Сарсенова әсел берікқызы әлеуметтану (кесте түрінде)
Ы. Алтынсаринның әлеуметтанулық тұжырымдамалары
жүктеу/скачать 1.57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.2 Ы. Алтынсаринның әлеуметтанулық тұжырымдамалары
Тәрбие туралы ой-пікірлері: 19-қара сөзінде «Адам баласы туа сала есті болмайды. Естіп, көріп, ұстап, татып, естілердің айтқандарын есте сақтап қана естілер қатарына қосылады. Естіген нәрсені есте сақтау, ғибрат алу ғана есті етеді» -деп ақыл-естің тәрбиенің жемісі арқылы жетілетін ғылыми тұрғыда дәлелдеп береді. «Егер есті кісінің қатарында болғың келсе, күнінде бір мәртебе, болмаса жұмасына бір, ең болмаса айында бір, өмірді қалай өткізгенің жайында өзіңмен өзің есеп ал»-дейді. Яғни адамның өзін-өзі тәрбиелеу мәселесінің маңызы мен мәніне ерекше тоқталады. «Адам баласы бір-бірінен ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселермен озады. Онан басқа нәрселермен оздым ғой демектің бәрі ақымақтық»-дей келе, адамды тәрбиелеудегі қоғамдық ортаның рөлінің ерекшелігін саралап көрсете білді. Шоқан Уәлиханов (1835-1865 ) екі халықтың – орыс және халықтарының –достығы мен араласуының нәтижесінде ағартушы болып қалыптасады. Ол сұлтандар әулетінен шыққан. «Қазақтардың өрісі мен қонысы туралы», «Сот реформасы жайлы жазбалар», «Баянауыл округы туралы», «Өлкенің үкімет басқару жүйесі мен саяси жағдайы», «Сахарадағы мұсылмандық туралы» және т.б. шығармаларында қазақ қоғамындағы көкейтесті әлеуметтік мәселелер зерттеледі. 3.3 Ш.Уәлихановтың әлеуметтанулық ой-тұжырымдамалары Оқу-ағартушылық ой-пікірлері Жергілікті жерлерден мектеп ашу ісімен айналысады, қазақ балаларына арнап оқулықтар, оқу құралдарын және әдістемелік кітаптар жазды. Ол қазақ қыздары үшін мектеп-интернат, ауылшаруашылық және қолөнер училищелерін ашады. Өйткені Ы.Алтынсарин қазақ халқының жарқын болашағын тек оқу-ағарту ісімен, білім-ғылыммен байланыстырған. Ол: “Мектеп – қазақтарға білім берудің басты құралы. Біздің барлық үмітіміз – қазақ халқының келешегі осында, тек осы мектептерде ғана” деп жазған болатын. Ұлы ағартушы қазақ жастарына кәсіптік білім беретін, қолөнер, ауылшаруашылығы училищелерін ашуды қолға алып, оны бітірген мамандар қазақ халқының экономикалық өркендеуіне зор үлес қосады деген сенімде болды. Соның негізінде Торғайда қолөнер училищесін іске қосты. жүктеу/скачать 1.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|