Дәріс 28. Саясаттағы бұқара психологиясы

Динамикалық саяси процестердегі бұқара психологиясының жетекші ролі. Бұқараның үлкен және шағын топтардан айырмашылығы. Бұқара және бұқаралық сана. Г.Тард, Г.Лебон, Х. Ортеги-и-Гассет, З.Фрейд, Т.Адорно және т.б. еңбектеріндегі «көпшілік (бұқаралық) адам» психологиясы. Стихиялық топтар типтері және олардың бір-бірінен айырмашылықтары (тобыр, бұқара, публика). Қоғамдық пікір оларды қалыптастырушы бір фактор ретінде. Бұқараға, публикаға әсер ету технологиясы.

Бұқаралық саяси көңіл-күй психологиясы. Бұқаралық саяси көңіл-күй тууының механизмдері. Бұқаралық саяси көңіл-күй түрлері («конструктивтік», «деструктивтік», белсенді және енжар).

Бұқаралық көңіл-күйге әсер ету мүмкіндіктері. Бұқаралық саяси көңіл-күйдің дамуын болжау проблемалары. Бұқаралық электоралдық мінез-құлық психологиясы. Психологтың саясат саласындағы практикалық жұмыстары мен қолданбалы зерттеулері. Психологтың саясаткерлермен жұмыс істеу барысында кездесетін қиыншылықтары. Психологтың саясат саласындағы жұмыстарының негізгі бағыттары: шешім қабылдау мен әзірлеуге қатысу, қоғамдық пікірдің динамикасын жүйелі талдау, саяси қайраткерлерге консультация беру, әртүрлі келіссөздерді психоолгиялық қамтамасыз ету, қарсыластарының психологиялық портреттерін жасау. Саясипсихологияның қолданбалы мүмкіндіктерінің кеңдігі мен сан алуандылығы.

1. 
   Саяси психологияның пәні мен міндеттері.
   
2. 
   Саясат психологияның зерттеу объектісі.
   
3. 
   Саясаттың мемлекеттік институттар жүйесі ретінде. Билік тармақтарын бөлу принципі. Заң, атқару және сот билігі.
   
4. 
   Баспасөз ақпарат құралы төртінші билік ретінде.
   
5. 
   Саяси ұйымдар, партиялар, қоғамдық бірлестіктер саяси жүйегің маңызды бөлігі ретінде.
   
6. 
   Саяси жетекші (көшбасшы) саяси топтың символы (рәмізі) ретінде.
   

Практикалық сабақ 2. Саяси жүйе осы заманғы психологиялық мәселе ретінде.

1. 
   Саясат психологиялық феномен ретінде
   
2. 
   Саясат процесс ретінде
   
3. 
   Саясат құндылықтар жүйесі ретінде
   
4. 
   Саясат іс-әрекет жүйесі ретінде
   

1. 
   «Саяси феномен» ұғымы
   
2. 
   Биосаясат саяси психологияның саласы ретінде
   
3. 
   Вайленсология саяси психологияның саласы ретінде
   
4. 
   Серіктестердің бір-бірін қабылдауының психологиялық механизмдері
   

Практикалық сабақ 4. Ресей және шетелдік саяси психологияның пайда болу және даму тарихы

1. 
   Батыс саяси психологияның қалыптасуы
   
2. 
   Орта ғасырлық Европада саяси көзқарастың дамуы
   
3. 
   ХІХ ғ. Жаңа саяси-психологиялық зерттеулердің қалыптасуы
   
4. 
   Психоаналитикалық зерттеулер шеңберіндегі саяси психологияның дамуы
   
5. 
   ХХ ғ. басында Кеңес саяси психологиялық мәселелердің дамуы
   
6. 
   АҚШ-тағы «мінез-құлықтық қозғалыстардың» дамуы
   
7. 
   Европа елдеріндегі саяси психологияның қазіргі жайы
   

Практикалық сабақ 5. Егеменді және тәуелсіз Қазақстандағы саяси психологияның негізгі мәселелері

1. 
   Түрік ғұмалаларының саяси-психологиялық ой-пікірлері
   
2. 
   Қазақ ақын-жырауларының толғауларындағы саяси психологиялық мәселелер
   
3. 
   ХХ ғ. қазақ саяси қайраткерлерінің шығармаларындағы саяси психологиялық мәселелер
   
4. 
   Қазіргі Қазақстанда саяси психологияның дамып, қалыптасуы
   

Практикалық сабақ 6. Саяси психологияның категориялық аппараты және саяси-психологиялық зерттеулердің негізгі әдістері

1. 
   Саяси психологияның категориялық аппаратының дамуы
   
2. 
   Саяси психология дамуындағы психологиялық категориялардың мәнісі.
   
