Су ресурстарын кешенді пайдалану және қорғаудың бас схемасын бекіту туралы

жүктеу/скачать 6.07 Mb.

бет	25/32
Дата	25.02.2016
өлшемі	6.07 Mb.
	#22819

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 ... 32

*-Келес, Куруккелес өзендер бойынша Сырдария өзеніне келетін қалдық ағыс, Шардара су қойма тармағына қосылған, көлемі 1250 млн.м³ толық лимит кезінде пайдалану ағысы ғана көрсетілген;

**- Су нысандарға су бұру қосылған;***-Су қоймасын толтыру жайлымәселелерді әлі шешілмеді

Балқаш – Алакөл бассейні

Су шаруашылық баланстар келешекке екі негізгі бассейн бойынша жасалған, олар Балқаш-Алакөл БИ аумағын құрайды: Балқаш көлі және Алакөлмен Сасықкөл көлдерін. Жалпы су шаруашылық баланстарының жинағы БИ бойынша 9.4. кестесінде көрсетілген.

Қаралып жатқан аумақта экономиканың негізгі бағыты – ауыл шаруашылық, су тұтынушылардың ортасында негізгі орынды суармалы егістік алады. Экономика салаларының талаптары көбінесе үстіртік сумен жабылады.

Балқаш қ. және солтүстік Балқаш жанындағы өнеркәсіп мекемелерін Қарағанды облысының аумағын сумен қамтамасыз ететін Балқаш көлі және тоспа су.

Жасалған есептердің қорытындысы бойынша болашақта қаланың тұрғындары және өндірістер толығымен жер асты суға өтетінің көрсетеді. Ауыл тұрғындары және ауыл шаруашылық өндірісте есептік деңгейлерде үстіртік және жер асты сулар пайдаланады (соңғының басымдығымен). Іле өзеннінің және Шығыс Балқаш жанындағы өзендердің бассейндерінде суармалы егістік толық сумен қамтамасыз етіледі, су аз жылдарда ықтимал кесіледі. Сумен қамтамасыздануы суармалы жерлердің бөлігін жер үсті сулар көздерінен анағұрлым берік су көздеріне – жер асты суларға көшуіне байланысты, қолдағы бар су қорларды үлкейту бойынша суару жүйелерді қайта құру және басқа да іс шараларды жүзеге асырылады.

Суы аз жылдары 95 % қамтамасыздығында, Айякөз, Бақанас өзендерінің бассейніндегі Солтүстік Балқаш өңірінде ғана 75 % қамтамасыздық нормативімен салыстырғанды тұрақты суаруға судың жетіспеушілігі сезіледі (9.2. кестесі). Солтүстік Балқаш жанында Аякөз, Бақанас өө. бассейндерінде 95% қамтамасыз су аз жылдарда суармалы егістік судың дефициттін сезеді (9.2. кестесі).

Балқаш көлі, Іле ө. жобалық аумақта сағасы және энергетика негізгі су қолданушылар болып табылады.

Соңғы жылдардағы Іле ө. су ресурстарының жағдайы қанағаттанарлық, Балқаш к. біркелкі су айдын болып сақтау мәселесі жойылмайды және деңгейін 341,0 м БС төмендетпей және минералдануы деңгейін 2 г/л –ден асырмай ұстап керек.

Орындалған есептердің нәтижесінде, ҚР аймағындағы Іле өзенінің бассейнінде суды сақтау технологияларын енгізу Балқаш көлін толтыруға арналған су қорларының кейбір қорын қамтамасыз етеді. Алайда бұл іс-шаралар Балқаш көлінің деңгейін 341,0 м БС ұстап тұру үшін жеткіліксіз екені анықталды.

Жақын болашақта Балқаш көлімен жағдайдың шиеленісу мәселесін, ҚХР –ның Іле өзенінің бассейніндегі жоспарланған су тоғандарын көтеру жөніндегі өзінің су шаруашылығы жобаларын жүзеге асыруына байланысты, Іле өзенінің ағысының қысқаруын күтуге болады.

2040 жылға қарай ағыс тапшылығы 2,5 - 4,0 км³шамасында (ҚХР са алуы 5,0 -6,5 км³-қа жуықтаса) болуы мүмкін.

