Сырткы тыныс алу патофизиологиясы
жүктеу/скачать 22.54 Kb.
|
|
Сырткы тыныс алу патофизиологиясы, ырткы тыныс деп организмнін оттегін кабылдап,кемір кышкыл газын калыпты денгейде сыртка шыгарып туратын екпедегі ететін Урдістердін жиынтыын айтады.Окпеде негізінен з урдіс етеді 1.атмосфералык ауа мен екпе уяшыктарындагы ауанын алмасуы(екпенін вентилляциясь); 2.олардагы ауадан капиллярлардагы канга оттегінін,кемір кышкыл газынын кері багытта етуі (газдардын диффузиясы); З.екпе капиллярлары аркылы каннын айналымы (екпенін перфузиясы).Осы З урдістін калыпты аракатынастары аркылы кандагы кан курамы эдеттегі денгейде усталып турады.Сырткы тыныс жуйесінде кандайда болмасын дерт дамыса,ол ОсЫ урдістерді бузып,сырткы тыныс алу жеткіліксіздігіне экеледі. кпе мен тыныс алу жолдарынын канды оттегімен каныктыруын жэне одан СО2 шыгаруын керекті дэрежеде камтамасыз ете алмау жагдайын сырткы тыныс алу жеткіліксіздігі деп атайды.Ол организмнін тіпті тыныштык жадайында да гипоксия мен газдык ацидозга экелуі мумкін немесе организмнін кол жумысына немесе физикалык жуктемелерге мумкіншілігін азайтады.Сырткы тыныс алу жеткіліксіздігі:Окпедегі ауа алмасуы (вентилляциясы),ондагы кан айналымынын перфузиясы) немесе газдардын екпе уяшыктары мен кылтамырлардын мембраналары аркылы диффузиясы бузылыстарынан болуы мумкін.Булкерсетілген узылыстар жиі біріккен турде байкалады Экпе вентилляциясынын бузылуы Окпе вентилляциясынын бузылыстары гипервентилляция,гиповентилляция немесе біркелкі емес вентилляция турлерінде болады Экпенін гипервентилляциясы тыныстын минуттік келемі мен екпенін емірлік сыйымдылыгы кетерілуімен сипатталады. Патологиялык гипервентилляция оттегіге косымша муктаждыкпен немесе С02 шыгару кажеттігіне байланысты емес.Ол ми жэне онын кабыктарынын аурулары кездерінде,мига кан куйылганда,гипоксемия (анемия,таулык немесе биіктік аурулары),артериялык кысымнын темендеуі кездеріндегі тыныс алу орталыгынын рефлекстік козуы нэтижелерінен дамуы мумкін. Гипервентилляция компенсациялык серпіліс ретінде екпенін тыныстык бетінін азайганында,мысалы екпенін кабынуы немесе ісінуі кездерінде пайда болады.Бул жаг дайларда эрбір тыныс алу кезіндегі ауанын келемі калыпты денгейде немесе сэл жогары денгейде усталып туруы дем алудын жиілеуј нэтижесінде болады.Бірак узак гипервентиляция гипокапния мен алкалозга келед,осынын эсерінен тыныс алу орталыы тежеледі.Бул жагдайда гипервентиляция гиповентиляциямен ауысады. Экпенін гиповентиляциясы екпеде ауа алмасуынын азаюы.Ол мына жагдайларда пайда болуы мумкін: .Окпенін жэне тыныс жолдарынын дерттері (пневмания,пневмосклероз,эмфизема,б ронхит ж.б)кездерінде; 2.Кеуде куысынын тутастыгы бузылганда(жаракат)немесе плевра куысында суйык,кан,ауа жиналып калганда(гидроторакс,гемоторакс,пне вмоторакс); 3.Тыныс алуды реттейтін нервтердін жаракаттануы,кабынуы немесе бул нервтерден серпіндердін миастения,ботулизм,сіреспе т.с.