Эпидемиялық паротит
Таксономиясы. Тұкымдастығы: Paramyxoviridae
Тұкымдастыкшасы: [Paramyxovirinae]
Туыстастыгы: Rubulavirus
Кұрылысы баска парамиксовирустарга уксас. Сфера пішінді, диаметрі 150-200 нм. Вирионынын ішінде NP акуыз орналаскан, сыртында- тікенекшелері (HN жене F гликопртеиндер) бар кабыкшасы болады. Нейраминидазалык және симпласт тузуші белсенділігі бар 1 серотиптен турады.
Өсіп – өндіру ушін жасуша дакылдарына (симпластар, синцитиялар пайда болады )және тауык эмбриондарына жұктырады.
Эпидемиялык паротит – өте жұкпалы антропонозды инфекция. Инфекция көзі- ауру адамдар. Берілу жолдары- ауалы-тамшылы, кейде сілекеймен ластанган тұрмыстык заттар аркылы жұғуы ыктимал.
Вирустын кіру какпасы – жогаргы тыныс алу жолдары. Вирустын алгашкы
репродукциялануы мұрын-жұткышактын эпителиалык жасушаларында және шыкшыт бездерінде журеді. Содан кейін вирустар канга тусіп барлык агзаларга тарайды және сол жерлерде кабыну үрдістерін коздырады. Ер балаларда орхит дамып, бедеулікке әкелуі мумкін.
Жасырын кезені 14-21 кун. Кесел температуранын көтерілуімен, басы аурумен басталады. Шыкшыт безінін біреуі немесе екеуінде, кейде сілекей бездерінде де кабыну дамиды. Ен жиі кездесетін аскынулар – менингит, менингоэнцефалит, панкреатит және т.б. Кобінесе аурудын симптомсыз өтуі байкалады.
Сілекей, жұлын сұйыктыгы, ликвор, несеп, кан сарысуы.
-Вирусологиялык әдіс (индикациялау): біріншілік жасуша дакылдарына және тауык эмбриондарына жуктыру колданылады.
-Серологиялык диагноз кою: ИФТ, КБР, ГАТР
-Экспресс диагноз кою: ИФР
Эпидемиялык паротитпен ауырып тұрганнан кейін тұракты, өмір бакилык иммунитет калыптасады.
Емдеуі. Спецификалык иммунды глобулин колдану.
Спецификалык алдын – алуы. Эпидемиялык паротитке карсы бірнеше вакциналар ұсынылган:
- Смородинцев ұсынган паротиттік дакылдык кұргак тірі вакцина-Ресей
Нерестелерде 6 айга дейін плацентарлык енжар иммунитет сакталады;
- паротиттік – кызылшалык дакыдык кургак тірі вакцина (Ресей);
- кызылшага, паротитке, кызамыкка карсы лиофильденген тірі вакцина (Индия);
- MMR-кызылшага, паротитке, кызамыкка карсы вакцина (АКШ).
Достарыңызбен бөлісу: |