Компания дамуының негізгі бағыттары

- Компания активтерінің құрылымын және төмен рентабелдік қуат өндірмейтін активтердің сатылуын оңтайландыру мақсатында, сондай-ақ «2016-2020 жылдарға арналған жекешелендірудің кейбір мәселелері туралы» 2015 жылғы 30 желтоқсандағы № 1141 Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысына сәйкес, «Самұрық-Қазына» АҚ компаниялар тобының ашық нарықта іске асырылуға жататын ұйымдардың тізімі белгіленді.

Көрсетілген Қаулымен 2016-2017 жылдары «Самұрық-Энерго» АҚ компаниялар тобының мына акциялар пакеттерін (бұдан әрі - Активтер) сату қарастырылды:

• 
  «Ақтөбе ЖЭО» АҚ акцияларының 100 %-ы;
  
• 
  «ШҚ АЭК» АҚ акцияларының 100 %-ы;
  
• 
  «Шығысэнерготрейд» ЖШС-дағы қатысу үлесінің 100 %-ы;
  
• 
  «МЭБК» АҚ акцияларының 75 %-ы + 1;
  
• 
  «АЖК» АҚ акцияларының 100 %-ы;
  
• 
  «АлЭС» АҚ акцияларының 100 %-ы;
  
• 
  «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС-дағы қатысу үлесінің 100 %-ы;
  
• 
  «Тегис Мунай» ЖШС-дағы қатысу үлесінің 100 %-ы;
  
• 
  «Маңғышлақ Мұнай» ЖШС-дағы қатысу үлесінің 100 %-ы;
  
• 
  «Шелек-28» ЖШС-дағы қатысу үлесінің 70 %-ы;
  
• 
  «Карагандагипрошахт и К» ЖШС-дағы қатысу үлесінің 90,004%-ы.
  

- Қоғамның алдағы жылдарды дамудың басым бағыттарының бірі Бизнесті трансформациялау бағдарламасын іске асыру болып табылады. «Самұрық-Энерго» АҚ-ның Бизнесті трансформациялау бағдарламасы Қоғамның стратегиялық дамуының бизнес-моделдерін анықтауға мүмкіндік береді және Қоғамға «Самұрық-Энерго» АҚ-ның 2012-2022 жылдарға арналған ұзақ мерзімді Даму стратегиясында көрсетілген дамудың стратегиялық мақсаттарына жету үшін сенімді платформаны құрайды.

Трансформация бағдарламасының негізінде үш негізгі бағыт бойынша қатар жұмыс:

• 
  Үдерістер – компанияның қызметін сипаттайтын бірыңғай, айқын, стандартталған үдерістік моделін қалыптастыру.
  
• 
  Технологиялар – автоматтандыруға жататын қызмет үдерістерін анықтау.
  
• 
  Адамдар – жаңа тапсырмаларды орындау үшін қажетті адамдардың дағдылары мен құзыреттерін талдау және олардың деңгейін көтеру.
  

- Компанияның стратегиялық мақсатын іске асыру мақсатында Қоғам жоғары технологиялық даму, Қазақстан Республикасында көшбасшылық және экспортқа шығарылатын артық қуаттарды тиімді ақшалы ету бойынша бірқатар инвестициялық жобаларды іске асыруды жоспарлауда:

- 2018 жылы пайдалануға енгізілетін «Шардара СЭС» АҚ-ны жаңғырту. Жобаны іске асыру Шардара СЭС-інің қуатын 126 МВт дейін 26%-ға арттыруға мүмкіндік береді, сондай-ақ су станциясының қызмет ету мерзімін 35-40 жылға ұзартады.

- Компания баламалы энергия көздері саласында өршіл дамуды жоспарлауда. Компанияның жоспарлары ЖЭК-ны 10%-ға дейін енгізуді болжайды: жеке белгіленген қуаттардан ЖЭС, КЭС және шағын СЭС. Бұл Орталық Азия өңіріндегі жасыл энергетиканың орнықты көшбасшысы болуына мүмкіндік береді.

