Сайрам ауданының 2011-2015 жылдарға арналған даму бағдарламасы

Аудан орталығынан қалаға және ауыл округтеріне жолаушыларды «ЯНС», «Әкспресс», «Тұлпар» және «Олжас» ЖШС-ларының автобустар мен шағын автобустары тасымалдаумен айналысады.Сайрам ауданының маршруттық тармағы қазіргі күнде 28 бағыттан тұрады, олардың барлығы аудан ішіндегілері болып табылады.

Қазіргі кезде ауданда автокөлік жолдары жоқтарын ескермегенде, маршрут тармақтарымен қамтылмаған елді мекендер жоқ.

Аудан бойынша жолаушыларды және жүктерді тасымалдаумен 4 жеке меншік формасындағы тасымалдаушылар айналысады. Ауданда 1 автовокзал мен автостанция реестрге енгізілген, олардың 1 автовокзалы Ақсукент ауылында, 1 Қарабұлак ауылында орналасқан.

Аудан көлемі үлкейіп, халық саны өсуде. Сол себепті аудан орталығынан ауыл округеріне қатынайтын автобустар мен маршруттарды көбейту мәселесі туындауда.

Жолаушыларды тасымалдаудың ең негізгі мәселесі – бұл маршруттардағы автобустардың қозғалыс кестесін қатаң түрде сақтауы болып саналады. Өкінішке орай, автобустардың жұмысында, әсіресе кешкі уақыттағы жұмыстарында көптеген сәйкестіктер болады. Бұл автобустардың жұмыстарын тексерудің төмен деңгейіне себеп болып, мұндағы адамдық фактордың болуы көп жағдайларда шындықты боямалауға ықпал етеді. Нәтижеде қалалық маршруттардағы автобустардың жұмыстарының тұрақтылығына жолаушылардың ескертулері болады, ал есептерде барлығы ойдағыдай атқарылған деседі. Автобустардың жұмысын тексерудің мұндай ахуалы тасымалдаушылардың жұмыстарын шынайы бағалауға мүмкіндік бермейді.

Халыққа көліктік көрсетіліп жатқан қызметтің сапасы сәйкес деңгейде орналасқан емес. Жолаушыларға көліктік қызмет көрсету сапасын бағалау бойынша олармен кері байланыс орнатылмаған.

№1 кесте Сайрам ауданы бойынша 2005-2009 жылдары барлық көлік түрлерімен жолаушылар тасымалының динамикалық өзгеруі

№2 кесте Сайрам ауданы бойынша 2005-2009 жылдары жолаушылар айналымының динамикалық өзгеруі

№3 кесте Сайрам ауданы бойынша 2005-2009 жылдары барлық көлік түрлерімен жүк тасымалының динамикалық өзгеруі

№4 кесте Сайрам ауданы бойынша 2005-2009 жылдары жүк айналымының динамикалық өзгеруі

- аудандағы қоғамдық көліктің қозғалыс құрамының табиғи ескіруі;

- қоғамдық көліктің жұмысын қажетті деңгейде қадағаланбауы және аудандағы қоғамдық көліктерде жолаушыларға қызмет көрсету сапасының төмендігі;

- ауаны ластайтын заттарды шығаруды төмендету қажеттілігінен туатын мақсаттарға қол жеткізу бойынша автотасымалдаушыларды, сонымен бірге автокөлік құралдарының иелерін ынталандырудың болмауы;

- табиғи газда жүретін автокөлікті қайта жабдықтау үшін экономикалық тұрғыда жағдайдың жасалынбауы;

- газбен қамтамасыз ететін станциялар жүйесін кеңейту үшін қолайлы жағдайлардың болмауы;

- табиғи газбен жүретін автокөліктерді жүргізетін тасымалдаушылар үшін тұрақты жолаушылар бағыттарын бөліп беру бойынша байқауларды өткізуде преференциялар жүйесінің болмауы;

