Тақырып. «Арнайы педагогика» Кіріспе. Арнайы педагогика теориясының жалпы сұрақтары
жүктеу/скачать 262.77 Kb.
|
| Сурдопедагогика - кереңдер мен әлсіз еститіндер біліктілігіне ие болуымен (сурдопедагог).
Олигофренопедагогика - аз маңыздыдан өте ауыр түрлеріне дейінгі саналық дамудың бүлінуінің эр түрлеріне жэне формаларына ие түлғалармен жүмыс жасау үшін педагогтың біліктілікке ие болуы (олигофренопедагог). Логопедия — логопед біліктілігіне ие болуы. Мектепке дейінгі арнаулы педагогика - дамуында ауытқуы бар мектеп жасына дейінгі балалармен жүмыс жасаудағы педагогтың біліктілігі. Денсаулығығы жэне өмірлік іскерлігі шектеулі түлғалард психологиялық білімнен қамтамасыз ету үшін арнаулы психология мамандығы бойынша психологтар даярланады. Педагогикалық колледждерде ерекше білім алу қажеттіліктеріне ие балалар үшін арнаулы білім беру мекемелерінің мектепке дейінгі, мектептің (мектеп интернаттың) тэрбие берушісі мамандығын алуға болады. Бүл педагогикалық мамандықтарға ие болуы мектепке дейінгі жастан бастап жэне ересектермен элеуметтік-педагогикалық жүмыс жүргізуге дейінгі, осы типологиялық топ шегінде, дамуында ауытқуы бар түлғалардың түрлі деңгейлерімен жүмыс жүргізуге мүмкіндік береді. Қандай да бір мамандық аясындағы көптеген кәсіптер комбинациялық бүзылыстарға ие балалар мен ересектерге білікті түзету-педагогикалық көмек көрсетуге жэрдемдеседі. Педагог-дефектологтар оқушылар мен тәрбиешілердің түрлі деңгейлерімен коррекциялық-педагогикалық жүмыс жүргізу үшін арнаулы білім беру мекемелерінде, психолого-медико-элеуметтік, реабилитациялық, консультативтік-диагностикалық орталықтардв, психолого-медико- педагогикалық консультацияларда, логопедтікпунктерде, сондай-ақ жалпыға арналған білім беру мекемелерінде, балалар үйлерінде және мектеп-интернаттарда жүмыс істейді, олар индмвидуальді оқыту мен тэрбие беруді жүзеге асырады. Жалпыға арналған білім беру мекемелерінде, оқушыларға дифференциялды жақындасу және интеграцияны даму жағдайларында, арнаулы психологтар мен педагог-дефектологтарға деген сүраныс эсіресе арта түседі. Педагог-дефектолог (эсіресе олигофренопедагог) үшін, оның кэсіби біліктілігі есебінен, эсіресе жалпы білім беру мектебінің оқытушысының өзі мектептік дезадаптация белгілеріне ие балаларды оқытуда қиындықтарға кезігетін кездерінде, коррекциялы-дамытушы жэне компенсациялаушы оқыту сыныптарында балаларды оқыту жэне тэрбиелеу процесін компетентті үйымдастыру қиынға соқпайды. Бүл үшін педагог-дефектолог терең, эрі жан-жақты білім алады. Педагог-дефектологтың ғылыми жэне тэжірибелік білімдер кешенінің жүйе түзуші критериі антропологиялық принцип болып табылады Бүл принцип адам жайлы жэне оның мөлшерде элеуметтену жөнінде барлық қажетті білімдердің жинағы мен интеграциясын анықтайды. Педагог-дефектолог - бүл рухы биік түлға, ол іскер, инициятивті, энергияға бай, өзінің кэсіби іскерлігінің сэтті нэтижесіне нық сенеді, қамқор және өнегелі адам. Ол үшін қазіргі элемдегі адамды, оның ішінде өмірлік іскерлігі шектеулі адамның ролін гуманитарлық түрғыда бағалау тэн. Педегог-дефектологтың кәсіби элемдік санасы элеуметтік және рухани өмірде жүріп жатқан жэне қоғам өмірінде ерекше білім қажеттіліктеріне ие адамдардың орны мен роліне эсер ететін процестерді ой-санадан өткізу жэне түлғалық бағалаудың нәтижесі болып табылады. Профессионалды оптимизмі, педагогикалық эсер ету субъектісіне, және педагог-дефектологтың тэрбиеленушілері қатысуы тиіс, қоғамның бірқалыпты көпшілігіне - ортаға, немесе белсенді түлға ретіндегі