Тақырып. «Арнайы педагогика» Кіріспе. Арнайы педагогика теориясының жалпы сұрақтары
Интеграциялық білім берудің модельдері
жүктеу/скачать 262.77 Kb.
|
| 3. Интеграциялық білім берудің модельдері.
Интеграциялық білім берудің модельдері. Арнаулы педагогика барлық балалар оқуға қабілетті дегенге арқа сүйейді. Ерекше білімдік қажеттіліктерге ие түлғалар, ережеге орай, баяу оқиды, бірақ олар оқи жэне жоғарғы нэтижелерге қол жеткізе алады. Педагогикалық оптимизм принципі Л. С. Выготскийдің баланың «жақын аралық даму зонасы» жөніндегі идеясына арқа сійейді, ол оның дамуында оқудың басты роліне куэ болады жэне жеке коррекциялық-дамытушы бағдарламаның бастауын, барысын жэне нэтижесэн жобалауға мүмкіндік бередэ. Кэсэби маманданған педагог, дамудың дамудың өзекті түрдегі деңгейіне арқа сүйейеп қана емес, сондай-ақ баланың потенциялдық мүмкіндіктерін біле жэне ескере отырып, оқудың оң нэтижесіне жетуді мақсат түта отырып, баламен коррекциялық-педпгогикалық жүмыс жүргізеді. Қазіргі заманғы арнаулы педагогика оқытылмайтын балалар болмайды дегенге нық сенеді. Педагогикалық өнер жэне қазіргі заманғы коррекциялық-білім беру технологиялары, балаға деген махаббат, төзімділік пен нақтылық ғажайыптар тудыруда алады. Бүған «оқытылмайтын» балалардың білім берудің қазіргі заманғы оң нэтижелері куэ бола алады. Білім берудің коррекциялық-компенсациялық бағыттылығы оқыту мен коррекциялаудың арнаулы техникалық қүралдарының қазіргі заманғы жүйелерімен, компьютерлік технологиялармен, білім беру процесін ерекше үйымдастырумен қамтамасыз етіледі. Ол арнаулы білім берудің қүрамдарында, әдістерінде жэне үйымдастырылуы мен үйымдастырушының формаларында бейнеленеді. Яғни, бүл мектептегі сыныптардың төмен толығуы, оқыту мерзімін үлғайту, қорғалатын емдік-педагогикалық режим, жеке сабақтардың болуы, коррекциялық жэне компенсациялық жүмыстарға арналған арнаулы пэндер, оқулық жэне оқытушылық іскерліктің арнаулы тэсілдерімен қолданылады. Түлғаның қүрылуы мен дамуындағы іскерліктің ерекше ролі жалпыға мэлім. Арнаулы педагогикадағы іскерліктік принцп психологиядағы белгілі «басты іскерлік» үғымына табантірейді. Арнаулы білім беру жүйесіндегі заттық-тәжірибелік іскерлік дамуында кез-келген ауытқуы бар баланың компенсаторлық дамуын қамтамасыз етудің спецификалық қүралы болып табылады. Кэдімгі баланы сөзбен түсіндіруге болатын нәрселерді, ерекше білімдік қажеттіліктерге ие балаға үйрету тек педагогпен арнаулы үйымдастырылған жэне бағытталған өзіндік іскерлігі арқылы гана меңгертуге болады. Арнаулы педагогика психиканың іскерлік детерминациясы жайлы психологиялық теорияны дамыта жэне тілді, ойлау жэне коммуникациялық қабілеттілікті дамытумен білім брудің бірыңғайлық принцпіне негізделе отырып, көрнектік-қозғалыстық негізде білім беру процесін үйым дастырады. Көптеген ғылыми зерттеулермен дәлелденгендей, процесінде баланың қабылдау, сөйлеу жэне пікірлесу, ойлау жэне есте сақтау, эмоция және мотивация секілді жоғарғы психикалық функциялары сәтті дамитын заттық-тэжірибелік іскерлік - ерекше білімдік қажеттіліктерге ие баламен жүмыс жасауда өте күшті коррекциялық-компенсациялық педагогикалық қүрал болып табылады. Арнаулы білім беруде педагогтың басшылығымен үжымдық заттық-тэжірибелік іскерлік таралган ( «топтармен», «бригадалармен» жүмыс), ол мотивациялық сөздік қарым-қатынас үшін шынайы жагдайлар тудырады. Балалар оқитын пэндер іскерліктің түрақты мотмвациясын тудырады жэне қоршаган заттық өмір, осы