с. дерттер кезінде гыныстык еттерге берілмеуі немесе дем алуга катысатын еттердін кабынуы,дистрофиясы кездерінде; 4.Туа біткен немесе журе пайда болган кеуде куысынын пішіні езгергенде (сколиоз.кифоз).кабырга аралык нервтердін.екпе пердесінін кабынулары Кездерінде катты ауру сезімі екпенін вентиляциясын темендетед. .Жулында екпе дамыганда немесе полиомиелит ауруы кезінде онын Мотонейрондарынын буліністерінен тыныс алуга катысатын еттердін нервтелуі Бузылуынан; .Мидагы тыныс алу орталытына дерт туындататын ыкпалдардын тікелей Ежегіш эсерінен немесе олардын кан тамырларындагы хемо Барорецепторлардын Коздырылуынан рефлекстк турде тежелунен; Ыныстын минеттік келемі дем алудын терендігі езгермей, тек онын Жиілеуімен бір денгейде усталып екпе уяшыктарындагы (алвеолалардагы) Вентиляциянын азаюын жэне ауа алмасуынын нашарлытын керсетеді. Сондыктан Элвеолалардын вентиляциясына зор кенілі белінед. Экпенін біркелкі емес вентиляциясы. Калыпты жагдай дын езінде ( барлык Экпе уяшыктары біркелкі кызымет а аткармайды. Ал,Г патологиялык, жадайларда Біркелкі емест вентиляция\ кушейед. Оле екпе- гінінін серпімділігі Темендегенде (екпе эмфиземасы), бронхиолалардын жиырылып калганында (демікпе), екпе фиброзы кездерінде, элвеолаларда суйык немесе экссудат Жиналганда кездеседі. Біркелкі емес вентиляция гипоксемия дамуына экеледі, Ірак бул кезде геперкапния байкалмайды Газдардын диффузиясынын бузылыстары. Экпе уяшыктары мен капиллярлар мембраналарынын газдары 2 багытта Эткізуін екпенін диффузиялык кабілеті деп атайды. Онын бузылыстары мына Жагдайларда болуы мумкін: .алвеолалар мен кылтамырлардын мембраналарынын екпе Кабынуы,пневмосклероз ж.б. дерттер кездерінде,калындауынан; .кызмет аткаратын алвеолалар мен капиллярлардын,екпе белшегін алып Тастаганда,улкен денгейде буліністері кездерінде азаюынан; 3.каннын екпе элвеолаларындагы ауамен капилляр мембраналары аркылы етіп Улгермейді. Бундай жагдай ауыр кол жумысын аткарганда, анемиялар Кездерінде Байкалады. Газдардын диффузиясы бузылыстарынын нэтижесінде каннын газдык курамы Озгереді,гипоксемия,гиперкапния дамиды. Экпе перфузиясынын бузылыстары Жкпеде канайналымынын (перфузиясынын)бузылыстары мына жагдайларда Дамуы мумкін: .журек кызметінін жеткіліксіздігі кездерінде; 2.туа біткен немесе журе пайда болган журек кемістіктерінде (атриовенкулалык, какпакшалардын тарылуы,журекшелердін арасындагы Сопакша Тесіктін бітпей калуы,Ботал озекшесінін бітпеуі т.с.с.); 3 экпе артерияларында кан катпаларынын (тромбыларјкурылуы немесе Эмболдар турып калуы; .шок,коллапс кездерінде кан тамырлары кызметтерінін Жеткіліксіздгінен екпеге аз кан келуінен. (алыпты жагдайда кызмет аткаратын екпе уяшыктарына кан жаксы келед Де,кызмет аткармайтын алвеолаларга онын келуі шектелед(Эйлер Рефлекс).Вентиляция мен екпе перфузиясынын сэйкессіздігі кейде ауа Алмасатын алвеолаларда перфузия болмауы,перфузиясы бар алвеолаларда Вентиляция болмау мумкіншіліктеріне экеледі.