Айнымалы шамаларды анықтау
Ерекшелікті сипаттап, гипотезаны тексеру үшін әрбір айнымалы шама дәл анықталуы тиіс. Мысалы, нәсілдер арасындағы жұмыссыздық деңгейінің айырмашылықтарын сипаттамас бұрын адамның жұмыссыз екеніне көз жеткізіп алуымыз керек. Айнымалы мәнді қалай өлшеуге болатынын анықтау процесі операцияландыру16 деп аталады, ал айнымалы мәнді пайдалану үшін қолданылатын нақты анықтама оның
Эксперимент24 дегеніміз – себеп-салдар теорияларын сынау үшін тәуелсіз айнымалы шаманы зерттеуші басқарып отырып зерттейтін әдіс. Классикалық тәжірибеде зерттеуші эксперименталды топты бақылау тобымен25 салыстырады. Екі топтың арасындағы жалғыз айырмашылық сол – эксперименталды топ зерттеліп жатқан тәуелсіз айнымалы шаманың әсеріне ұшырайды. Егер топтар басқа жағынан бірдей болса, оларды салыстыру арқылы тәуелсіз айнымалының әсерін біле аламыз.
Мәселен, егер біз алкогольді ішімдік ішудің үлгерімге әсерін бағалағымыз келсе, алкоголь ішкен эксперименталды топты ішпеген бақылау тобымен салыстыруымыз қажет. Бәлкім, алдымен студенттерді кездейсоқ түрде екі топқа бөлу керек шығар. Алғашқы жиынтық ауқымды болса, екі топ барлық жағынан бірдей деп болжауға болады.
Достарыңызбен бөлісу: |