3. 
   Саяси-психологиялық зерттеулердің негізгі әдістері
   

Практикалық сабақ 7. Тұлғаның саясаттағы психологиялық мәселелері

1. 
   Саясаттағы тұлға және оның психологиялық проблемалары.
   
2. 
   Саяси әлеуметтену: тұлғаның қалыптасуы.
   
3. 
   Жалпы әлеуметтік, әлеуметтік-психологиялық және дара-психологиялық деңгейлердегі саяси әлеуметтенудің механизмдері.
   
4. 
   Саяси сана мен саяси ойлаудың гензисы (Ж.Пиаже, Дж.Адельсон).
   
5. 
   Саяси белсенділік. Саяси белсенділіктің психологиялық концепциялары (А.Маслоу, К.Бэй, Дж.Кнутсон).
   
6. 
   Саяси немесе саясатқа қатысу: азамат ұстанымы. Саяси қатысу немесе қатыспаудың негізгі мотивтері.
   
7. 
   Саяси психология шеңберіндегі «мінез-құлықтық революция».
   
8. 
   Саясаттағы тұлғаның психологиялық зерттеудегі негізгі бағыттар (сапалы, агрегативтік, типологиялық).
   

Практикалық сабақ 8. Қазіргі саяси психологияның шеңберіндегі биліктің психологиялық детерминанты.

1. 
   Билік саяси-психологиялық феномен ретінде.
   
2. 
   Биліктің әлеуметтік-саяси және саяси-психологиялық сипаттамалары.
   
3. 
   Биліктің суверенитеті
   
4. 
   Биліктің легитимділігі мен суверенитеті, олардың өзгеріске ұшырауы
   

Практикалық сабақ 9. Саяси психология құрылымындағы лидерлік (көшбасшылық) мәселесі.

1. 
   Саяси психологияда лидер феномені.
   
2. 
   Саяси лидердіктің мотивациясы.
   
3. 
   Саяси лидерліктің іс-әрекет ерекшеліктері және «Мен-концепциясы»
   
4. 
   Көшбасшылық (лидерлік) және басшылық (Б.Д.Парыгин).
   
5. 
   Саяси көшбасшылықтың негізгі теориялары.
   
6. 
   Саяси элита психологиясы, әртүрлі концепциялардағы элита түсінігі.
   

Практикалық сабақ 10. Диктатура психологиясы мәселесі

1. 
   Диктатура ұғымы және оның түрлері.
   
2. 
   Толитарлық диктатура. Толитаризм құбылысы.
   
3. 
   Диктатураға қатысты психологиялық реакциялар.
   
4. 
   Адамның толитарлық мемлекетке қатысты реакциясының негізгі нұсқаулары.
   
5. 
   Қарсылық, наразылық көрсету, көтеріліс адамның тоталитарлық мемлекетке қатысты реакциясы ретінде.
   
6. 
   Қарсыласпау адамның тоталитарлық мемлекетке реакциясы ретінде. Дүниені қабылдаудағы бұрмалаушылықты жасау.
   

Практикалық сабақ 11. Зорлық-зомбылық психологиясы мәселесі

1. 
   Саяси зорлаудың әлеуметтік-саяси табиғаты және психологиялық сипаттамасы.
   
2. 
   Саяси зорлаудың типологиясы және формалары
   
3. 
   Терроризм саяси зорлауды көрсетудің шеткі форма ретінде.
   

Практикалық сабақ 12. Еркіндіктің психологиялық детерминантының негізгі мәселелері

1. 
   Еркіндіктің психологиялық детерминанты
   
2. 
   Субьект белсенділігінің психологиялық факторы
   
3. 
   Сарасананың көрінісінің негізгі параметрлері – деиндивидуализация, топтық мүшеліктің, айқын еместігі, деперсонализация, тәуелділікті сезінуі.
   