Осыларга байланысты сырткы Тыныс алу жеткіліксіздігі дамиды.Ол обструкциялык жэне рестрикциялык Болып 2 ге белінеді. Обструкциялык, тыныс алу жеткіліксіздігі тыныс жолдарынын тарылганында (лат.obstructio- бегеттелу,бітелу)болады.Бул кезде ауа козгалысына кедергі Жогары жэне теменгі тыныс алу жолдарында пайда болады.Жогаргы тыныс Жолдары Санылауларынын тарылуы немесе толык бітеліп калуы мына себептерден Болады:1.оган бетен заттыфн тусуі; 2.тыныс алу жолдары кабыргаларынын Мурыннын,тамактын,кенірдектін шырышты кабыктарынын кабынудан ісінуі Немесе Еспе дамуынан тарылуы; 3.тамак еттерінін жиырылуы (ларинго спазм); 4.тыныс Алу жолдарын сыртынан ісінген калканша безбен,.айналасындагы тіндердін Ісігімен кысып калуы т.с.с. жагдайлар есептеледі Геменгі тыныс алу жолдарынын тарылуы: 1.усак кенірдекшелермен Ронхиолалардын санылауларына эртулі суйыктардын Кусык,су,ірін,шырыш,транссудат) тусуінен; 2.кабыну кезіндегі ісіну мен Гиперемия даму нэтижесінде теменгі тыныс жолдарынын шырышты Кабыктарынын Калындауынан; З.бронхиолалардын тегіс еттерінін эртурлі алергендердін жэне Химиялык коздыргыштардын эсерлерінен жиырылуынан (бронхыспазм) ж.б. Жагдайлардан болады. Рестрикциялык тыныс алу жеткіліксіздігі екпенін тыныс алу бетінін Заюы немесе серпім ділігі азаюынын нэтижесінде алвеола вентиляциясынын Узылуы (лат.restrictio-шектелуі,кішіреюї) Рестрикциялык сырткы тыныс алу жеткіліксіздігін туындататын ыкпалдар 2 Ге белінеді.Бірінші екпе тінінін езінін бузылыстарымен,екіншісі екпенін Сыртынан эсер ететін ыкпалдармен байланысты Біріншісі жагдайларда байкалады: 1.екпеде кабыну мен кан іркілу кубылыстарында; 2.екпе аурулары Созылмалы екпенін кабынуы,пневмосклроз,обыр (рак),эмфизема,туберкулез Т.6.) кездерінде; З.екпенін бір белшегі немесе бір екпені тутас хирургиялык Тэсімен алып тастаганда; 4.эртулі себептерден сурфактанттын азаюынан Ателектаз дамыганда. Экпенін сыртынан эсер ететін ыкпалдарга .плевра куысында суйык.ауа жиналуы;кекірек орталыгында еспе дамуы 2.кеуде Куысын тарылтатын дененін пішіні езгеруі; З.іш куысында ауа жиналуы (метеоризм),бауыр улгаюы,іш шемені дамуы т.с.с Жагдайлар жатады.Бул кезде екпе сыртынан кысылып,онын тыныс алу Кезіндегі Тербелісін азайтады. )бструкциялык жэне рестрикциялык, сырткы тыныс жеткіліксіздері жи Біріккен турде кездеседі Кауырт жэне созылмалы сырткы тыныс алу жеткіліксіздігі З сатыда етед: Тенгерілген (компенсациялык) жеткіліксіздік сатысы.Бул кезде екпе Вентиляциясы бузылган белгілер болганмен канда оттегінін калыпты денгейі Усталып турады, 2.толык тенгерілген (субкомпенсациялык) жеткіліксіздік сатысында екпе Зентиляциясы калыпты денгейде немесе темендеген,екпеде газдардын Диффузияциясы мен перфузиясы белгілі болады.Канда Тотыккан.оксигемоглобиннін денгейі 9з проценттан азаяды,гипоксемия Байкалады. Гиперкапния- деп артериялык канда СО2 улестік кысымы (рС02)40-45 мм С.6. (калыпты жагдайда рСО2 мелшері 38-40ммс.б.)-ден жогары болуы Септеледі.