Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы

● Макропрепараттармен жұмыс:

А) «Бүйректегі тас» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Б) «Тоқ ішек гангренасы» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

● Микропрепараттармен жұмыс:

А) «Сүйек бұлшық етінің некрозы» препартаттың микроскопиялық зерттеуі

Оқушының жаңа тақырыпты меңгеру дәрежесін ауызша сұрау арқылы бағалау.

1. Минералды дистрофияның маңызы мен түрлері.

2. Минералды дистрофияның анықтамасы.

3. Минералды дистрофияның себептері, даму механизмдері.

4. Минералды дистрофияның макро, микро, ультра структуралық сипаттамасы.

5. Минералды дистрофияның функционалдық маңызы мен нәтижесі.

6. Минералды дистрофияның алмасу түрінің бұзылуына байланысты жіктелуі.

7. Некроздың анықтамасы.

8. Некроздың даму себептері мен механизмдері.

9. Некроздың ақыр соңы.

11. Тромбоздың себептерін атаңыз.

12. Тромбоздың түрлері.

13. Тромбоз кезіндегі морфологиялық сипаттамасы.

14. Тромбтың ақыр соңы.

15. Эмболияның анықтмасы.

16. Эмболияның себептерін атаңыз.

17. Эмболияның түрлері

18. Эмболияның морфологиялық сипаттамасы

19. Эмболияның асқынуы мен ақыр соңы

20. Инфарктың анықтамасы.

21 Инфарктың даму кезеңдері және механизмі, себептері.

22. Аралас дистрофиялардың анықтамасы.

23. Аралас дистрофиялардың этио патогенезі.

24. Аралас дистрофиялардың макро, микро, ультра структуралық сипаттамасы.

25. Аралас дистрофиялардың асқынуымен ақыр соңы.

Әр оқушы тапсырманы орындау барысындағы теориялық сұрақтарға берген жауаптарына, орындаған тапсырмалардың нәтижесіне, белсенділігіне сәйкес бағаланады.

Оқушыларды келесі тақырыпқа өз бетінше дайындалуға ынталандыру, бағыт – бағдар беру. Қолданылатын әдебиеттер мен таныстыру.

3. 
   Сабақ түрі: Тәжірибелік.
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   
   • 
     оқыту: Патологиялық анатомияның жалпы курсы бойынша регенерация, ісіктердің өсуі және де жеке курсы бойынша тақырыптарды оқып білу клиникалық пәндерді оқып үйренуге қажет және клинико-анатомиялық анализдеу үшін қажет.
     

• 
  тәрбиелік: Оқушылардың патриоттық сезімін ояту, адамгершілікке және
  

• 
  дамыту: Оқушылардың жан – жақты ойлану қабілетінің ой - өрісін дамыту,
  

Инновациялық технологияларды қолдана білуді үйрету.

құрылғы.

1.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. 1-2 т. – Алматы, «Білім», 2008.

2.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. -Алматы , 2004.

Қосымша:

орыс тілінде:

1. Струков А.И., Серов В.В. Патологическая анатомия. Учебник. – 1995

2.Аверьянов П.Ф. «Основы общей патологии». 2008.

3.Ремизов И.В. «Основы патологии». 2009.

4.Серов В.В., Пальцев М.А., Ганзен Т.Н. Руководство к практическим занятиям по патологической анатомии. –М., 1998.
8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (5,5%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

күйінде тексеру.

Қабыну - тіндері әр түрлі агенттердің әсерінен зақымдалған организмнің тамырлары мен мезенхималық құрылымдары арқылы жергілікті, кешенді жауабы. Бұл жауап кеселді агентті жойьш, зақымдалған тіндерді қалпына келтіруге бағыталған. Қабыну - потологиялық және физиологиялық үдерістерге негізделіп, филогенезде қалыптасқан қорғаныстық-бейімделулік үдеріс. Оның құрамында патологиялық та, физиологиялық үдерістер бар. Осы қос мәнділігі - оның өзіндік ерекшелігі.Қабынудың этиологиясы

Қабынуды биологиялық, физикалық (жарақаттық), химиялық факторлар дамытып, олар бұл себептердің табиғаты тұрғысынан, эндогендік немесе экзогендік болуы мұмкін.

