Ерекше қажеттіліктері бар тұлғалардың арнайы білім алуы. Арнайы білім беру принциптері. Жалпы педагогика және арнайы принциптер
1. Арнайы білім беру принциптері.
2. Жалпы педагогика және арнайы принциптер
3. Арнайы білім беруде жалпы педагогикалық қағидаларды іске асыру ерекшеліктері.
І.Арнайы білім беру принциптері. Арнаулы білім құралы ретінде ойлаудың, тілдің және байланыстың даму принципі
Өмірдің бірінші айларынан бастап қалыпты дамушы бала тіл ортасында болып жэне заттық жэне элеуметтік ортамен белсенді өзара әрекеттесе отырып, сөйлесу мен ойлаудың дамуы үшін, сөйлей эрекетінің қалыптасуы үшін, байланыс жасауды меңгеруді дамыту үшін барлық қажетті шарттары бар.
Жаппай білім беру мекемелерінде дэстүрлі білім алу сөйлесу қабілеті дамыған балаларға арналған. Кэдімгі бала ғылыми үғымдар жайлап қалыптасатын, сөзді-логикалық ойлау дамитын өзара байланысты жетейлік үғымдар жүйесін иелене отырып мектепке келеді. Сөз сөйлеу негізінде қарым-қатынас дамуын жалғастырады, елеулі дәрежеде сөз негізінде жүріс-түрыс реттеледі.
Ақыл-есінің немесе дене бітімінің дамуының кез келген кемістігі баланың ойлауына да, қарым-қатынас жасауда да теріс әсерін тигізеді.
Сөйлеудің, ойлаудың, байланыс жасаудың дамуында өзінің ерекше проблемалары мүмкіндігі шектеулі барлық балалар санатында бар, сондықтан олар үшін өте маңызды білім алудағы қажеттілігі болып смөйлеу, ойлану жэне қатынас жасауды дамыту бойынша коррекциялы-педагогикалық жэрдемнің мүқтаждығы табылады. Бүл арнаулы білімді іске асырудың қажетті шарты жэне мүмкіндігі шектеулі адамның сэтті элеуметтік мэдени бейімделуі
Оқу мен тәрбиедегі қызметтік әдістеме принципі
Жеке түлғаның қалыптасуы мен дамуында қызметтің анықтаушы ролі жалпыға белгілі. Арнаулы педагогикада қызметті принцип психологиядағы «жетекші қызмет» үғымына сүйінеді.
Арнаулы білім жүйесінде пэнді-тэжірибелі қызмет болып дамуында кез-келген кемістігі бар баланың компенсаторлы дамуын ерекше амалмен қамтамасыз ету /бүзылған психикалық функцияны коррекция жэне компенсация қүралымен/, білім жэне еңбек қызметінің қажетті эрекеттерінің пропедевтигі табылады. Баланы эдетте сөзбен үйретуге болатын нәрсе, ерекше білімге мүқтажбалалар үшін арнайы үйымдастырылған және педагогпен бағытталып отыратын өзіндік қызмет процесінде ғана жетімді болады.
Дамуында кемшілігі бар балаларда басымдық үғымдар, елестер жэне тэжірибелі машықтарға сәйкес келетін отбасындық тэжірибе сияқты қалыпты
дамушы балада болатын осындай күрылымдар жоқ немесе жеткіліксіз дамыған. Жалпы оқыту пэндерін меңгеру үшін оларда қажетті жэне жеткілікті үғымдық жүк жоқ. Психиканың қызметтік детерминациясы туралы психологиялық теорияны іске асыра отырып жэне тілді, ойлауды, жэне байланыс жасауды дамытумен білімнің бірлік принципіне ере отырып арнайы педагогика көрнекі -эсер етуші негізде білім беру процесін үйымдастырады. Көптеген ғылыми зерттеулермен баланың: қабылдау, ойлану, сөйлеу жэне қарым-қатынас жасау, ес, эмоция, мотивация секілді жоғарғы психикалық функциясы сэтті дамитын процесте пэндік-тэжірибелік қызмет, ерекше білімге мүқтаж балалармен жүмыс істеуде қуатты коррекциялы орнын толтырушы педагогикалық амал болып табылатындығы дәлелденген.
Арнаулы білімде мүндай қатынаста қажеттілікті үнемі жаңғырта отырып мотивациялы сөздік қатынас үшін қарапайым жағдай /орта/ түзе отырып педагогтың жетекшіілігімен, / «жүптармен», «бригадалармен», жэне т.б. жүмыс/ үжымдық пэндік-тэжірибелі қызмет таралған.
Қарым-қатынас, өз кезегінде, дами отырып, ойлау операцияларымен, қатынастың жэне элеуметтік өзара әрекеттестіктің түрлі жағдайларымен, оның бүкіл функционалды қүрамдастарында тілді игеруге ықпал етеді. Балаларға операция жасалатын заттар түрақты қызмет мотивациясын түзеді жэне балаларға жетіспейтін оларды қоршаған заттар туралы білімнің қайнар көзі болып табылады.
Пэндік-тэжірибелі қызмет дені сау күйіне және баланың сақтаулы мүмкіндігіне сүйіне отырып, жоғарғы психикалық функцияның, ең алдымен тіл мен ойлаудың, сексомоторлы негізін дамытуға, өмірлік, дағдылы /қызметтік/ тэжірибенің жетіспеушілігінің орнын толтыруға, жағдайлы-қызметтік машықтарды жэне басқа да қатынас түрлерін дамыту үшін жаратынды жағдай жасауға, оқу процесінде қатынас пен қызметтің түрақты мотивациясын қамтамасыз етуді, элеуметтік өзара эрекеттестік машығын меңгеруге мүмкіндік жасайды.
Білімге қызметтік эдістеме принципін ерекше білімге мүқтаж балалардың кез келген санатына қолданайық жэне өзінің іске асуын тек арнайы корекциялы дэрістер жүргізу кезінде ғана таппайды. Ол жалпы білім беру пэндері бойынша сабақтарды жэне, эрине, тэрбиелеу процесінде іске асады.
Достарыңызбен бөлісу: |