4. 
   Қалаудан бас тарту және әдеп жүйесінің қатаңдығы
   
5. 
   Сан алуандылықтың (плюралистіктің) психологиялық факторлары.
   

Практикалық сабақ 13. Саяси сана психологиясы

1. 
   Саяси сана туралы түсінік
   
2. 
   Саяси сананың құрылымы және түрлері
   
3. 
   Саяси сана, топтық саяси сана және санасыз
   
4. 
   Қоғамдық санаға халықаралық коммуникация құралдарының және интернеттің әсері.
   

Практикалық сабақ 14. Саяси мінез-құлық психологиясы

1. 
   Саяси мінез-құлық ұғымы
   
2. 
   Саяси мінез-құлықтың психологиялық психоолгиялық үлгісі
   
3. 
   Саяси мінез-құлықтың құрылымы
   
4. 
   Агрессия, фрустрация және ынтымақтастық ұғымдары
   

Практикалық сабақ 15. Саяси мәдениет психологиясы.

1. 
   Саяси сананың психологиялық детерминанты
   
2. 
   Саяси мінез-құлықтың психологиялық үлгісі
   
3. 
   Саяси мәдениет
   
4. 
   Қажеттілік саяси мәдениет факторы ретінде
   

Саяси психологияның зерттеу объектілері және олардың ерекшелігі. Саяси психологияның зерттеу әдістері. Саяси ұғымдар, партиялар, қоғамдық бірлестіктер саяси жүйенің маңызды бөлігі ретінде.

Әдебиет: [1,9,13,16]
2. Тақырып Саяси жүйе осы заманғы психологиялық мәселе ретінде

Саяси психологияның негізгі категориялары және олардың өзара байланысы. Саяси сана, саяси мәдениет, саяси психика, саяси бағдар және стереотиптер.

Әдебиет: [9,7,10,11]
3. Тақырып Қазіргі саяси психологиядағы саяси феномен ұғымы

«Саяси феномен» ұғымы. Биосаясат саяси психологияның саласы ретінде. Вайленсология саяси психологияның саласы ретінде.

Әдебиет: [1,4,7,9,11]
4. Тақырып Ресей және шетелдік саяси психологияның пайда болу және даму тарихы

Антика және орта ғасыр Европа ойшылдарының саяси психоолгиялық көзқарастары. АҚШ-тағы «мінез-құлықтық қозғалыстардың» дамуы. Ресей саяси психологиясының дамуында психоанализдің ролі. Европа елдеріндегі саяси психологияның қазіргі жайы.

Әдебиет: [4,7,9,11,26]
5. Тақырып Егеменді және тәуелсіз Қазақстандағы саяси психологияның негізгі мәселелері

Түрік ғұмалаларының саяси-психологиялық ой-пікірлері. Қазақ ақын-жырауларының толғауларындағы саяси психологиялық мәселелер.ХХ ғ. қазақ саяси қайраткерлерінің шығармаларындағы саяси психологиялық мәселелер. Қазіргі Қазақстанда саяси психологияның дамып, қалыптасуы.

Әдебиет: [1,5,7,10,18]
6. Тақырып Саяси психологияның категориялық аппараты және саяси-психологиялық зерттеулердің негізгі әдістері

Саяси психологияның категориялық аппаратының дамуы. Саяси психология дамуындағы психологиялық категориялардың мәнісі. Саяси-психологиялық зерттеулердің негізгі әдістері. Қазіргі саяси психологияның жетекші мектептері және бағыттары.

Әдебиет: [4,8,9,10,18,24]
7. Тақырып Тұлғаның саясаттағы психологиялық мәселелері

Саяси әлеуметтенудің механизмдері. Саяси сана мен ойлаудың байланысы. Саяси белсенділіктің психологиялық концепциялары. Мінез-құлық революциясы. Жалпы әлеуметтік, әлеуметтік-психологиялық және дара-психологиялық деңгейлердегі саяси әлеуметтенудің механизмдері.