Биологиялық себептердің ішінде маңыздылары: вирустар, бактериялар, саңырауқүлақтар мен паразиттер. Биологиялық себептер тобына қанайналымындағы иптиденелер мен құрамына, кейде табиғаты микробтық емес антиген мен антидене және комлементтер кіретін иммундық кешендерді жатқызуға болады.

Қабынуды дамытатын физикалық факторларға сәулелік және электрлік энергияны, жоғары және төмен температураны, әр түрлі жарақаттайтын басқа да себептер жатқызылады.

Химияльқ факторлар тобы қабынулық жауапты дамыта алатын әр түрлі химиялық заттарды, токсиндер мен уларды қамтиды.

Қабыну үдерісінің бейнесіне этиологиялық факторлардың ғана емес, организм реактивтілігінің (сезімталдығының) ерекшелігі де әсер етеді.Қабынудың морфологиясы мен патогенезі. Қабыну микроскопиялық ошақтар түзіп немесе белгілі бір жерді ауқымды қамтып, ошақты ғана болмай, диффузды сипатта да дамиды. Бірде белгілі бір тіндік жүйеде дамып, жүйелік (дәнекер тін жүйесін зақымдайтын ревматизмдік ауруларда) деп аталады. Енді бірде, қабынудың шектеулі (локальді) немесе жүйелік екенін ажырату қиын болады.

Қабыну гистионда дамып, біртіндеп бірі екіншісі ұласатын, сабақтас үш фазадан: 1) альтерация; 2) экссудация; 3) гематогендік және гистиогендік жасушалар, кейде паренхималық жасушалар да көбейетін пролиферация үдерістерінен қалыптасады. Бұл фазалардың өзара сабақтастығы IX тәсімде бейнеленген.

Экссудация - альтерация дамып, медиаторлар бөлінгеннен кейін дамитын фаза. Ол бірқатар даму кезеңдерінен өтеді: микроциркуляциялық арнаның жауабы басталып, қанның реологиялық қасиеті өзгереді; қан плазмасының құрамындағы заттар шығады (экссудация); қанның жасушалары шығандайды (эмиграция); фагоцитоз жүзеге асады; экссудат пен жасушалардан қабынулық инфильтрат (сіңбе) қалыптасады.

Экссудациялы қабыну кезінде экссудациялы фаза басым болып, тіндер мен дене қуыстарына экссудат (жалқық) жиналады. Экссудаттың құрамы мен қабынудың дамыған жеріне қарай, экссудациялы қабыну: 1) ұйымалы; 2) фибринді; 3) ірінді; 4) шіритін; 5) геморрагиялы; 6) катарлы және 7) аралас түрлерге жіктеледі.

Макропрепарат:

А) «Крупозды пневмония» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Б) «жүрек фибринозды перикардиті» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Микропрепарат:

А) «Крупозды пневмония» препартаттың микроскопиялық зерттеуі

Б) «Перикардтың фибринозды қабынуы». препартаттың микроскопиялық зерттеуі

3. Микро – препараттардың суретін сурет дәптерге салып, талқылау

12. Жаңа тақырыпты бекіту: 5 мин (10,5%)

Оқушының жаңа тақырыпты меңгеру дәрежесін ауызша сұрау арқылы бағалау.

1. 
   Қабынудың анықтамасы, себептері және даму механизмдері.
   
2. 
   Қабынудың фазалары, олардың морфологиялық сипаттамасы.
   
3. 
   Қабынудың жіктелуі.
   
4. 
   Экссудативтік қабынудың анықтамасы
   
5. 
   Экссудативтік қабынудың морфологиялық сипаттамасы.
   

асқынуы мен өлім себебі;

Әр оқушы тапсырманы орындау барысындағы теориялық сұрақтарға берген жауаптарына, орындаған тапсырмалардың нәтижесіне, белсенділігіне сәйкес бағаланады.

Оқушыларды келесі тақырыпқа өз бетінше дайындалуға ынталандыру, бағыт – бағдар беру. Қолданылатын әдебиеттер мен таныстыру.

