Тарих 90 жауаптар
)Əбілқайырдың Орынбор əкімшілігімен қарым-қатынасының шиеленісуі
жүктеу/скачать 0.67 Mb. Pdf көрінісі
|
| 40)Əбілқайырдың Орынбор əкімшілігімен қарым-қатынасының шиеленісуі.
1731 жылы 10 қазанда Кіші жəне Орта жүз руларының съезі өтті, онда Əбілқайыр Патронат(покровительство) табу үшін Санкт-Петербургке өтініш білдіргенін хабарлады. Тевкелевтің пікірінше, Əбілқайырдың "субъектілері" өте кең тəуелсіздікке ие болды жəне ханның пікірімен өз пікірімен салыстыра алды. Ресей елшісі жиналғандарды сендіру үшін əртүрлі дипломатиялық əдістерді қолдануға мəжбүр болды. Жиналыстан кейін Əбілқайыр, Бөгенбай жəне тағы 27 ықпалды билеуші императрицаға адал болуға ант берді. Бұл акт қазақ жерлерінің Ресейге қосылуын бастады. Орыс-қазақ қарым-қатынасы 30-шы жылдардың аяғы мен 40 - шы жылдардың басында айтарлықтай нығайды. 1740-1742 жылдары қазақ даласына көптеген Ресей елшіліктері жіберілді. 1741 жылы ойраттар қазақ көшпенділерінің аумағына басып кірді. Ресей елшілігі Жоңғариямен қарым-қатынасты реттеу үшін 1742 жылы елші жіберуге мəжбүр болды. Жоңғар-орыс қатынастарының шиеленісуімен Императрицаның 1742 жылғы 30 қыркүйектегі "қырғыздарға Орал өзенінің жанында көшуге тыйым салу туралы". Патша өкіметінің бұл қадамы көшпенділердің үлкен наразылығын тудырды. Нəтижесінде Əбілқайыр мен Орынбор əкімшілігінің қарым-қатынасы шиеленісе түсті. Орынбор губернаторы И. Неплюев ханды тыныштандыруға жəне оның даладағы ықпалын азайтуға тырысты. Осы мақсатта Əбілқайырдың ұлы Сұлтан Қожахмет аманатта ұсталды. Неплюев Абулхайрдың атынан далада орыс саясатының мойынсұнғыш жетекшісін табуға үміттенді. 1747 жылы А. Тевкелев дипломатиялық миссиямен Əбілқайырға жіберілді. Елші ханмен кездескен кезде, ең алдымен, қазақтардың Ресейдің шекаралас аймақтарына шабуылын тоқтатуға жəне Ресей тұтқындарының оралуына қол жеткізуі керек еді. Кіші жүз ханының Тевкелевпен кездесуі 1748 жылы шілдеде Орск бекінісінде өтті, Əбілқайыр бүкіл отбасымен жəне жақындарымен келді, осылайша Ресейге адалдығын көрсетті. Жалпы, Əбілқайырдың Ресей əкімшілігімен қарым-қатынасы қалыпқа келді. 1748 жылдың тамыз айының басында ол үйге бара жатқанда Сұлтан Баракпен кездесті. Келесі шайқас кезінде Барақ Əбілқайырды өлтіреді. Бұл оқиға руаралық қайшылықтардың салдары болған жоқ. XVIII ғасырдың екі ірі қайраткері - Əбілқайыр мен Барақтың ұстанымдары-олардың жеке харизматикалық қасиеттеріне байланысты жеке дұшпандық пен бəсекелестікке негіз болды, бұл қайғылы жағдайға əкелді. жүктеу/скачать 0.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|