Қазіргі уақытта, жалпы қуаты 0,85 ГВт асатын бірқатар электр станцияларының құрылысы жоспарланды және пысықталуда, соның ішінде:

• қуаты 50 МВт Ерейментау қаласы ауданында орналасқан ЖЭС салу;

• 300 МВт дейін кеңею перспективасы бар қуаты 60 МВт Шелек дәлізінде ЖЭС салу;

• жиынтық қуаты 60,8 МВт «Казгидротехэнерго» ЖШС-ның 4 кіші СЭС-ін салу;

• қуаты 33 МВт Іле өзеніндегі контрреттегіш Кербұлақ СЭС-ін салу.

Қосымша пысықтауды талап ететін жобалар:

• жалпы қуаты 205 МВт Ақмола облысының Есіл ауданында ЖЭС салу;

• қуатын 7,5 МВт-қа арттыра отырып, Алматы СЭС-інің каскадын қайта құру және жаңғырту;

• 100 МВт-қа дейін әлеуеті бар қуаты 50 МВт Қапшағай қаласы ауданында КЭС салу.

2. 
   Есепке алу саясатының және бағалаудың негізгі қағидаттары
   

Жоғарыда баяндалғанның негізінде үлестік қатысу тәсілін пайдаланған кезде шоғырландырылған баланста «ЕМАЭС-2 ст.» АҚ, «Самұрық-Энерго» АҚ тарапынан меншік үлесі 50%-ын құрайтын «Forum Muider B.V.» көмір активтері компаниясы сияқты ірі компанияларының айналымдары алынып тасталды.

«Самұрық-Энерго» АҚ-ның шоғырландырылған қаржы нәтижесін қалыптастырған кезде осы компаниялар бойынша табыс үлесі «үлестік қатысу тәсілі бойынша есептелетін ұйымдардың табыс/шығын үлесі» бабында көрсетіледі. Соған қоса, үлестік пайдада 37,92% иелік ету үлесі бойынша «Балқаш ЖЭС» АҚ қауымдастырылған компаниясының қаржылық нәтижесі көрсетіледі.

Еншілес ұйымдарды сатып алуы сатып алу тәсілі бойынша есепке алынады және оларды сатып алу күніне әділ баға бойынша бағаланады.

Операцияларды жасау күніне ресми бағамдар бойынша Шетел валютадағы операциялар ұлттық валютаға есептелінеді. Бұндай операциялар бойынша есептеулер нәтижесінде, сондай-ақ шетел валютада көрсетілген ақшалай активтерді және міндеттемелерді жыл соңындағы айырма бағамдары бойынша есептеу нәтижесінде туындаған бағам айырмасынан болған табыстар мен шығындар табыстар мен шығындарда көрсетіледі.

Қаржы құралдары бөлінуіне тәуелді әділ баға, бастапқы баға немесе амортизацияланған баға бойынша көрсетіледі.

Негізгі құралдардың тозуы олардың бастапқы құнын оларды табысты пайдалануы мерзімі ішінде таратылу құнына дейін біркелкі есептен шығару тәсілі бойынша есетеледі. Барлық материалдық емес активтер тура тәсілмен аморитизацияланады.

Гудвил жиналған шығындарды құнсызданудан алу есебімен өзіндік құны бойынша есептелінеді. Гудвилді тестілеу кем дегенде жылына бір рет жүргізіледі.

Тоқатылған қызметте шығарылған немесе сатуға арналған деп жіктелген актив есептелінеді; аталған актив қызметтің маңызды түрін көрсетуі мүмкін және Қоғам тобының активтерін шығарудың бірыңғай жоспарының бір бөлігі бола алады.

3. 
   Қызмет нәтижелері және операцияларға әсер ететін елеулі факторлар.
   

1. 
   Салыстыру мақсатында 2014 жылғы көрсеткіштері тоқтатылған қызметті толық шоғырландыру бойынша ЕТҰ-ны көшіруді ескере отырып қайта есептелді;
   
2. 
   2015 жылғы аудиторлық есепте өзге табыстардан «құнсызданудан болған шығынды қайтарудан» болған табыс бөлек шығарылды және өзге шығындардан «Құнсызданудан болған шығындар» құнсызданудан болған шығыннан бөлек жолға бөлек шығарылды (НЕТТО).
   
