Т. Н. Ермекова, К.Ә. Бер ті леуова, Р. Н. Мұ на саева 11 Қ азақ тілі
жүктеу/скачать 3.86 Mb. Pdf көрінісі
|
| 47
§4. Таза болса табиғат, аман болар адамзат 1. Ойт үрт кі сұ рақ та ры на жау ап бе рің дер. 1. Әлем нің қай мем ле кет те рін де эко ло гия лық мә се ле лер белең алу да? 2. «Ға лам дық экологиялық дағ да ры с» дегенді қалай түсі не- сің дер? 2. Мә тін ді оқып, көтерілген мәселелерді анықтаң дар, оларды топ тас- ты рың дар. Экологиялық мәселелер Қа зір гі әлем де эко ло гия лық мәселелер өзі нің қо ғам- дық мә ні жа ғы нан ал дың ғы қа тар да ғы мә се ле лер дің бі рі не ай нал ды, тіп ті яд ро лық со ғыс қаупі де оның кө лең ке сін де қа лып қой ды. Адам ның ша руа шы лық іс-әре ке ті нің қау ырт да муы та би ғат аху алы ның күрт тө мен деуі не әке ліп соқ ты, көп жағ дай лар да ор ны тол мас зар дап тар қал дыр ды. Эко ло- гия лық дағ да рыс ты кез кел ген ай мақ тан кө ру ге бо ла ды. Адам ды құт қа ру де ге ні міз, ең ал ды мен, та би ғат ты сақ- тау. Адам әре ке ті жер бе тін де гі су ды, ауа ны лас тап ке ле ді. Күн сай ын өнер кә сіп орын да ры ауа ға ора сан зор улы газ жә не өте май да бөл шек тер ден тұ ра тын қос па лар ды шы ға рып жа- тыр. Олар ауа мен бір ге жер бе ті не та рай ды. Кей де олар ды жел ал ғаш қы шық қан ор ны нан мың да ған ки ло метр жер ге ай дап апа ра ды. Мі не, сон дық тан да газ не ме се қат ты зат тү рін де бө- лі ніп шы ға тын зат тар дан ауа ны қор ғаудың адам ден сау лы ғы үшін ма ңы зы зор. Ауа ға улы қо сын ды лар ды жі бер меу – адам- зат ба ла сы ның ал дын да тұр ған үл кен мә се ле. Ауа ның әр түр- лі жол мен был ға нуы ат мос фе ра да бір те-бір те му та ген ді өз ге - ріс тер ту ды ра ды. Мы са лы, қа ла лар дың үс тін 2000–2500 метр би ік тік кө ле мін де газ дар мен ұсақ бөл шек тер ден тұ ра тын қа- ра қош қыл тү тін ба сып тұ ра ды. Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 48 Осын дай құ бы лыс тар дың нә ти же сін де Күн нің ультра күл- гін сәу ле сі жетіс пей, қа ла ішін де жұқ па лы ау ру та рата тын мик роб тар кө бейе ді. Адам дар не ше түр лі ау ру ға шал ды ға ды. Фо то хи мия лық тұ ман өсім дік тер әле мі мен жа ну ар лар дү ние- сі не де ора сан зи ян кел ті ру де. Осыған бай ланысты ше тел дер де жә не біз дің рес пуб ли ка мыз да ат мос фе ра лық ауа ны таза ұстау мақ са тын да ав то кө лік тер дің қоз ғау шы кү шін же тіл ді ру, нейт ра ли за тор лар ор на ту, газ бен, электр қу аты мен жү ре тін көліктер шы ға ру міндетте рі қа рас ты ры лу да. Егер бұл мә се ле лер дің ше шуін тау ып, ал дын ал ма са, ауа- ның жер бе тін де гі қа ба тын кө лік жә не өнер кә сіп газ да ры мен тү тін нен тұ ра тын қа лың тұ ман ба сып, Күн сәу ле сі жи нал ған газ дар ды ыды ра тып, улы қос па лар тү зе ді. Мұның салдары нан адам дар дың кө зі ауы рып, өк пе сі не улы газ то лып, үз дік сіз жө те ліп, ты ны сы ның та ры луы мүмкін. Бұл эко ло гия лық дағ да рыс үл кен күй зе ліс ке ұшы ра тып, жүз де ген, мың да ған адам ның өмі рін жалмайды. («Экология» оқулығынан) 3. «Атмосфералық ауаны ластанудан қорғау» та қы ры бын да пі кір- леріңді ортаға салыңдар. Өз ойларыңды дә лел деп, бас қа лар дың пі кір ле ріне сы ни тұр ғы да баға беріңдер. жүктеу/скачать 3.86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|