- жол полициясының облыстық басқармасында автокөлік құралдарының бақылаумен, экологиялық нормаларды бұзатын автокөлік құралдарын анықтау, алдын кесу және олардың иелеріне әкімшілік шара қолдану өкілеттіктері бар болған экологиялық взводтардың болмауы;

- болашақ үшін көлікті дамытудың кешенді бағдармаласынын жоқтығы;

Автомобиль жолдары. Жолдағы апаттардың азаюына, жол қозғалысы қауіпсіздігі көрсеткіштерінің төмендеуіне ықпал ететін бірден-бір маңызды себептердің негізгісі жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті көлемде көшелер, автомобиль жолдарын салу, күрделі жөндеу, қайта құру, орташа жөндеу, ағымдағы және күтіп ұстау мәселелері болып табылады.

Сайрам ауданы бойынша жалпы пайдаланымдағы автомобиль жолдарының ұзындығы 1452,0 шқ. құрайды, оның 51 шақырымы республикалық маңызы бар жолдар, оның ішінде жабынды түрлері бойынша: асфальтобетон 51 шқ құрайды.

Облыстық маңызы бар жолдар 296,6 шқ., оның ішінде жабынды түрлері бойынша: 296,6 шқ. – асфальт-қара-қиыршық тасты.

Аудандық маңызы бар жолдардың ұзындығы 1104,6 шқ. құрайды. Оның ішінде жабынды түрлері бойынша: 350,5 шқ. – асфальт-бетонды, 504,0 шқ.– қиыршық тасты және 150,1 шқ. – табиғи-топырақты.

2009 жылы жол жөндеу жұмыстарына бөлінген 167,9 млн. теңге 37,4 шқ. автомобиль жолын жөндеу жұмыстары жүргізілді.

2010 жылы республикалық және жергілікті бюджеттің 136,3 млн. теңге қаржысына 15,9 шқ автомобиль жолдарын жөндеу жұмыстары қамтылды.

Бөлінген қаржының көлемінің тиянақты өсуі 2009-2010 жылдарда «Жол картасы» бағдарламасын іске асыру барысында байқалады.

Ауданымыздың автомобиль жолдары жалпы -1452,0 шақырымды құрайды. Оның ішінде: -51 шақырым жол республикалық, -296,6 шақырым, облыстық -1104,6 шақырым аудандық. Облыстық және аудандық маңызы бар жолдардың, елді мекен көшелерінің техникалық жағдайын зерттеу жұмысының қорытындысы бойынша -350,3 шақырым жақсы жағдайда (25%), 490,4 шақырым қанағаттық жағдайда (35% ), 560,3 шақырым -қанағаттанарлықсыз жағдайда (40% ).

2010 жылы бес елді-мекеннің кіре беріс жолдарының 13,9 шақырымына 96875,0 мың теңгеге жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Аудандық бюджеттен 12 ауыл округіндегі 16 көшеге 39 568,0 мың теңге қаржы қаралып, ішкі шаруашылық автокөлік жолдары мен көшелеріне ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді.

- жол жамылғысының көтергіш қабілетінің үлкен жүк автомобильдермен бұзылуы;

- жалпы пайдалану жолдары бойындағы сервистің (кемпинг, әстакадалар, автотұрақтар, қонақ үйлер, шұғыл көмек көрсету пункттері) жеткілікті дамымауы;

- жол саласындағы білікті мамандардың және инженерлік құрамның жетіспеушілігі;

- жобалау-сметалық құжатта лабораторлық жұмыстарды жүргізуге қаржы қаралмағандығы лабораторлық сараптаманың сапасына теріс әсерін тигізеді;

Табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу, зардаптарын жеделдетіп жою.

Жабдықталған ерікті өрт сөндіруші құрылымдарды құру және іс-қимылға қосу 17 ауыл округтерінде болатын дала, тау сілемдеріндегі өрттердің санын азайтуға мүмкіндік беріп, өрт сөндіру қызметі жоқ және табиғи өрттердің шығындарын азайтуға мүмкіндік береді.

