Тошкент молия институти
жүктеу/скачать 5.38 Mb.
|
| Ички назоратни аниқланиш
Ҳар бир Америка корхонаси умум қабул қилинган бухгалтерия принсиплари асосида ўз фаолиятларини юритишни афзал кўришади ва ички назоратда молиявий ҳисоботни самарали ва ишончлилигини таъминлаш мақсадида ҳам ўша принсиплардан кенг фойдаланишади. Енг кенг қўлланиладиган дастуриламал бўлиб Қўшма Штатлар ички назорат дастури бўлиб, у Тридуей Комиссион Ҳомийлик Ташкилотлари Қўмитасидир (ТКҲТҚ). Бу хомий ташкилотлар биринчи бўлиб 1980-йилда молиявий ҳисоботларда қаллобликлар авж олган ўша пайтларда мажбурият юзасидан ташкил етилди. Бу дастур 2000 йилга келиб молиявий инқирозлар юз бераётган пайтларда ҳам кўпчилик корхоналар томонидан кенг фойдаланилди. 2013-йилда еса ТКҲТҚ ўзинг дастурини кенгайтирди ва техник баъзасини янгилади. Бугун еса, ички назорат интеграциявий дастури ( ҳали ҳам ТКҲТҚ деб юритилади) ички назоратни ташкил етишда нафақат АҚШ корхоналари томонидан балки бошқа давлатларда ҳам кенг қўлланилиб келмоқда. Шундай қилиб ТКҲТҚ ички назорати қуйидагича талқин қилинади: Бу шундай жараёнки, бунда директорлар кенгаши, ишчилар, менежерлар ҳатти-ҳаракати билан узвий боғланган бўлиб, бу жараёнда ишончли ахборот билан таъминлашга асосланган операциялар, обйективлик ва маълумот беришнинг самарали ишлаши муҳим аҳамият касб етади. Ички назоратни амалга оширишда қуйидаги елементлар муҳим ҳисобланади: - Жараён жорий операцияларни яъни вақт, жой, маконга мувофиқ бўлиши; - Жараёнда барча ходимлар бирдек таъсирга ега бўлади, яъни уларнинг қай даражада ички қонун-қоидаларга риоя қилиши, интизоми ёки лавозими муҳим емас балки уларнинг ички назоратни тадрижий ўтқизишдаги улуши, қўшган ҳиссаси; - Жараённининг ишончли еканлигини кафолатлаш, ҳеч бир корхона тўлақонли кафолат бера олмайди албатта, аммо ҳар бир корхона ўз олдига қўйган мақсадлари томон оғишмай ҳаракатланаётганини кафолатлаши лозим; - Қўйилган мақсадларга еришиш учун шайлик, ташаббускорлик бунинг маъноси шуки, ички назорат 3 та категорияга бўлинувчи мақсадларни ўзида мужассам ета олади. Шундай бўлишига қарамасдан ташқи аудитор биринчи навбатда молиявий ҳисоботларга қаратилган мақсадлар қандай ва қанақа еканлигига еътибор беради; жүктеу/скачать 5.38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|