Дала түріктерінің мүсіні. - Монументалды тас мүсін (сақтар мен сарматтардың дәстүрлері). Тас жазықтығындағы контурлық кескіш сурет. Сирек-көлемді мүсіндер. Оларды '''''''''''' деп атайды: мұрты мен сақалы бар ер адам жиі бейнеленген, әйел фигуралары да кездеседі. Олицетворяли представителœей ақсүйектерінің орнатылған у қабірінде адам шығысқа қарай. Исламның таралуымен адамның бейнесі біртіндеп жоғалады.
Халық өнері Жазбалары - Мемлекет дамуымен жазба үлкен мәнге ие болады. Түркілердің ресми грамоталарды дипломатиялық байланыстарда қолдануы.
- Ресей Федерациясына орналастырылды
- түрік тілінде.
- Түріктердегі жазбаның болуы туралы бірінші болып Қытай дереккөздерін айтып, оның согдийлердің жазбаларымен ұқсастығын көрсетеді.
- Бар екендігі туралы хабар жазуы бар тюрковтакже принадлежит византийскому мәдениетін Менандру Протектору (суреттей қабылдау түркі елшісі византийским император, Менандру деді жолдауы қаған жазылған''скифскими письменами'').
- Моңғолияның солтүстігінде Орхон өзенінен табылған көне түркі жазбаларының ескерткіштері - стелалар (тас плиталар). Білге-қаған және күл-тегиннің құрметіне белгілі руникалық мәтіндердің ең ірі ескерткіштері сақталған.
- Ескерткіштердің қазақстандық тобына Талас алқабындағы мазут үстіндегі тастарда жазулар, монеталарда, тұрмыстық заттарда, керамикада және металда жазулар жасалады.
- Алфавит негізіндегі әріптік жазу идеясын түркілер Орталық Азияның иран тілді тайпаларынан (арамей шығу тегі) алған. Ең ықтимал дереккөз - түрік тіліне бейімделіп, қатты өзгертілген Согди алфавиті.
- VI-X ғғ.ежелгі түркі жазуымен қатар Согди хаты кеңінен таралды. Соғыстар қағанада маңызды рөл атқарды. IX ғ.бастап араб алфавиті мен жазбасын таратады.
Достарыңызбен бөлісу: |