Ауданның қауіпсіздігін, қорғанысын, тәртібін және тіршілігін қамтамасыз ету, сонымен қатар басқа да жұмылдыру кезеңінде және қарулы қақтығыстар кезінде шұғыл тапсырмаларды шешу үшін арнайы әскери және әскери емес құрылымдар құрылады. Олардың дайындығы және жұмылдыруды қамтамасыз ету жергілікті атқарушы органдардың және орталықтандырылған мемлекеттік органдардың және ұйымдардың аумақтық бөлімшелерінің ұйымдастыруымен жүзеге асырады.

Облыстың пайдасына құрылатын арнайы әскери құрылымдар санын облыстың жұмылдыру жоспары анықтайды.

Азаматтық қорғаныс құрылымдарының аумақтық және нысандық арнайы әскери емес құрылымдары ауданның экономикалық маңызды тіршілік әрекетін қамтамасыз ету үшін, сонымен қатар, жою салдарынан қазіргі заманғы құралдармен және басқа да экстремальды факторлардың зардаптарын жою мақсатында құтқару және басқа да шұғыл жұмыстар жүргізеді.

Әскери емес арнайы құрылымдардың техникамен, құралдармен, мүліктермен сол құрылым жасақталған ұйым базасы есебінен сондай-ақ меншік түріне қарамай басқа да ұйымдар есебінен және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жеке меншік иелері есебінен қайтарымды негізде жүзеге асырылады.

• 
  Қазіргі таңда ауданда 30-дан 60%-ға дейін өнеркәсіптік және азаматтық ғимараттары мен құрылыстардың сейсмотұрақтылығы талапқа сәйкес емес;
  
• 
  Аудан аумағындағы толыққанды сейсмикалық аудандастыру картасы жоқтығы жаңа ғимараттардың құрылысы және ескілерін сейсмокүшейту үшін тиімді барабар техникалық шешімдер қолдануға мүмкіндік бермейді;
  
• 
  Дауылды ескертулердің жеткілікті түрде нақтыланбауы осының салдарынан қауіпті гидрометеорологиялық құбылыстардың болуы, сонымен қатар, су тасқыны кезеңіне арналған ұзақ мерзімді болжамдардың болмауы;
  
• 
  төтенше жағдайлар және нәтижелі алдын ала автоматтандырылған өңдеу үшін, мониторинг жасауға қажетті қазіргі заманғы геоақпараттық жүйе енгізудің әлсіз жүргізілуі.
  

Жалпы Сайрам ауданында қылмыстың жағдайын бірқалыпты болып отыр. Бұл жағдайда бұрын жыл сайынғы (2007-2010 жылдар) қабылданған құқық бұзушылықтың алдын-алу және қылмыспен күресу туралы аумақтық бағдарламаның әсері деп бағалауға болады.

Қоғамдық жағдайда және қоғамдық қауіпсіздікке әсері бар қоғамдық орындарда орын алған қылмыстардың саны жылы төмендегені байқалады. Яғни, 2007 жылы бұл көрсеткіш- 7,7 құраған болса, 2008 жылы-46,8, 2009 жылы -15,7, 2010 жылы – 4,3 құраған.

Тұрмыстық жағдайда орын алған қылмыстарының көпшілігі ішімдікке салындың нәтижесінде орын алуда. Арнайы емдеу-алдын алу мекемелерінің ішімділікке салынған тұлғаларды еріксіз түрде емдеуге толығымен жолдап, қоғамнан уақытша алыстатуға мүмкіндіктер болмай отыр.

Осындай жағдай, жасөспірімдер арасында да орын алған. Соның салдарынан жасөспірімдермен жасалған қылмыстар саны жоғарланып (2007 жылы - 15, 2008 жылы -16, 2009 жылы-32, 2010 жылы-14) Сараптама көрсеткендей жасөспірімдермен жасалған қылмыстардың көбісі бөтеннің мүлкін ұрлау қылмыстары болып табылады және 16 мен 17 жас аралығындағы жасөспірімдермен көп жасалуда.