3. 
   Сабақ түрі: Тәжірибелік.
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   
   • 
     оқыту: Патологиялық анатомияның жалпы курсы бойынша регенерация, ісіктердің өсуі және де жеке курсы бойынша тақырыптарды оқып білу клиникалық пәндерді оқып үйренуге қажет және клинико-анатомиялық анализдеу үшін қажет.
     

• 
  тәрбиелік: Оқушылардың патриоттық сезімін ояту, адамгершілікке және
  

• 
  дамыту: Оқушылардың жан – жақты ойлану қабілетінің ой - өрісін дамыту,
  

Инновациялық технологияларды қолдана білуді үйрету.

құрылғы.

1.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. 1-2 т. – Алматы, «Білім», 2008.

2.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. -Алматы , 2004.

Қосымша:

орыс тілінде:

1. Струков А.И., Серов В.В. Патологическая анатомия. Учебник. – 1995

2.Аверьянов П.Ф. «Основы общей патологии». 2008.

3.Ремизов И.В. «Основы патологии». 2009.

4.Серов В.В., Пальцев М.А., Ганзен Т.Н. Руководство к практическим занятиям по патологической анатомии. –М., 1998.
8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (5,5%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

күйінде тексеру.

Қабыну - тіндері әр түрлі агенттердің әсерінен зақымдалған организмнің тамырлары мен мезенхималық құрылымдары арқылы жергілікті, кешенді жауабы. Бұл жауап кеселді агентті жойьш, зақымдалған тіндерді қалпына келтіруге бағыталған. Қабыну - потологиялық және физиологиялық үдерістерге негізделіп, филогенезде қалыптасқан қорғаныстық-бейімделулік үдеріс. Оның құрамында патологиялық та, физиологиялық үдерістер бар. Осы қос мәнділігі - оның өзіндік ерекшелігі.Қабынудың этиологиясы

Қабынуды биологиялық, физикалық (жарақаттық), химиялық факторлар дамытып, олар бұл себептердің табиғаты тұрғысынан, эндогендік немесе экзогендік болуы мұмкін.

Биологиялық себептердің ішінде маңыздылары: вирустар, бактериялар, саңырауқүлақтар мен паразиттер. Биологиялық себептер тобына қанайналымындағы иптиденелер мен құрамына, кейде табиғаты микробтық емес антиген мен антидене және комлементтер кіретін иммундық кешендерді жатқызуға болады.

Қабынуды дамытатын физикалық факторларға сәулелік және электрлік энергияны, жоғары және төмен температураны, әр түрлі жарақаттайтын басқа да себептер жатқызылады.

Химияльқ факторлар тобы қабынулық жауапты дамыта алатын әр түрлі химиялық заттарды, токсиндер мен уларды қамтиды.

Қабыну үдерісінің бейнесіне этиологиялық факторлардың ғана емес, организм реактивтілігінің (сезімталдығының) ерекшелігі де әсер етеді.Қабынудың морфологиясы мен патогенезі. Қабыну микроскопиялық ошақтар түзіп немесе белгілі бір жерді ауқымды қамтып, ошақты ғана болмай, диффузды сипатта да дамиды. Бірде белгілі бір тіндік жүйеде дамып, жүйелік (дәнекер тін жүйесін зақымдайтын ревматизмдік ауруларда) деп аталады. Енді бірде, қабынудың шектеулі (локальді) немесе жүйелік екенін ажырату қиын болады.

Қабыну гистионда дамып, біртіндеп бірі екіншісі ұласатын, сабақтас үш фазадан: 1) альтерация; 2) экссудация; 3) гематогендік және гистиогендік жасушалар, кейде паренхималық жасушалар да көбейетін пролиферация үдерістерінен қалыптасады. Бұл фазалардың өзара сабақтастығы IX тәсімде бейнеленген.