Гиперкапниянын нэтижесінде газдык, ацидоз дамиды Гипокапния- артериялык канда рСО2 темендеуі,онын организмнен артык, Шыгарылуынан болады.Гипокапния адамдар мен жануарларга аз оттегісі бар Уамен дем алганда немесе барометрлік кысымнын темендеген жаг дайында Дамиды.Бул жагдайда гипоксемия рефлекстік турде тыныс алуды Жиілетеді.Осынын нэтижесінде артериялык канда рСО2 азаяды,газдык алкалоз Дамиды. Ырткы тыныс алу жеткіліксіздігінін эйгіленістері болып,алкыну немесе Ентігу.патологиялыік тыныстар пайда болуы есептелед. Лкыну — адамда ауа жетіспеу сезімімен кабаттасатын,тыныс алу Козгалыстарынын терндігі мен жиілігінін,демді ішке тарту мен сыртка шыгару Кзактытынын,тыныс алу ыргагынын езгерістерімен сипатталады.Ол жиі Урейлену.коркыныш,абыржу сезімдерімен кабаттасады.Алкыну турлеріне терен Жэне жиі тыныс (гиперпноэ),терен жэне сирек тыныс (брадипноэ),устіртін жиі Ыныс(полипноэ немесе тахипноэ),устіртін сирек тыныс,инсперациялык жэне Экспирациялык, алкынулар жатады. Экспирациялык алкыну- екпе алвеолаларынын жиырылгыштыты серпім ділігі Темендегенде (екпе эмфиземасы),усак кенірдекшелердін тарылуы немесе Жиырылуы олардын шырышпен бітеліп калуы (демікпе).тыныс алу орталЫгынЫн кызметі бузылганда (асфикциясынын 2 сатысы) кездеседі.Бул кезде демді сыртка шыгару узактыгы демді ішке тартудан узак болады, Инсперациялык алкыну-дем.д ішке тартудын ауырлауы жэне онын басымырак Узаруымен сипатталады.Ол жогаргы тыныс жолдары мен кенірдек санылаулары Тарылганда (кул,тамак ісінулерінде,дыбыс санылауы жиырылганда,бегде зат Тамакка турып калганда) дамиды.Демді ішке тарту уакытынын узаруы Геринг- Брейер рефлексі бойынша тыныс алу орталыгынын тежелуі кешігуімен Тусіндрілед. Патологиялыік тыныска Чейн-Стокс жэне Биотт турдегі узіліст (периодикалык) тыныстар,Кусмауль типті улкен тыныс,асфиксия,агониялык Ыныс немесе актык дем жатады. Чейн-Стокс жэне Биотт тыныстары ми булінулері кезінде,бас суйек Ішіндегі кысым кетерілгенде (кан куйылу.менингиттер,еспелер ж.6.),уйкы Шакыратын немесе наркоздык дэрілермен уланганда пайда болады.Сонымен Бірге Лар ауыр артериялык гипертензия,ми тамырларынын атеросклерозы,журек Кызметінін жеткіліксіздігі кездерінде байкалады. (усмауль тынысы тым терен жэне сирек тыныстык козгалыстармен жэне Катты тыныстык шулармен кабаттасады.Бундай тыныс алу канда кышкыл Енімдер Киналып калуына экелетін патологиялык жагдайларда Уремия,.диабет,кома)байкалады Ырткы тыныс алудын катты езгерісі асфиксия кезінде байкалады.Асфиксия (грек.asphyxia- туншыгу) кезінде сырткы тыныс алу жеткіліксіздгі жедел Дамып.канга О2 тусуі токталады да.каннан СО2 шыгарылмайды.Ол тыныс алу Жолдары кысылганда,олардын санылаулары бегде затпен,кабынулык ісінумен Ітелгенде,тыныс алу жолдары мен екпе уяшыктарында суйык жиналганда (екпе Ісінгенде,алвеолаларга кусык немесе су тускенде),кеуденін екі жагында Пневмоторакс дамыганда болады. жүктеу/скачать 22.54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|