WriteLn ( ‘ n= ‘);

I: = 1;

Repeat

I:= i+1;

Writeln (p:4);

End.
№13. у =3x+1 x €[1 ; 2 ], h =0,5 өрнегін WHILE, REPEAT операторларын пайдаланып программа құр.

Program y-tabu;

Var x , y : real ;

Begin

Repeat

WriteLn (‘ y = ‘ , y);

X:=X+0,5;

Until x>2;

End.
№14. x €[1 ; 3 ] аралығында 0,2 қадаммен өзгергендегі y= функциясының мәнін тап.
Program esep;

Var x, y: real;

Begin

X:=1;

y:= sqrt (x+1)-1/x ;

Writeln ( x:3, y:5);

x:=x+0.2;

until x>3

readln;

• 
  Қайталау операторлары не үшін қолданылады?
  
• 
  Цикл дегеніміз не?
  
• 
  Қайталау операторларының қанша түрі бар?
  
• 
  REPEAT қандай оператор?
  
• 
  REPEAT операторының жалпы жазылу түрі қандай?
  

• 
  Қайталау операторлары не үшін қолданылады?
  
• 
  Цикл дегеніміз не?
  
• 
  Қайталау операторларының қанша түрі бар?
  
• 
  WHILE қандай оператор?
  
• 
  WHILE операторының жалпы жазылу түрі қандай?
  
• 
  REPEAT қандай оператор?
  
• 
  REPEAT операторының жалпы жазылу түрі қандай?
  

FOR операторы. Егер алгоритмде қайталану саны алдын ала белгілі болған жағдайда FOR операторы қолданылады. Бұл оператор параметрлі цикл операторы деп те аталады.

Жазылу үлгісі

FOR < цикл параметрі>:= n1 TO n2 DO

FOR<цикл параметрі>: = n2 DOWNTO n1 DO

Мұндағы FOR (үшін), TO (дейін), DO (орындау) - қызметші сөздер;

Мысалы: 1- ден 100- ге дейінгі сандардың қосындысын табу керек.

Program kosindi;

Var I, s: integer;

Begin s:=0;

FOR i:=1 TO 100 DO

S:=s+1;

Writeln (‘s = ‘ , s);

Program san;

Var i: integer;

Begin

Writeln;

Write (i:4);

End.

№2. 30-дан 10-ға дейінгі барлық жұп сандарды экранға шығаратын программа құрыңдар.

Var i: integer;

Begin

Writeln (’30-dan 10-ga deingi jup san’);

If I mod 2=0 then

Writeln (i);

End.

Program tak and jup

Var I, s, s1: integer;

S:=0; S1:= 0;

For i:=1 to 100 do

Begin

Writeln (‘ s=’, s, ‘ , ‘ , ‘s1= ‘, s1);

End;

End.

Program kosindi;

Var I, s:integer;

Begin

For i:=5 downto 1 do

S:=S+I;

Writeln (‘s = ‘, s);

• 
  Цикл дегеніміз не?
  
• 
  Циклдің алгоритмнің неше түрі бар?
  
• 
  Программаның нәтижесін қалай көреміз?
  
• 
  WHILE операторының жазылу үлгісін көрсет?
  
• 
  WHILE операторының орындалу тәртібі қалай?
  
• 
  REPEAT операторының жазылу үлгісін көрсет?
  
• 
  REPEAT және WHILE операторының айырмашылығы неде?
  

А) Блез Паскаль Ә) Никлаус Вирт Б) Н.Верджино В) Чарльз Беббидж

А) var x: integer var x: real const x: real var x: real

А) real Ә) integer Б) string В) boolean

А) тұрақтыларды сипаттау Ә) белгілерді сипаттау Б) айнымалыларды сипаттау В) программа тақырыбы

А) Char Ә) const Б) var В) label

А) and, goto, not қызметші сөздері арқылы Ә) and, or, of қызметші сөздері арқылы

Б) and, or, not қызметші сөздері арқылы В) or, not, end қызметші сөздері арқылы

8. Операторларды шектеп тұратын Begin және end түйінді сөздерін қалай атауға болады?

