Тақырыбы: Бес жастағы балалардың уақытты және кеңістікті бағдарлау ерекшеліктері «Кеңістік»
жүктеу/скачать 49 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Уақыт пен кеңістікті қабылдаудың физиологиялық ерекшеліктері: Заттар арасында кеңістік қатынастарды қабылдау кезеңдері. 1-кезең
- Кеңістікті бағыттарды балалар алдымен өз денесінің белгілі бөліктерімен байланыстырады
| Уақыт ерекшеліктері:
• тұрақтамау (тоқтатуға болмайды); • қайтымсыздық (кейін бұруға болмайды); • үздіксіздік (бөлек элементтерге бөлге болмайды); • көрнекіліктің болмауы (көруге болмайды). Біздің қоршаған әлем уақытпен өмір сүреді. Табиғи құбылыстардың уақыт сипаттамалары: ұзақтығы, реттілігі, жиілігі, ырғағы, қарқыны. Уақыт аралығы өлшенеді. Уақыт бірлігі ретінде үнемі қайталанатын процесс алынады. Жыл, тәулік сияқты уақыт бірліктері табиғаттан алынған, ал сағатты, минутты, секундты адам ойлап тапқан. Уақыттың барлық өлшемдері: секунд, минут, сағат, тәулік, апта, ай, жыл уақыт эталондарының жүйесін білдіреді, мұнда әр өлшем алдыңғы бірліктерден тұрады Уақыт пен кеңістікті қабылдаудың физиологиялық ерекшеліктері: Заттар арасында кеңістік қатынастарды қабылдау кезеңдері. 1-кезең (ерте жас). Кеңістікті қабылдау 4-5 аптада пайда болады. Бала кеңістіктегі заттарды бөле алады. 2-4 айда нәресте заттардың қозғалысын бақылай алады. Бірінші жылы бала кеңістіктегі заттарды және олардың арасындағы қашықтықты сенімді түрде ажыратады. 1-2 жаста бала өзіне бағдарлай алады. Дененің оң және сол жақтарын қоспағанда, өз дене мүшелерін ажыратады. 3 жасқа дейін бала заттарды арасындағы кеңістікті өзара байланыссыз қабылдайды. Мысалы, ол суреттердің арасындағы айырмашылықты көрмейді, онда бірдей заттар кеңістікте әр түрлі орналасқан. 2-кезең (3-4 жас). Бәрінен бұрын бала жоғарғы бағытты бөледі. Кейін – оған қарама-қарсы – төменгісін ажыратады. Содан кейін ол «алдында» - «артында» бағыттарын түсінеді. Ең соңында, «оң жақта» - «сол жақта». Бұл ретте кеңістікті белгілердің әрбір жұбында бала алдымен біреуін, кейін онымен салыстыру негізінде қарама-қарсысын бөліп көрсетеді. Кеңістікті бағыттарды балалар алдымен өз денесінің белгілі бөліктерімен байланыстырады: • үстінде — басы қайда болса, сол жерде; • астында — аяғы қайда болса, сол жерде; • алдында — беті қайда болса, сол жерде сонда; • артында — арқасы қайда болса, сол жерде; • оң жақта — оң қолы қайда болса, сол жерде; • сол жақта —сол қолы қайда болса, сол жерде және т.б. Алдымен, бала заттың кеңістікті орналасуын, іс жүзінде өлшеп, затқа дейін қолын тигізіп анықтайды. Өйткені ол, мысалы, оң жақта тікелей оң қолының жанында орналасқан заттар бар деп санайды. Бұдан әрі балаға тек көзбен көріп бағалау жеткілікті. Алдымен, кеңістік сараланған түрде қабылданады (әр зат бөлек). Бала заттардың кеңістікті орналасуын тек дәл сызықтар бойынша анықтай алады (тік, көлденең, сагиттальды). Егер заттар сызықтарда орналаспаса, олардың кеңістікті орналасуы туралы балаға бір нәрсе айтуға қиынға соғады. Бұл жаста бала заттар арасындағы қашықтықты әлі нақты қабылдамайды. Мысалы, заттарды қатарға қойып, бала оларды өте жақын орналастырады. «Жанында» ұғымы ол үшін «тигізу, қолмен ұстау» синонимі болып табылады. 3-кезең (4-5 жас). Бала кеңістікті бағдарлау аумағы кеңееді. Кеңістікті өлшеу денесінің бұрылуымен және қолдың көрсету қозғалысымен ауыстырылады, кейін объекті жағына қарай тек көзқараспен өзгереді. Бала тар кеңістікті қабылдайды, бірақ олардан тыс бағдарлай алмайды. жүктеу/скачать 49 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|