Тақырып: Кіріспені жазу
Қарастырылатын сұрақтар:
1. Кіріспе туралы түсінік
2. Кіріспенің жазылуы
Мақсаты: Кіріспе жазуды үйрену. Алғы сөзді жазып, үйрену.
Кіріспе жазба жұмысының ең көп оқылатын бөлімі. Кіріспе зерттеу жұмысының бірінші бөлімі болғандықтан оған қойылатын талаптар да жоғары. Сондықтан, кейде кейбір студенттер үшін кіріспе бөлімді жазу біршама қиындықтар тудыруы мүмкін. Жазба және зерттеу сұрағымен таныстырып, оқырманның жұмысын оқып шығуға деген қызығушылығын оятады. Кіріспе тақырыпқа қатысты жалпы мәселеден, жазба жұмысының нақты қарастыратын шағын, жекелеген мәселесіне қарай оқырман ойын жетелеуге бағытталады. Тақырып жөніндегі осы кезге дейінгі көтерілетін мәселелерге шолу жасай отырып, зерттелуге тиіс сұрақ пен гипотезаға тоқталады және зерттеу мәселесіне байланысты қолданылатын зерттеу әдісімен таныстырады. Сонымен қатар, зерттеу жұмысының құрылымы сипатталып, жоспары беріледі.
Неліктен кіріспені жазу қиындық тудыруы мүмкін?
Біріншіден, ешқашан алғашқы қызығушылықты оятуға екінші рет мүмкіндік берілмейді. Жазба жұмысының параграфы, автордың тұжырымы мен стилі және жалпы жазу мәнері сияқты ерекшеліктері оқырманның алғашқы қызығушылығын туындатуы мүмкін.
Екіншіден, кіріспеде жазылған жалықтыратын және қажетсіз ақпараттар оқырманды мәтінді оқу туралы құлшынысын жоғалтуына септігін тигізеді. Ал керісінше тартымды ақпаратты ұтымды қолдану жазба мәтіннің түсінікті тілі арқылы оқырманның мәтінді оқуға деген қызығушылығын арттыруына болады. Сондықтан, кіріспені жазуда барынша дайындық пен тиянақтылықты талап етеді.
Кіріспе мәтіннің негізгі жоспары болып табылады. Кіріспе оқырманға беретін біраз мәліметті қамтиды. Кіріспе бөлімінде мәтіннің тақырыбы, неліктен оның маңызды екені туралы және талқылаудың жоспары жөнінде жазылады. Көптеген академиялық пәндерде кіріспе бөлімде негізгі дәйек етіп алған тұжырымның негіздемесін беруді талап етеді.
Кіріспеде қамтылуы тиіс негізгі мағлұматтарға мыналар жатады:
Зерттеу жұмысының мақсаты;
Зерттеу сұрағы;
Тақырыпқа байланысты еңбектерге шолу;
Негізгі кездесетін терминдерге шолу жасау және оқырманға түсініксіз болатын болса, оларға анықтама беру;
Мақала құрылымына сипаттама беру.
Кіріспені жазбас бұрын қашанда тақырып бойынша осы кезге дейін айтылған немесе көтерілген мәселелер жөнінде білген дұрыс. Дегенмен, кіріспені жазу барысында тақырып жөнінде білетін жайттың барлығын жазу дұрыс емес, тек қажетті деген ақпараттарды қысқаша берген жөн. Негізінен кіріспенің соңында жұмыстың негізгі тұжырымы мен қорытындысы және жалпы жұмыстың құрылымы жөнінде қысқаша мәлімет беріледі. Жақсы жазылған кіріспе тың жайтты көтеріп, қызығушылықты арттырады, тақырыптан тыс жайтты қозғамай, тек зерттеу сұрағын талқылауға бағытталады.
Кіріспені жазу барысында мына кеңестерді есте сақтаған жөн. Кейбір студенттер үшін кіріспенің соңында жазған тиісті сұрақтар: өйткені, жазылым барысында түрлі ойлар туындап, олар зерттеу құрылымы мен кіріспенің жазылуына әсер етуі мүмкін. Әдетте жинақталған материалдарыңызға байланысты негізгі бөлімнің жоспарын құрып, негізгі бөлімді бастаған дұрыс. Негізгі бөлімде талданған мәселеге орай және оның жазылу жүйесіне қарай кіріспе бөлімді жазып шығу жеңілірек болады.
Кіріспені жазудың қарапайым жолдары:
№ 12дәріс
Достарыңызбен бөлісу: |