Осыған байланысты мектеп полиция инспекторларының санын көбейту қажет. Себебі ауданда олардың саны өте жеткізілісіз (барлығы 5 қызметкер). Аудандағы жалпы 104 оқу орындарында бір полиция инспекторлардан болуы тиіс. Бұл оқушылар арасындағы құқық бұзушылықтың ерте бастан алдын алуда мүмкіндік берер еді.

Соңғы жылдарда жол апатының негізгі көрсеткіштері өскені байқалады. Жол-көлік оқиғаларының жалпы тіркелген саны және олардың нәтижесінде жарақат алған азаматтар саны төмендеген. Алайда, өліге ұштасқан жол көлік оқиғалар саны өскен (2007 жылы - 228, 2008 жылы-192, 2009 жылы-213, 2010 жылы- 197).

Жол-көлік оқиғаларының негізгі көрсеткіштері төмендегенімен, олардың ауыр жағдайда аяқталуы жоғары деңгейде қалып отыр.

Облыстық маңызы бар жолдарды кеңейту, қажеті жерлеріне шарбақтар орнату, жол белгілерін қою. Ал, жергілікті маңызы бар жолдар қанағаттанарлықсыз жағдайда.

Көлік тәртібінің сақталуы оған қатысушылардың арасында төмен деңгейде, бәрінен бұрын көлік жүргізушілер тарапынан. Жүргізушілер дайындау жүйесін барынша жақсартуды талап етеді.

Сайрам ауданының 2011-2015 жылдарға арналған даму Бағдарлмасын жүзеге асыру аясында Ішкі істер басқармасы темекі шегу, есірткі қолдану және және ішімдіктің алдын алуда бірқатар іс-шаралар қолданады.

Алыс және жақын шет елдерден ауданымызға келетін азаматтардың легі көбіне байланысты реттелмеге көші-қон мәселелері мен заңсыз еңбекке тартуға қолайлы жағдайлар туындауда. Көші қон бағыты бойынша немесе қуғындар есебінен келетін шет ел ахаматтары тарапынан қылмыс жасауға қолайлы жағдайлар қалыптасуы қауіп төндіруде. Бұл жағдайда көші-қон бағыты бойынша жұмысты жандандыруға талап етеді.

Аудандағы құқық тәртібінің жағдайына, азаматтарды қорғау жүйесіне, сондай-ақ мемлекеттік және қоғамдық бірлестіктерді қылмыстан қорғауға өзінше орны бар сыртқы және ішкі факторлар бірқатар маңызды жағдай жасауды жалғастыруда.

Жедел жағдайдың қиындыққа соғуының негізгі факторларының бірі ұрлық қылмысы болуда. Жалпықылмыстық қылмыстардың ішінде олардың саны соңғы бірнеше жылдар бойы жартысын құрап келеді. Аудан тұрғындардың негізгі табыс табатын көзі мал болса, оларды ұрлау қылмыстаы бірқалыпты болмай отыр.

Осыған қарамастан ауданымызда ашылу көрсеткіші жоғарлағаны байқалады. Егер, 2007 жылы 83,3 пайыз болса, 2008 жылы 75,0, 2009 жылы 81,8 пайыз, 2010 жылы -94,7 пайызды құрады. Аса ауыр қылмыстардың ашу көрсеткіші келесідей, 2007 жылы -93, 2008-149, 2009 жылы -129 жане 2010 жылы -126 жылдары құрады. Яғни біршама төмендеген.

Ішкі істер органдарының жоғарыда аталған іс-шараларды жүзеге асыруы жоспарланған көрсеткіштерге қол жеткізіп, азаматтардың конституциялық құқықтарын қорғап, олардың ішкі істер органдарына сенім арттыруын жоғарылатуға негіз бола алады.