Вестник казнпу им. Абая, серия «Исторические и социально-политические науки», №1(72), 2022 г
жүктеу/скачать 3.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| Методология. Зерттеуді жүргізу барысында зерттелетін мәселеге негізгі факторды анықтайтын және
даму заңдылықтарын айқындауға мүмкіндік беретін жалпы ғылыми әдістермен қатар эмпирикалық, хронологиялық, тарихи талдау және тарихи салыстыру жүйелілік әдістері қолданылды. Қазақстанның сыртқы саясатын зерделеу принципі ретінде жүйелілілік әдіс қолданылады. Жүйелілік әдіс элементтері еліміздің халықаралық қатынастардағы орны мен рөлін қарастыруға мүмкіндік жасайды. Өйткені бұл уақыт өте келе құбылыстарды зерттеуге мүмкіндік береді. Бұдан басқа, Қазақстанның сыртқы саясаты- ның нақты жай-күйін, қалыптасуын назарға ала отырып, жүйелілік тәсіл аясында жүйелі және тарихи аспектілер бөліп көрсетіледі. Қазақстан Республикасының сыртқы саясатының қалыптасу және даму процесін ашатын тарихи әдіс қолданылды. Сондай-ақ елдер арасындағы ынтымақтастықтың жаңа жағдайдағы динамикасын талдауға мүмкіндік беретін аналитикалық әдіс қолданылады. Талдау. Бұл тақырыптың тарихнамасы өте кең және оларды толық талдап шығуды бір мақала көлеміне сыйғызу қиын. Бұл мәселені көптеген отандық зерттеушілер сыртқы саясатымыздың әр қырын ашуға арналған еңбектерінің тарихнамалық бөлімдерінде қамтуға ұмтылады. Соынмен қатар біз отандық ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая, серия «Исторические и социально-политические науки», №1(72), 2022 г. 167 зерттеушілерден бұл тақырыпта қалам тербеген тарихшыларға ғана тоқталмаймыз. Солардың қатарында саясаттанушылар, әлеуметтанушылар, халықаралық қатынас саласымен айналысатын авторларды да атап өтеміз. Отандық зерттеушілер Тоқаев Қ-Ж.К., Сайлау Батыршаұлы, Мұхамедов М.Б., Нұрсұлтанова Л.Н., Сомжүрек Б.Ж., Байзақова К.И., Хан Г.Б., Медеубаева Ж.М. және басқалары өз еңбектерінде сыртқы саясат, халықаралық байланыстар, көпжақты қатынастарды талдайды. Салмақты тарихи еңбектерде Қазақстан Республикасының әлемдік саяси үдерістің толық құқылы мүшесі болып қалыптасуы кезеңін зерделеуге, Қазақстанның сыртқы саясатын айқындауда, ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуде, оның геосаяси ерекшелігі факторының әсері мен рөлін зерделеуге Әкімбеков С.М., Әшімбаев М.С., Алтынбаев М.К., Бакаев Л.К., Иватова Л.М., Лаумулин М.Т., Сұлтанов Қ.С. сияқты ғалымдар еңбектері елеулі үлес қосқаны айтылады [1, 25 б.]. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасының сыртқы саясаты жеткілікті зерттелген тақырып болып табылады. Бұл мәселенің ауқымды отандық тарихнамасы бар. Отандық зерттеушілер Тәуелсіз Қазақстан тарихының түрлі кезеңдеріндегі республика сыртқы саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтарын, негізгі бағыттарын жан-жақты талдады. Қазақстанның сыртқы саяси қызметінің проблемаларын жүйелі зерттеудің бастауында негізінен Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі және Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институты, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Басқару академиясы, Әлемдік саясат және экономика институты, Абылай хан атындағы Халықаралық қатынастар және әлем тілдері институы талдау еңбектері, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті, Е.А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті, Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық универси- теті ғалымдарының зерттеу еңбектері біз көтеріп отырған проблеманы ашуға айтарлықтай үлес қосты. Алайда осы бағытта тәуелсіздіктің алғашқы онжылдықтарындағы сыртқы саясат тарихнамасы, солардың қатарында тарихшы ғалымдардың үлесі әлі де толық зерттелмей келеді. Сыртқы істер министрлігі қызметкерлері өзінің кәсіби міндеттеріне байланысты елдің сыртқы саяси қызметінің әртүрлі аспектілерін айқындауға арнайы зерттеулер жасады. Олардың сыртқы саясаттың түрлі бағыттары мен мәселелері бойынша ғылыми ізденістері монографиялар мен мақалалардың жинақтары түрінде жарық көрді. Отандық ғылымда халықаралық қатынастар мен сыртқы саясат туралы монографиялар мен ұжымдық басылымдар аясында қалыптасу мен бастаулары, басымдықтар мен бағыттарды талдап қорыту тәжірибесі қалыптасты. Жоғарыда айтылғандардан елімізде мемлекеттің сыртқы саясатын зерделеу жүйелі, ұйымдасқан түрде жүргізіліп отырғандығын көре аламыз. Республиканың сыртқы саяси қызметі тарихын зерттеу мектептері пайда болып, Қазақстанның сыртқы саясат туралы ғылымы ғылыми- практикалық білімнің жеке саласы ретінде қалыптасты деп қорытынды жасауға болады. жүктеу/скачать 3.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|