Пролиферациялы (өнімдік) қабыну кезінде жасушалар. мен тіндік элементтердің көбеюі басым. Қабынудың бұл түрінде альтерациялық және экссудациялық өзгерістер онша айқын болмай, пролиферацияның тасасынды қаладі. Көбею барысында ошақты немесе шашырай жайғасқан (диффузды) жасушалық инфильтрат (сіңбе) қалыптасаді Оның кұрамы негізінен полиморф-жасушалы, лимфомоноцитті, макрофагты, эпителиоид немесе «алып» жасушалы, т.с.с. болуы мүмкін. Өнімдік қабыну кез келген мүше мен тінде дами алады. Ппролиферациялы қабынудың 1) аралық (интерстицийлік); 2) гранулемалы және 3) полип (бүртік) немесе істікүшты кондилома түзетін түрлері бар.

Гранулемалар морфологиялық бейнесі тұрғысынан, үш түрге бөлінеді: 1) макрофагтық гранулема (жай гранулема, фагоцитома); 2) эпителиоид-жасушалы гранулема (эпителиоцитома); 3) алып-жасушалы гранулема.

.

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 15 мин (33,5%)

Макропрепарат:

А) «Крупозды пневмония» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Б) «жүрек фибринозды перикардиті» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Микропрепарат:

А) «Крупозды пневмония» препартаттың микроскопиялық зерттеуі

Б) «Перикардтың фибринозды қабынуы». препартаттың микроскопиялық зерттеуі

3. Микро – препараттардың суретін сурет дәптерге салып, талқылау

12. Жаңа тақырыпты бекіту: 5 мин (10,5%)

Оқушының жаңа тақырыпты меңгеру дәрежесін ауызша сұрау арқылы бағалау.

1. продуктивтік қабынудың анықтамасы

2. продуктивтік қабынудың морфологиялық сипаттамасы.

3. продуктивтік қабынудың түрлері;

4. продуктивтік қабынудың асқынуы мен өлім себебі;

13. Сабақты қорытындылау: 1 мин (2%)

Әр оқушы тапсырманы орындау барысындағы теориялық сұрақтарға берген жауаптарына, орындаған тапсырмалардың нәтижесіне, белсенділігіне сәйкес бағаланады.

Оқушыларды келесі тақырыпқа өз бетінше дайындалуға ынталандыру, бағыт – бағдар беру. Қолданылатын әдебиеттер мен таныстыру.

3. 
   Сабақ түрі: Тәжірибелік.
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

• 
  Оқыту: Ісіктердің жіктелу принциптеріне байланысты ісіктердің ерекше өсуі туралы оқып білу, морфологиялық сипаттамасына қарай ажырата алу қажет.
  
• 
  Тәрбиелік: Оқушылардың патриоттық сезімін ояту, адамгершілікке және олардың сыртқы көрінісі (халат пен колпак) талапқа сай болуы тиіс
  

• 
  Дамыту: Оқушылардың жан – жақты ойлану қабілетінің ой - өрісін дамыту,
  

Инновациялық технологияларды қолдана білуді үйрету.

құрылғы.

1.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. 1-2 т. – Алматы, «Білім», 2008.

2.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. -Алматы , 2004.

Қосымша:

орыс тілінде:

1. Струков А.И., Серов В.В. Патологическая анатомия. Учебник. – 1995

2.Аверьянов П.Ф. «Основы общей патологии». 2008.

3.Ремизов И.В. «Основы патологии». 2009.

4.Серов В.В., Пальцев М.А., Ганзен Т.Н. Руководство к практическим занятиям по патологической анатомии. –М., 1998.
8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (5,5%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

күйінде тексеру.

Ісік, яғни жаңа өскін, бластома (грекше:blasto- бүршік, ескін) - жасушалар тоқтаусыз көбейтін патологиялық үдеріс. Ісікке айналған жасушаның өсуі мен толысуының (дифференцировка) бұзылуы гендік өзгерістермен байланысты.

Ісіктің дамымайтын тіні мен мүшесі жоқ және ол адам; ғана емес, көптеген жануарлар мен өсімдіктерде де кездеседі.