Әдебиет: [1,9,16,17]
8. Тақырып Қазіргі саяси психологияның шеңберіндегі биліктің психологиялық детерминанты

Билік. Саяси биліктің мазмұны және функциялары. Саяси биліктің түрлі мемлекеттердегі өзгешелігі. Биліктің легитимділігі және суверенитеті. Биліктің легитимділігі мен суверенитеті, олардың өзгеріске ұшырауы

Әдебиет: [1,9,24,26,27]
9. Тақырып Саяси психология құрылымындағы лидерлік (көшбасшылық) мәселесі.

Саяси лидер және оның түрлері. Көшбасшылық және басқарушы. Саяси лидердің беделдігі. Лидерліктің теориялары. Қоғам дамуында болған әйгілі саяси лидерлер.

Әдебиет: [9,13,17,20,21]
10. Тақырып Диктатура психологиясы мәселесі

Диктарура ұғымы және оның түрлері. Диактатураға қатысты психологиялық реакциялар.Адамның тотаритарлық мемлекетке қарсы реакциялары.

Әдебиет: [5,6,14,]
11. Тақырып Зорлық-зомбылық психологиясы мәселесі.

Саяси зорлық және оның негіздері. Саяси зорлықтың түрлері. Саяси зорлық және мемлекетті басқару стилі. Саяси зорлықтың қоғам дамуына тигізетін әсері.

Әдебиет: [9,11,16,23,26]
12. Тақырып Еркіндіктің психологиялық детерминантының негізгі мәселелері

Еркіндіктің психологиялық детерминанты. Субьект белсенділігінің психологиялық факторы. Саяси конфликт және оның түрлері. Конфликттің саяси-психологиялық рефлексияның дамуы. Саяси конфликтті басқару.

Әдебиет: [5,6,14,]
13. Тақырып Саяси сана психологиясы.

Сана және саяси сана. Саяси сананың құрылымы, оның саяси қатынастар үшін маңыздылығы және ролі. Посавторитарлық қоғам. Қоғамдық сұхбаттың психологиялық феномені. Демократиялық қоғам. Билікке деген қатынастың эволюциясы

Әдебиет: [1,9,16,17,19]
14. Тақырып Саяси мінез-құлық психологиясы

Саяси мінез-құлықтың психологиялық психологиялық үлгісі. Саяси мінез-құлықтың құрылымы. Саяси психика және саяси бағдар мен стерпотип.

Әдебиет: [1,4,6,11,14,17,26]
15. Тақырып Саяси мәдениет психологиясы

Саяси сананың психологиялық детерминанты. Саяси мінез-құлықтың психологиялық үлгісі және құрамындағы инстинкттер. Қажеттілік саяси мәдениет факторы ретінде. Билікті иелену мотиві.

Әдебиет: [4,10,12,16,23]

16. Тақырып Топтық динамика және саяси процесстер.

Ұлттық мәдениет және саясат. ХАҚ және оның түрлері. ХАҚ саяси көзқарастың қалыптастыруындағы ролі. ХАҚ және сайлау кампаниясы. Саяси жарнама қоғамдық сананы манипуляциялау құралы ретінде

Әдебиет: [4,7,8,10,12,18,23]
17. Тақырып Ұлттық менталитет және саясат.

Ұлттық мінез және ұлттық сана. Ұлттық-этникалық мәселелердің шиеленісуі. Ұлттық және ұлтаралық қақтығыстар және оларды реттеу жолдары.

Әдебиет: [8,23,25,26]
18. Тақырып Саясаттағы бұқара психологиясы

Саяси процестердегі бұқара психологиясының ролі. Саяси көзқарасты қалыптасытыруда ХАҚ қолдануы. Қоғамның мәліметтік қауіпсіздіктегі ҚР саясаты.

Әдебиет: [4,8,18,23,25,26]
19. Тақырып Саяси психологияның қолданбалы проблемалары

Психологтың саясат саласындағы қызметі. Сайлау процесінде әлеуметтік технологиялар: саяси-психологиялық негіздер және сипаттама.Билік өкілдерінің саяси манипуляциясы қоғамның мәліметтік-психологиялық қауіпсіздік мәселесі ретінде.