Сөж рефлоксогенді тамыр аймақтары және олардың қан айналымын реттеудегі рөлі

Қолқа мен каротид түйіндерінде қан кұрамындағы өзгерістерді кабылдайтын хеморецепторлар болады. Аталган түйіндерде көптеген тамыр тораптары түзіледі, сондықтан қан құрамынданы кейбір заттардың капиллярлар қабырғасынан сүзіліп, түйін улпаларында жинақталуына мүмкіндік туады. Бұл түйіндердегі сезімтал нерв ұштары каннын әрекетшіл ортасынын ауытқуларына өте сезімтал келеді. Кан құрамында оттегінін мөлшері жоғарылап, әрекетшіл орта сілтілік жаққа ығысса, рефлекстік жолмен жүрек жұмысы баяулап, кан кысымы томендейді. Қанда көмір кышқыл газының мелшері жоғарылап, әрекетшіл орта кышкылдык жаққа ығысса, жүрек жұмысы жилеп, кан кысымы жоғарылайды. Ал қан қысымының денгейі денедегі кан айналымынын шапшандырына күшті әсер ететін фактордын бірі. Сонымен, барорецепторлардын тітіркенуінен басталатын рефлекстер қан қысымының тұрактылығын, ал хеморецепторлар тудыратын рефлекстер - қанның газдық кұрамының тұрақтылының сақтауға бағытталған.

Денедегі қан айналым удерісін реттеуге тек жоғарыда аталған үш аймақ қана емес, бүкіл тамырлар жүйесі қатысады. Оған баро-және хеморецепторлардын өкпе, көк бауыр, ішек- қарын, сүйек кемігі тамырларында да болуы далел. Казіргі кезде тамыр рефлекстерін меншікті және капталдас рефлекстер деп екі топқа беледі. Орталыққа тепкіш бөлігі жүрек пен кан тамырларынан басталып, орталықтан тепкіш бөлігі осы құрылымдарда аяқталатын рефлекстерді тамырдын меншікті рефлекстері дейді. Бұл рефлекстер қан айналым жүйесі мушелері кызметінін өзара уйлесімін, өздігінен реттелуін, қан кысымынын бір денгейде сақталуын камтамасыз етеді.

Денедегі қан айналым удерісін реттеуге тек жоғарыда аталған үш аймақ қана емес, бүкіл тамырлар жүйесі қатысады. Оған баро-және хеморецепторлардын өкпе, көк бауыр, ішек- қарын, сүйек кемігі тамырларында да болуы далел. Казіргі кезде тамыр рефлекстерін меншікті және капталдас рефлекстер деп екі топқа беледі. Орталыққа тепкіш бөлігі жүрек пен кан тамырларынан басталып, орталықтан тепкіш бөлігі осы құрылымдарда аяқталатын рефлекстерді тамырдын меншікті рефлекстері дейді. Бұл рефлекстер қан айналым жүйесі мушелері кызметінін өзара уйлесімін, өздігінен реттелуін, қан кысымынын бір денгейде сақталуын камтамасыз етеді.