Ісіктің кұрылысы. Ісіктік жасушаның ерекшеліктері

Ісіктің сыртқы пішіні әр түрлі. Оның бітімі (формасы) түйін сияқты, сыңырауқұлаққа немесе гүл (түсті) капустаға ұқсас болуы мүмкін; ал үсті тегіс, бұдырлы немесе бүртікті болып келеді. Мүшенің үстінде немесе кілегейлі қабықшасында орналасқан (полип) ісіктің біразы сабақ арқылы жалғасады. Ісік қуыссыз мүшенің қабығына қарай өсе келе, оны бұзып, үстіңгі бетіне жайылып, кейде тамырларын жеп (аррозия), ішке қан кетіреді. Ісікте некроз дамып, үсті ойылып, жара жиі қалыптасады (рактық ойық жара).

Морфологиялық атипизм тіндік және жасушалық болады.

Тіндік атипизм орын алса, белгілі бір мүшеге тән тіндердің арақатынасы өзгеріп, яғни органотиптік және гистотиптік толысу бұзылады. Сөйтіп, ол эпителийлік кұрылымдардың бітімі мен келемінің, эпителийлік, әсіресе безді ісіктің паренхимасы мен стромасының арақатынасының бұзылғанын, мезенхимадан дамыған ісіктегі талышықты құрылымдардың (дәнекер тін, біріңғай салалы бұлшықет, т.б.) әртүрлілігін, олардың ретсіз, орналасқандығын бейнелейді. Тіндік атипизм қатерсіз, яғни жетілген ісікке тән.

Ісіктің өсуіІсіктің толысу дәрежесіне қарай, үш өсу түрі (жолы бар: экспансиялы, аппозициялы, инфильтрацияль (инфазиялы).

Ісіктердің морфогенезі

Ісіктердің морфогенезін ісікалдылық, ісіктің қалыптасу және ісіктің өсу кезеңдеріне жіктеуге болады.Ісіктер өзінің даму барысында, көбіне ісікалдылық өзгерістер кезеңінен өтеді. Дегенмен, қатерлі ісік ісікалдалық кезеңінен өтпей-ак, бірден (de nove) қалыптаса да алады.Ісікалдылық өзгерістерді анықтаудың теориялық қана емес, практикалық маңызы да өте зор. Оларды анықтау арқылы ісіктің туындау қауып жоғары, «қатері мол» мүшелер тобын айқындап, ісіктердің алдын алып, диагнозын дер кезінде қоюға мүмкіндік туады.

Ісіктердің қазіргі классификациясы, олардың морфологиялық құрылысын, дамыған орнын, жеке мүшелерінің кұрылыстық ерекшеліктерін, қатерсіз немесе қатерлілігін ескеріп, гистогенездік үстанымға негізделе кұрылған. Бұл классификацияны Халықаралық ракқа қарсы күрес бірлестігінің ісіктер номенклатурасының Комитеті ісіктерді атауда барлық елдерде үндестік болу үшін ұсынған. Классификацияда ісіктер 200-ден астам атауларды қамтитын 7 топқа жіктеген.

I. Спецификалы даму орны жоқ (органбейспецификалы) эпителийлік ісіктер.

II. Экзо- және эндокриндік бездер мен жамылғылық эпителийдің (органспецификалы) ісіктері.

III. Мезенхималық ісіктер.

IV. Меланантүзетін тіннің ісіктері.

V. Жүйке жүйесі мен ми қабықшаларының ісіктері.

VI. Қан жүйесінің ісіктері.

VII. Тератомалар.

11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 15 мин (33,5%)

1. Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру, талқылау

2. Тақырып бойынша макро және микро препараттармен жұмыс істеу

Макропрепарат:

А) «Жатыр обыры» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Б) «Аталық бездің цистаденомасы» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Микропрепарат:

А) «Тері папилломасы» препартаттың микроскопиялық зерттеуі

Б) «Сүт безінің фиброаденомасы». препартаттың микроскопиялық зерттеуі

3. Микро – препараттардың суретін сурет дәптерге салып, талқылау

12. Жаңа тақырыпты бекіту: 5 мин (10,5%)

Оқушының жаңа тақырыпты меңгеру дәрежесін ауызша сұрау арқылы бағалау.

1. 
   Ісіктің анықтамасын беріңіз.
   
2. 
   Ісіктің түрлерін атаңыз.
   
3. 
   Ісіктердің соңы.
   
4. 
   Ісіктерді жіктеу принциптері.