Тошкент молия институти

1. 
   Ходимлар билан меҳнат ҳақи бўйича ҳисоб-китобларнинг аудити учун асосий манбалар бўлиб қуйидаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар ҳисобланади деганда нима тушунилади?
   
2. 
   Акциодорлик жамиятларида меҳнат ҳақи бўйича ҳисоб-китоблар аудитининг мақсади, вазифалари нималардан иборат?
   
3. 
   Акциодорлик жамиятларида меҳнат ҳақи бўйича ҳисоб-китоблар аудитининг манбалари нималардан иборат?
   
4. 
   Харидорлар билан ҳисоб-китоблар аудити деганда нимани тушунасиз?
   
5. 
   Меҳнат ҳақи бўйича ҳисоб-китоблар аудитини режалаштиришда нималар акс еттирилади?.
   

17-БОБ. ХУСУСИЙ КАПИТАЛНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ВА ТАъСИСЧИЛАР БИЛАН ҲИСОБЛАШИШЛАР АУДИТИ

17.1. Устав капиталини текширишнинг мақсад ва вазифалари.

• 
  таъсис ҳужжатлари (устав, таъсис шартномаси) мавжудлиги, шакллари ва тўғри расмийлаштирилганлиги;
  
• 
  таъсис ҳужжатлари мазмунининг амалдаги қонунчилак ва меъёрий ҳужжатлар талабларига мувофиқлиги;
  
• 
  таъсисчилар улушларининг устав капиталига тўлиқ ва ўз вақтида қўшилиши;
  
• 
  таъсисчилар мулк шаклида қўшадиган улушларининг тўғри баҳоланишини текшириш;
  
• 
  уставда кўрсатилган фаолият турларининг қонунийлигини текшириш;
  
• 
  устав капитали ҳажмининг таъсис ҳужжатлари ва Ўзбекистон Республикаси қонунчилигига мувофиқлиги;
  
• 
  устав капиталининг тўлиқ ва тўғри шакллантирилганлиги;
  
• 
  таъсисчиларнинг устав капиталига ўз улушларини қўшиш бўйича якуний ҳисоб-китоблар учун қонунда белгиланган муддатларга риоя қилиниши;
  
• 
  устав капиталини шакллантиришга доир муомалаларнинг бухгалтерия ҳисоби счётларида тўғри акс еттирилганлигини текшириш;
  
• 
  устав капиталига улушларнинг ҳақиқатан ҳам қўшилганлигини аниқлаш;
  
• 
  устав капитали ҳажми ўзгаришининг асослилиги, устав ва таъсис шартномасининг қайта рўйхатдан ўтказилганлигини ҳамда бу ҳақда тегишли ҳисоб регистрлари ва ҳисоботда акс еттирилганлиги.
  

• 
  корхонанинг ҳуқуқий мақомини, устав капиталини шакллантириш ва ҳисобга олиш масалаларини тартибга соладиган асосий қонун ҳужжатлари ва йўриқномалари;
  
• 
  таъсис ҳужжатлари (нотариал идора томонидан тасдиқланган устав ва таъсис шартномаси);
  
• 
  молиявий, статистик ва бошқа тегишли ҳисоботлар;
  
• 
  устав капиталини шакллантириш бўйича муомалалар ҳисобга олинган дастлабки ҳужжатлар, аналитик ва синтетик ҳисоб регистрлари;
  

17.2. Таъсис ҳужжатларини текшириш.

• 
  таъсис ҳужжатларида қандай фаолият турлари кўзда тутилган;
  
• 
  ҳақиқатда амалга ошираётган фаолият турларининг таъсис ҳужжатларига мувофиқлиги;
  
• 
  Ўзбекистон Республикасининг «Айрим фаолият турларини лицензиялаш тўғрисида»ги қонунига мувофиқ лицензияланиши лозим бўлган фаолият турлари ва лицензияларнинг мавжудлиги.
  

• 
  мулкларни улуш сифатида қўшиш (топшириш)
  
• 
  фаолиятда иштирок етиш;
  
• 
  фойда ва зарарларни таъсисчилар ўртасида тақсимлаш;
  
• 
  корхона фаолиятини бошқариш ва унда таъсисчиларнинг иштироки;
  
• 
  таъсисчиларнинг корхонадан чиқиши.
  

• 
  устав капиталининг таркиби ва ҳажми тўғрисида;
  
• 
  ҳар бир таъсисчи улушининг ҳажми ва уни ўзгартириш тартиби;
  
• 
  таъсисчилар улушларининг таркиби, ҳажми ва топшириш муддатлари;
  
• 
  улушларни қўшишга доир мажбуриятларни бузганлик учун жавобгарлик;
  
• 
  таъсисчилар томонидан қўшиладиган улушларнинг жами суммаси.
  

• 
  корхонанинг ўзига хос ҳусусиятлари ва ташкилий-ҳуқуқий шаклини ифодалайдиган номи;
  
• 
  корхонанинг давлат рўйхатидан ўтказиладиган, жойлашган ўрни;
  
• 
  устав капиталининг кўлами ва унинг барча таъсисчилар ўртасида улушларга тақсимланиши;
  
• 
  корхонанинг мақсади ва фаолият турлари;
  
• 
  ижро органларини сайлаш ёки тайинлаш тартиби;
  
• 
  корхона бошқарув органининг таркиби ва ваколатлари ҳамда улар томонидан қарор қабул қилиш тартиби;
  
• 
  дивидендлар тақсимлаш тартиби;
  
• 
  амалдаги қонунчиликда кўзда тутилгани ҳамда таъсисчилар билан келишилган, лекин қонунчиликка зид келмайдиган бошқа зарур масалалар. Шунингдек, таъсис ҳужжатларини текширишда корхонанинг ташкилий-ҳуқуқий шаклини еътиборга олиш зарур. Масалан, акциядорлик жамиятининг таъсисчилари томонидан тасдиқланган уставида, устав капиталининг кўлами тўғрисидаги маълумотлар билан бирга жамият томонидан чиқариладиган акцияларнинг тоифалари, уларнинг номинал қиймати ва миқдори, акциядорларнинг ҳуқуқлари тўғрисидаги шартлар ҳар хил бўлиши лозим. Акциядорлик жамиятининг барча акциялари бир акциядор томонидан сотиб олинганда, акциядорлик жамиятини бир киши ташкил етган ҳисобланади ёки бир акциядордан иборат бўлади. Бу ҳолдаги маълумотлар акциядорлик жамияти уставида қайд қилинган, рўйхатга олинган ва ҳамма танишиши учун еълон қилинган бўлиши керак.