А) операторлық жақша Ә) программаның басы мен соңы

Б) шартты жқшалар В) программаның негізгі бөлігі

А) ** Ә) ^ Б) & В) дұрыс жауабы жоқ

А) 2,8 Ә) 2 Б) 5 В) 11

А) SQR (X) Ә) SQRT (X) Б) ABS (X) В) MOD (X)

А) PRINT Ә) WRITE Б) OUTPUT В) READ

А) (X1/X2)*y Ә) b+(a-c/3) Б) (sqrt (p) * q)/r В) (a(b/(c*d/(ef)))))

А) Санның квадраты Ә) Санның квадрат түбірі Б) Х-тің 5 дәрежесі В) Санның абсолют шамасы

А) VAR Ә) WRITE Б) CONST В) READ

А) теңдік Ә) айнымалыларды салыстыру Б) меншіктеу В) бөлу

А) 5 Ә) 3 Б) 4 В) 2

А) VAR A, B: integer; Ә) VAR A=14, B=12.3; Б) BEGIN A=14 B=12.3 В) VAR A: integer B: real

А) Integer Ә) real Б) array (1… n) of real В) array (1.. n) of integer

А) Шартсыз көшу операторы Ә) Шартты көшу операторы

Б) Баспаға шығару операторы В) Программаның басы – соңы;

21. CASE [өрнек] OF операторының қызметі ....

А) Шартсыз көшу операторы Ә) Шартты көшу операторы

Б) Баспаға шығару операторы В) Операторды енгізу операторы

22. IF [шарт] THEN [1-серия] ...

А) Шартсыз көшу операторы Ә) Шартты көшу операторы

Б) Баспаға шығару операторы В) Операторды енгізу операторы

23. tg (x) функциясының Паскаль тілінде жазылуы

А) TAN (X) Ә) TGx Б) Atan (x) В) Sin (x) / Cos (x) ;

А) SQR Ә) SQRT Б) ASQRT В) EXP (x)

А) ** Ә) ^ Б) sqr В) sqrt

27. a+bx - x2 / 10 өрнегінің Паскальда жазылуы дұрыс....

А) (a+b)^2-x^2/10 Ә) SQR (a+bx)-x*2/10

Б) SQRT (a+b*x) – SQR (x) /10 В) SQRT (a) + b * x – x^2/10

28. Паскальда ‘’ ;‘’ expected мәлімдемесі қай кезде шығады?

А) ‘’ ;‘’ артық жазылғанда Ә) ‘’ ;‘’ қойылмай кеткенде

Б) ‘’ ;‘’ алдында бос орын қойылмай кеткенде В) ‘’ ;‘’ қоймау керек

29. Файлдың атын өзгертіп сақтау үшін.... командасын орындау керек.

А) FILE – SAVE Ә) FILE - SAVE as Б) EDIT – SAVE В) EDIT - SAVE as

А) FILE – SAVE Ә) FILE –OPEN Б) EDIT –NEW В) EDIT – OPEN

Y = { cos² x 0

1- sin x²

А) if x>0 and x<2 then y:= sqr (cos(x)) else y:=1 – sin (sqr(x));

Ә) if x>0 (and)x<2 then y:= sqr (cos(x)) else y:=1 – sin (sqr(x));

Б) if x>0 and (x<2) then y:= sqr (cos(x)) else y:=1 – sin (sqr(x));

В) if (x>0 and x<2) then y:= sqr (cos(x)) else y:=1 – sin (sqr(x));

32. FOR I = 1 TO N DO …..

А) Параметрсіз цикл Ә) Параметрлі цикл

Б) енгізу операторы В) Шығару операторы

Паскаль программалау тілі бойынша тест

ІІ нұсқа

1.Паскаль тілі қай жылдарда жасалды

А) 1965 – 1968 Ә) 1985-1987 Б) 1968 – 1971 В) 1963 – 1970

А) integer Ә) real Б) var В) const

А) PRINT Ә) WRITE Б ) OUTPUT В) READ

А) INT (X) Ә) ABS (X) Б) FRAC (X) В) TRUNC (X)

А) тұрақтыларды сипаттау Ә) белгілерді сипаттау

Б) айнымалыларды сипаттау В) программа тақырыбы

6. Айнымалыларды сипаттау операторын көрсет?

А) char Ә) const Б) var В) Label