заттардың арнаулы жэне оларды эрекеттестіру жайлы білімдердің қайнар көзі болып табылады. Білім берудегі іскерліктік ықпал ету принципі ерекше білім қажеттіліктерге ие балалардың кез-келген категориясына қолданылды және көптеген коррекциялық сабақтар өткізуге қолданыс табады. Олжалпы білім беру пэндерінде дежүзеге асады. Индивидуалды жақындасу принципі коррекциялық эсер ету жалпылама қабылданған әдістері, эффектісі емес деп санайтын балаларды білім беру процесінен шығармауға мүмкіндік береді. Балалар мен жасөсрірімдерге дифференциялдық жақындасу үжымдық оқу процесі жағдайында тіпті бүлінудің бір категориясы аясында да вариативтік типологиялық ерекшеліктердің болуымен байланысты. Осыған орай, дәл сол бір қандай да топта немесе мүмкін болатын қосымша ауытқулары бар, осы бүзылудың көрінуінің түрлі ерекшеліктеріне ие ақыл-есі кемтар балалар оқуы мүмкін. Олар өзара оқу-танымдық мүмкіндіктері, танымдық белсенділік дәрежесі, түтастай алғандағы ерекше білімдік қажеттіліктерінің спецификасы бойынша ерекшеленеді. Осыған байланысты педагогкластағы өз сипаттамалары бойын,ша біртекті микротоптардан шыға отырып, дифференциялды түрде коррекциялық білім беру процесін қүрады . Интеграциялық білім берудің модельдері. Оқушыларды дамытудың ерекшеліктері қүрамдар мен олардың танымдық-оқулық іскерлігінің эдістеріне спецификалық өзгерістер енгізуді мэжбүрлейді. Осыған байланысты, перцептивтік іскерліктің бүлінулері балалардың танымдық мүмкіншіліктеріне орай оқыту ақпаратын ерекше қүрылымдауды жэне қайта кодтау қажеттіліктерін тудырады; ойлау іскерлігінің бүлінуі ойлау эрекетінің нақты негізі қалыптасуы қамтамасыз етілетін оқытуды үйымдастыруды талап етеді; компенсаторлық жолдар мен дамыту механизмдеріне мүқтаждық арнаулы педагогтан корекциялық-педагогикалық эсер етудің мүмкін болатын бағыттарын таңдауды жэне компенсаторлық дамытудың адекваттық қүрамы мен күралдарын ерекшелеп алуды талап етеді. Шындығында, арнаулы педагог қана біржағынан, бүл баланың дамуының жэне танымдық мүмкіндіктерінің заңдылықтары мен ерекшеліктерін жэне екінші жағынан оған келетін коррекциялық жэне компенсациялық көмектің жолдары мен тәсілдерін біле отырып, оқу-танымдық іскерліктің процесін үйымдастыра жэне осы процесті басқара алады. Арнайы педагогтың жүмыс бағыт-бағдарындағы технологиялар мен әдістер. Арнаулы педагогика ерекше білімдік қажеттіліктерге ие адамға білім беру процесінде арнаулы білім беру технологияларды, оқыту эдістері мен тэрбие беру эдістемелерін ажыратады. Оқыту эдістері мен оқытулар, алғашқылары оқытушы мен оқушылардың білім мен іскерлікті беру мен танымдық мүмкіндіктерді дамытуға бағытталған өзара әсерлесудің тэртіптелген әдістері; екіншілері -оқушылардың өздерінің оқу-танымдық іскерлігінің эдістері болып табылатындығымен ажыратылады. Өмірлік іскерлігінің мүмкіндіктері шектеулі адамның түлғалық орнының қүрылуы мен дамуындағы көмектің психолого-педагогикалық эдістері арқылы тэрбие берудің эдістерінің жүйесін қүрайды. Педагог пен оқушының білім алуының әсер етуінің түрлі эдістерінің интеграиялы белгісі ретіндегі «білім беру технологиясы» үғымын пайдалану қүқығына ие боламыз: «Білім беру технологиясы аясында педагогтың педагогикалық тапсырмаларды шешуге бағытталған кезекті түрде өзара байланысқан жүйесін немесе бүрын алдын-ала жобаланған педагогикалық процестің тэжірибеде жоспарлы түрде енуін түсінуге болады. жүктеу/скачать 262.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|