Егер ҚХР-ғы су алулары 5 км³-тен маңызды дәрежеге асып кетсе, ал бассейндегі таулы мұздану деградациясы тоқтатылмаса, онда ағыстың одан да үлкен жетіспеушіліктері пайда болады, олар өзен деңгейінің қарқынды төмендеуін және жағдайдың Арал сценариі бойынша дамуына алып келеді. Ағыстың жетіспеушілігі өзенінің Батыс бөлігінің минералдануының елеулі түрде артуына алып келеді. Бұл Балқаш қаласы мен оның кәсіпорындарын сумен қамтамасыздандыру үшін өзенді пайдалануды қиындатады.

Бағдарлы есептермелер бойынша, гидрологиялық деңгейі бойынша жасалған бассейндік Сұлбаларда Алакөл, Сасықкөл к. келешекте су аз және орташа сулылық жылдарда Алакөл, Сасықкөл көлдерінің деңгейін төмендеуін күтуіміз керек.

Алакөл к. экологиялық деңгейін төмендеу мүмкін, егерде Эмель ө. жоғарысында көбірек су алумен байланысты және ҚХР-ның аумағында өзенге тазартылмаған ағынды суды тастайтын болса.

Ертіс бассейні

Қазақстан Республикасы Ертіс ө. бассейнінің су шаруашылық есептері және баланстар келешекке шеткі тармақтардың су өзгеруі сценариялары бойынша есептелген.

ҚР шекераларында табиғи ағының қалыптасуының екі нұсқада қарастырылған:

1 нұсқа: ағындының өзгерілуі күтілмейді;
2 нұсқа: Оба мен Улбі өзендерінің бассейндері бойынша жылына орта есеппен ағынның 1,2 % төмендеуі күтіледі.

Су қойма каскадтағы Шүлбі және Бұқтырма су қоймаларының жұмысына қарасты су шаруашылық есептер көпжылдық ағыны айлық кесіндісінде жасалған, көп жылдық реттеуде негізгі рөл Бұқтырма су қоймасына беріледі.

9.4. кесте

Балқаш-Алакөл бассейні бойынша жылдық 50%, 75% және 95% - на жақын қамтамасыз етілген, (2015 - 2040 жж.) млн. м3 сушаруашылық қосынды балансы