өзіне де, оның элеуметтік белсенді қарым-қатынасынан көрінеді. Педагог-дефектологтың кэсіби тэжірибесі оған түрлі үғымдарда, элеуметтік топтар - оқушылар, тэрбиеленушілер жэне олардың ата-аналары, студенттер, эріптестер жас топтар, конфессиональды жэне қоғамдық (оның ішінде ата-аналық) үйымдарда қауымдастықтарда, қоғамдастықтарда өзінің біліктілік кэсіби іскерлігін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді. Педагог-дефектологтың профессионалды, іскерлік компетенциясының сферасы келесілер болып табыладькпрофилактикалық жүмыс, педагогикалық диагностика жэне консультация жүргізу, арнаулы педагогикалық ағарту, психологиялық жэне психотерапиялық көмек көрсету шараларын а қатысу, білім беружэне элеуметтік-педагогикалық іскерлік, білім беруді үйымдастыру жэне басқару, ЖОО-да немесе орташа арнаулы педагогикалық оқу орнында дэріс беру, арнаулы педагогикалық сферасында ғылыми зерттеулер жүргізу. Педагог-дефектолог өз қызметтік жауапкершіліктерінің аясын ешқашан шектемейді. Оның кәсіби іскерлік сферасы мүмкіндігі шектеулі түлғалардың қүқығын қорғау, қамқор болу, аяушылықтың әлеуметтік акцияларында инициатор жэне белсенді қатысушы болатындай, эрдайым жағдайда болады. Педагог-дефектолог өмір бойы оқиды. Ол өз кәсіби іскерлігін әрдайым дамыту үстінде жүреді және онымен әріптестерімен, пікірлестерімен, мүмкіндіктері шектеулі баланың ата-аналарымен жомарттықпен бөліседі. Педагог-дефектологтың кэсіби іскерлігі денсаулыққа теріс эсер ететін кэсіби зияндықтармен қатар жүретіндер санатына жатады. Осыған байланысты денсаулығында ауытқуы бар жэне жеке психограммасы педагог-дефектологтың кэсіби психограммасына едэуір сэйкес келмейтін түлғаларға мүндай еңбекке араласуға қатаң тыйым салынады. Педагог-дефектологтың еңбегі көру,есту, жүйкелік, жүрек-қан тамырлары, жэне иммундық жүйе ағзаларының сау күйіне жоғары талаптар қояды. Физикалық төзімділік, жүқпалы ауруларға жоғарғы түрақтылық , түрақты психикалық денсаулық өте қажет; есту қабілетінің нашарлауы жағдайында оны әлеуметтік түрғыда толық қалпына келтіру қамтамасыз етілуі тиіс; Мамандар, немесе эрине логопедтер дүрыс сөйлеу және дыбыстарды дефектісіз айту қабілеттілігіне ие болуы тиіс. Педагог-дефектологтың кэсіби сипатының аса маңызды бейнелері -бүл қарапайымдылық , жауапкершілік, оптимизм, төзімділік,эмпатия, энергиялық, өз жүмысынан бас алмауы, мүмкіндіктері шектеулі адамдардың өмірлік қызығушылықтарына сенімділік, өз тэрбиеленушілерін силау жэне жақсы көру, кэсіби адалдық немесе тэртілік. Іскерлік нэтижелері ғажайыпқа теңестірілетін мамандық көп табыла бермейді. Бүл кезде, ғажайыптар секілді бала және оның отбасы үшін өмірлік перспективасының трагизмі мен амалдың жоқтығы аяқ тартады, бала кэдімгі бала өмірімен өмір сүре ойнай, және оқи, ата-аналарымен сөйлесе және қүрдастарымен достаса алатын, мектеп сахнасында өнер көрсете, сурет сала ересек болуы даярлана алады. Педагог-дафектолог кэсіби іскерлігі жаңа кітапта жазылған ғажайыпқа үқсас: «Оған керең сүйектілді экелді де, оны оның қолына салуды сүранды». Оны халықтан бір жаққа бүрған Исус, өз персыларын оның қүлағынасалды жэне бір түкіріп, оның тілін үстады; жэне аспанға бір қарап, күрсінді де, оған еффафа, яғни «бүрал» дап айтты, жэне сол кезде оның қүлағы бүралып, оның тілінің күрмеулері шешілді де, ол таза сөйлей бастады ... жэне аса таң қалуы жэне: барлығын жақсы істеді деп айтып жатты. Кереңдерді де еститін, мылқауларды да- сөйлейтін етті. жүктеу/скачать 262.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|