3. 
   аудиторлық есепте 2014 жылғы бағамдық айырмадан болған сальдо «қаржылық табыстар» бөлімінде көрсетілді
   
4. 
   2015 жылғы аудиторлық есепте бағамдық айырмадан болған шығын «қаржылық шығындар» бабында көрсетілді
   

2015 жылғы қорытындырлары бойынша шоғырландырылған қорытынды шығын (-77 835) млн.теңгені құрады, ол айырбастау бағамының төмендеуіне және 107 330 млн. теңге мөлшеріндегі бағамдық айырма бойынша шығындардың туындауына байланысты. Валюта бағамдары өзгеруінің әсерін ескермей қорытынды табыс 29 016 млн.теңгені құрады.

Кейін жылдар бойынша табыс 41 714 млн. теңгеге дейін теңестіріледі.

2015 жылы «Самұрық-Энерго» компаниялар тобы бойынша өнімді сатудан және қызмет көрсетуден болған табыстар 228 865 млн. теңгені құрады. Алдыңғы жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда 3,5 %-ға ұлғаюы көбінесе Қоғамның барлық қызмет түрлеріне тарифтердің өсуіне байланысты. Табыстардың елеулі үлесі 2015 жылғы өндіріс көлемдері 22,3 млрд. кВтсағ астам құрайтын энергия өндіретін компанияларға электр энергияны сатудан болған табыстар есебінен қалыптастырылуда. Сондай-ақ табыстардың үлкен үлесін 2015 жылғы өндіріс көлемдері 8,4 млрд. кВтсағ астам құрайтын энергия өндіретін компанияларға электр энергияны сатудан болған және 12,1 млрд. кВтсағ мөлшерінде электр энергияны жеткізу мен бөлу бойынша қызмет көрсетуден болған табыстар құрайды.

Алдағы кезеңге болжам: 2016 жылғы болжамда электр энергиясын өндіру, жеткізу және сату бойынша және жылу энергиясын өндіру бойынша көлемдерінің ұлғаюына байланысты 2015 жылға 12%-ға өсуімен 255 685 млн. теңге мөлшерінде жоспарланды.

Қоғамның негізгі қызметтен болған табыстардың негізгі үлесін «1-ші МАЭС» ЖШС, «АлЭС» АҚ, «АЖК» АҚ, «АлматыЭнергоСбыт» ЖШС және «Шығысэнерготрейд» ЖШС құрайды. Сонымен қатар, табыстарды шоғырландырған кезде жалпы сомадан энергия тарататын компаниялар бойынша топ ішілік айналымдар жойылады.

**«Сатып алынған электр энергиясының құны» бабында мына ЕТҰ-лардың: АЭС, ШЭТ, АлЭС, АЖЭО, МСЭС, ШарСЭС, 1-МАЭС –тің сатып алынатын э/э бойынша шығындары ескерілді. 2014 және 2015 жылғы аудиторлық есепте аталған бап бойынша АЭС шығындары есепке алынды (қалған ЕТҰ-лар «отын» деген жолда есепке алынды). Сол себепті «Отын» бабы бойынша деректердің аудиторлық есептің деректерінен айырмашылығы бар.

2015 жылғы қорытындылары бойынша өзіндік құн 165 932 млн. теңгені құрады, бұл 2014 жылғыдан 5,5 %-ға жоғары. Негізгі өсім электр энергиясын жеткізу бойынша қызметтерге, қуатты реттеу жөніндегі қызметтерге, өндірісті баланстау және КЕГОК электр энергиясын тұтыну жөніндегі қызметтерге тарифтің өсуі есебінен, сондай-ақ 2014 жылғы 1 сәуірден бастап «МАЭС-1» ЖШС бойынша деректерді 100%-дық үлесте есепке алумен байланысты болды. Соған қоса, өзіндік құнның өсуіне «ЕМАЭС-1» ЖШС-ның негізгі құралдарын қайта бағалауды жүргізу нәтижесінде болған өтеу, сондай-ақ барлық ЕТҰ-ларда инвестициялық бағдарламаларды іске асыру бойынша шығындардың ұлғаюы әсер етті.