N	Балансты құраушы	2015 ж.			2020 ж.			2030 ж.			2040 ж.
N	Балансты құраушы	Ортажылдық	75%	95%	Ортажылдық	75%	95%	Ортажылдық	75%	95%	Ортажылдық	75%	95%
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
Кіріс бөлігі
1	Үстіртік сулар	28125,5	23737,4	19269,43	28121,33	23765,99	18974,46	28129,47	23763,46	18957,2	28142,93	23725,26	19207,6
	Өзендер ағыны	27681,2	22403,3	17499,6	27681,2	22403,3	17499,6	27681,2	22403,3	17499,6	27681,2	22403,3	17499,6
	Қайтарылым сулар, төмен жақта жығатын су (выклинивание)	444,3	411,7	376,7	440,125	407,525	372,525	448,27	415,67	380,67	461,726	429,126	394,126
	Су қоймаларының істеуі	0	922,4	1393,13	0	955,16	1102,34	0	944,49	1076,93	0	892,83	1313,88
2	Жер асты суларды тарту	336,71	336,71	336,71	375,71	375,71	375,71	436,57	436,57	436,57	516,39	516,39	516,39
3	Ақаба суларды пайдалану	34,91	34,91	34,91	61,33	61,33	61,33	81,79	81,79	81,79	105,12	105,12	105,12
4	Шахталық-кен суларды пайдалану	0,32	0,32	0,32	0,35	0,35	0,35	0,38	0,38	0,38	0,42	0,42	0,42
5	Коллектр-дренаж суларын тарту	43,9	43,9	43,9	53,1	53,1	53,1	61	61	61	69	69	69
6	Балқаш к. Суды тарту	159,34	159,34	159,34	166,97	166,97	166,97	177,9	177,9	177,9	190,39	190,39	190,39
Барлығы		28700,7	24312,6	19844,6	28778,8	24423,4	19631,9	28887,1	24521,1	19714,8	29024,2	24606,6	20088,9
Шығыс бөлігі
1	Экономика салаларымен суды тарту	4325,94	4314,44	4086,37	4185,97	4170,97	3961,61	4226,84	4211,84	4002,94	4343,59	4328,59	4114,77
	Үстірттік суларды пайдалану	3794,65	3783,15	3555,08	3581,61	3566,61	3357,25	3530,21	3515,21	3306,31	3531,27	3516,27	3302,45
	Коммуналды шаруашылық және өндіріс	150,24	150,24	150,24	157,35	157,35	157,35	171,88	171,88	171,88	194,23	194,23	194,23
	Ауыл шаруашылық:	3582,18	3570,68	3342,61	3348,96	3333,96	3124,6	3272,04	3257,04	3048,14	3244,02	3229,02	3015,19
	-суармалы егістік	3514,4	3514,4	3297,83	3258,45	3258,45	3064,09	3157,59	3157,59	2963,69	3107,2	3107,2	2908,37
	- шығанақ шабындықтары, лимандық егістік	47	35,5	24	64,5	49,5	34,5	79,49	64,49	49,49	91,49	76,49	61,49
	-ауылшаруашылықты сумен қамтамасыз ету және жайылымдарды суландыру	20,78	20,78	20,78	26,01	26,01	26,01	34,96	34,96	34,96	45,33	45,33	45,33
	Балық шаруашылық	34,3	34,3	34,3	41,23	41,23	41,23	47	47	47	51,2	51,2	51,2
	Рекреация	27,93	27,93	27,93	34,07	34,07	34,07	39,29	39,29	39,29	41,82	41,82	41,82
	Жер асты суын пайдалану	336,71	336,71	336,71	375,71	375,71	375,71	436,57	436,57	436,57	516,39	516,39	516,39
	Коммуналды шаруашылық және өндіріс	242,45	242,45	242,45	261,86	261,86	261,86	297,21	297,21	297,21	346,28	346,28	346,28
	Ауыл шаруашылық:	90,79	90,79	90,79	109,62	109,62	109,62	134,47	134,47	134,47	164,93	164,93	164,93
	-суармалы егістік	8,9	8,9	8,9	19,6	19,6	19,6	29	29	29	40,8	40,8	40,8
	-ауылшаруашылықты сумен қамтамасыз ету	81,89	81,89	81,89	90,02	90,02	90,02	105,47	105,47	105,47	124,13	124,13	124,13
	Рекреация	3,47	3,47	3,47	4,23	4,23	4,23	4,89	4,89	4,89	5,18	5,18	5,18
	Ақаба суларды пайдалану	34,91	34,91	34,91	61,33	61,33	61,33	81,79	81,79	81,79	105,12	105,12	105,12
	Коммуналды шаруашылық және өндіріс	22,14	22,14	22,14	23,33	23,33	23,33	24,89	24,89	24,89	26,72	26,72	26,72
	-суармалы егістік	12,77	12,77	12,77	38	38	38	56,9	56,9	56,9	78,4	78,4	78,4
	Шахталық-кен суларды өндірісте пайдалану	0,32	0,32	0,32	0,35	0,35	0,35	0,38	0,38	0,38	0,42	0,42	0,42
	Коллектор-дренаж суларын суаруға пайдалану	43,9	43,9	43,9	53,1	53,1	53,1	61	61	61	69	69	69
	Балқаш к. Суын пайдалану (толық су тұтыну)	159,34	159,34	159,34	166,97	166,97	166,97	177,9	177,9	177,9	190,39	190,39	190,39
2	Қхр-да қосымша су тартулар	1500	1500	1500	2000	2000	2000	3000	3000	3000	4000	4000	4000
3	Алакөл к. Кіріс	1698,32	1219,32	806,32	1684,31	1205,31	792,31	1674,27	1195,27	782,27	1664,72	1185,72	772,72
4	Сасықкөл к. Кіріс	1513,86	1163,86	813,86	1512,94	1162,94	812,94	1508,56	1158,56	808,56	1499,31	1149,31	799,31
5	Экология шығыны, ағын шығыны	5884,15	4049,87	2067,01	5671,06	3841,74	1722,64	5333,28	3498,15	1370,28	4961,99	3123,52	1108,11
6	Балқаш к. Кіріс	13734,52	12021,19	10527,16	13671,4	11989,38	10289,32	13083,16	11396,28	9689,78	12485,63	10750,44	9225,01
Барлығы		28700,7	24312,6	19844,6	28778,8	24423,4	19631,9	28887,1	24521,1	19714,8	29024,2	24606,6	20088,9
Баланс		0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

жүктеу/скачать 6.07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 21 22 23 24 25 26 27 28 ... 32