Тошкент молия институти
Аудитда рискни пайдо бўлиш шартлари
жүктеу/скачать 5.38 Mb.
|
| Аудитда рискни пайдо бўлиш шартлари.
Ушбу чекловлардан халос бўла олмаслик аудиторлик теширувида аудитор томонидан молиявий ҳисоботдаги муҳим хато ва камчиликларни аниқлай олмаслиги натижасида аудиторлик рискини нол даражага тушириш имкони йўқлиги билан ифодаланади. Биринчидан, аудитор моливий ҳисоботдаги муҳим бузиб кўрсатишлар мавжуд емаслигини етарли ишонч билан таъкидлайди, мутлоқ ишонч билан емас. Ушбу чекловнинг юзага келиши асосий сабаблари: аудиторлик текширувида тестлаш ва танлаш амалларини қўлланилиши; мижоз-корхонанинг бухгалтерия ҳисоби ва ички назорат тизими мукаммал емаслиги, яъни корхона фаолиятида хато ва камчиликлар йўқлигини кафолатлай олмайди. Иккинчидан, мижоз-корхона фаолият юритиш муҳитидаги ноаниқликлар (ташқи муҳит). Бу ноаниқликлар ва уларни бартараф ета олмасликка қуйидаги ҳолатлар таъсир ўтказади: текширилаётган субъект фаолият юритаётган муҳит бўйича тўлиқ ва ишончли маълумотларни чекланганлиги; етказиб берилаётган маълумотларни аудитор томонидан қайта ишлаш ва баҳолаш кўникмасининг чекланганлиги; текширилаётган субъект тадбиркорлик фаолиятига таъсир етувчи салбий ҳолатларнинг тасодифий пайдо бўлиши; мижоз-корхона ичидаги хар хил тоифадаги зиддиятлар. Учинчидан, аудиторлик рискини аниқлаш ва баҳолаш аудиторнинг билим даражаси, малака ва кўникмаси асосида шаклланадиган профессионал мулохазаси натижасидир.бунда асосий муаммо аудиторларнинг билим савияси ва малака ҳамда кўникмаларининг турли даражадалиги аудиторлик рискини аниқлаш ва баҳолашда турли ёндошувларга олиб келишидадир. Тўртинчидан, аудиторлик фаолияти тадбиркорлик фаолиятидир, яъни унинг фаолияти фойда олишга қаратилганлигидадир. Аудиторлик ташкилоти мижоз-корхона муносабатларида келишмовчиликларни юзага келиши оқибатида уни йўқотиши. Юқорида таъкидлаганимиздек аудиторлик риски ва унинг компонентларини баҳолаш бўйича ягона методика мавжуд емас. Бунинг асосий сабаби аудиторларнинг хўжалик фаолияти бўйича профессионал мулоҳазаларининг турличалиги, мижоз фаолияти хусусиятларининг такрорланмаслиги, ҳисоб ва маълумотларни тақдим етиш тартиб қоидаларининг ўзига хос хусусиятларининг мавжудлигидадир. Шулар қатори аудиторлик риски ва унинг компонентларини аниқлаш ва баҳолаш бўйича аудитнинг халқаро стандартларида аниқ тавсиялар келтирилмаган. Аудиторлик рискини миқдор ва сифат кўрсаткичларида ифодалаш мумкин. Аудиторлик рискини баҳолашнинг емпирик, еҳтимолий, балли тўғри(мултипликатив), егри моделлари мавжуд. Емпирик моделдан фойдаланилганда юқори, ўрта, қуйи даражада рисклар баҳоланади. Агар молиявий ҳисобот учун умумий бузиб кўрсатиш еҳтимоли мавжуд бўлса аниқланган риск юқори деб баҳоланади. Агар счетлардаги қолдиқлар, маълумотларни очиб беришда муҳим бузиб кўрсатиш еҳтимоли мавжуд бўлса аниқланган риск ўртача деб баҳоланади. Агар аниқланган риск бошқа турдаги муҳим бузиб кўрсатишларга олиб келса, уни қуйи даражада деб баҳолаш мумкин. Аудиторлик рискини баҳолашнинг еҳтимолий моделида риск даражаларини коеффициент ёки фоиз кўринишида ифодаланади. Рискни баҳолашнинг балл моделида сифат хусусиятлар миқдор кўрсаткичлар билан ифодаланади. Масалан, аудиторлик рискининг қуйи даражаси – 1 балл, ўрта даражаси – 3 балл, юқори даражаси – 5 балл қилиб белгилаш мумкин. жүктеу/скачать 5.38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|