34.6. ІСІК АУРУЛАРЫН ЕМДЕУДЕ ТИІМДІ ФЕРМЕНТТЕР
Біркатар ісік жасушалары ДНК және РНК синтезіне кажетті Ь-аспарагинді өндірмейтіні анықталган болатын. Осыган байланысты, керсетілген амин кышқылының ісікке түсуін жасанды шектеу мүмкіндіктері пайда болды. Оган Ь-а спарагиназа ферментін енгізумен кол жетеді, оны лимфобласты лейкемияны емдегенде колданады. Ремиссия бірнеше айға созылады. Жанама әсерлерінен бауыр қызметі жағынан бұзылыстар, фибриноген синтезінің тежелуі, аллергиялық реакциялар байкалады.
34.7. ЦИТОКИНДЕР
Ісік ауруларын емдеуде біркатар цитокиндер қолданылады. Интерферондар цитокиндердің тиімді топтарының бірі болып табылады, олардың иммунитетті ынталандыргыш, пролиферацияга карсы жэне вирустарға карсы эсерлері бар. Медицина практикасында кейбір ісіктердің біріктірілгентерапиясындаадамның рекомбинанттык а-ин-терфероны колданылады. Ол макрофагтарды, Т-лимфоциттерді және киллер-жасушаларды белсендендіреді. Біркатар ісік ауруларында (созыпмалы миелоидтык лейкемияда, Капоша саркомасында және басқаларда) жаксы әсер кврсетеді. Препарат парентералды енгізіледі. Жанама эсерлерінен кызба, бастың ауыруы, миалгия, артралгия, диспепсиялык кұбылыстар, кан түзілудің тежелуі, ОЖЖ-сі қызметінің бұзылуы, калканша безінің дисфункциясы, нефрит және басқалар байқалады.
Интерлейкин-2 (пролейкин) де ісікке карсы белсенділік аныкталған. Ол Т-хелпердің және Т-цитотоксикалык жасушанын жетілуін жэне
597
пролиферациясын ынталандырады, сонымен қатар макрофагтарды белсендендіреді, В-лимфоцитгердің пролиферациясьш күшейтеді жэне киллер жасушасынын белсенділігін жогарылатады. Препарат генДік инженерия эдісімен алынады. Парентералды енгізіледі. Интерлейкин-2 біркатар ауыр жанама әсерлер шақыруы мүмкін (айкын гипотензия, өкпе ісінуін, қан түзілудің тежелуін, нефротоксикалық эсер, ОЖЖ-не жагымсыз әсер етеді, аллергиялык реакциялар және баскалар).
Бұдан бұрын айтылгандай, колония ынталандырушы факторлар (18 тарауды кара) цитокиндер болып табылады, кан түзілудің бластомага қарсы заітармен шақырылған тежелуінде колданылады.
34.8. МОНОКЛОНИАЛДЫҚ АНТИДЕНЕЛЕР
Моноклониалдык антидене препараттарына трастузумаб (герцептин) жатады. Оның антигені сүт безінің обыр жасушасының НЕК 2-реиепторлары болып табылады. 20-30% наукастарда байкалатын, бұл рецепторлардың гиперэкспрессиясы ісік жасушаларының пролиферациясына жэне трансформациясына әкеледі. Трастузумабтың ісікке карсы белсенділігі цитотоксикалык әсерге экелетін НЕК. 2-рецепторларды тежеуімен байланысты.
Трастузумабты сүт безінің обыры метастазамен жүргенде НЕК 2-рецепторлардың гиперэкспрессиясында колданылады.
Моноклониалдык антидененің екінші препараты -ритуксимаб-т ы ң (мамтера) эсері баска «нысанага» багытталган. Ол Ходжкин емес лимфоманың В-жасушасының мембранасында орналаскдн, СД20 антигенімен өзара байланысады, ол оның колданылуга көрсетілуін аныктайды.
Моноклониалдық антиденені гендік инженерия әдісімен алады. Бұл препараттарды көк тамырга инфузия жолымен енгізеді. Оларды бластомага қарсы баска дәрілік заттармен бірге колданган орынды.
Жанама әсерлері көптеген наукастарда байкалады. Олардың сипаты өте әртүрлі. Қызба, лоқсу, кұсу, бастың ауыруы, ісінулер, гипотензия, бронхоспазм, жөтел, лимфопения, лейкопения жэне баскалар пайда болады. Трастузумаб кардиомиопатия шақыруы мүмкін.
598
М А 3 М V Н Ы
I. К I Р I С П Е : 4
I. Фармакологиянын мазмұны жэне оның міндеттері
Баска медициналык пәндер арасындагы орны
Фармакологияның дамуының негізгі кезеңдері 4
II. ЖАЛПЫ ФАРМАКОЛОГИЯ 9
Дәрілік заттарды енгізу жолдары.Сіңірілуі 9
Агзада дэрілік эаттардынтаралуы. Биологиялыктоскауылдар.
Қорга жиналуы 14
Агзада дәрілік заттардын химиялык езгеріске (биотрансформация,
метаболизм) ұшырауы 16
Ағзадан дәрілік заттардың шыгу жолдары 18
Дәрілік заттардың жергілікті және резорбтавті (жүйелік) әсерлері.
Тікелей және рефлекторлы эсер. Әсер ету орны және механизмі.
Дәрілік заттарға арналган "нысана". Қайтымды және кайтымсыз .
әсері. Тандамалы эсері 20
Фармакотерапиялык эсердің дәрілік заттардың касиеттеріне және
оларды колдану жагдайларына тэуелділігі 28
А) Дэрілік заттардың химиялык құрылысы, фюико-химиялык
жэне физикалык касиеттері 28
Б) Мөлшерлер жэне концентрациялар 29
В) Дэрілік заттарды кайталап колдаиу 30
Г) Дәрілік затгардын өзара эсерлесуі 31
Фармакологиялык өзара әсерлесу 32
Фармацевтикалык өзара әсерлесу 36
7. Дәрілік заттардын эсер көріністері үшін агзаның және оның
жагдайларының жекеше ерекшеліктерінің маңызы 36
А) Жасы 36
Б) Жынысы 37
В) Генетикалык факторлар 38
Г) Агзаның жагдайы 38
Д) Тәуліктік ырғақтың маңызы 39
Дәрілік емнің негізгі түрлері 40
Негізгі және жанама әсерлер. Аллергиялык реакциялар.
Идиосинкразия. Уытты әсерлер 41
10. Дәрілік заттармен жедел улануды емдеудің жалпы принциптері .. 44
А) Уытты заттардын қанга сіңуін кідірту. 45
Б) Уытты затты ағзадан шыгару 46
В) Сіңген уыггы заттың әсерін токтату 47
Г) Жедел уланудың симптоматңкалык терапиясы 48
Д) Жедел уланудың алдын алу 49
599
III. ЖЕКЕ ФАРМАКОЛОГИЯ 50
Нейротропты затта р 50
Достарыңызбен бөлісу: |