СОҲА: Жисмоний ривожланиш, ўз-ўзига хизмат ва гигиена
КИЧИК СОҲА: Йирик моторикани ривожлантириш
Талаб
-
Бола ўз танаси ва қисмларини бошқара олади (мувозанат сақлайди).
-
Бола мувофиқ равишда, мақсадли ҳаракатлана олади.
Индикатор
-
Тўғри йўналишда, йўлкада, ётган ва қия тахта устидан устидан (бир томони 10-15 см га кўтарилган) таянмасдан юради.
-
Баландлиги 10 см бўлган предметнинг устига чиқади ва устидан тушади.
-
Йиқилмасдан мустақил туради ва ўтиради.
-
Энгашади ва ўйинчоқларни олади.
-
Мустақил равишда орқага бир неча қадам ташлайди.
-
Катталарнинг кўрсатмаси бўйича 3-4 та турли ҳаракатларни бажаради.
-
Коптокни кўрсатилган томонга тепади.
-
Коптокни кичик баландликдан ҳамда катталар томон думалатади, уни олдинга ва тепага ирғитади.
-
Белгиланган масофа (стол ости, халқанинг ичи) дан эмаклаб ўтади.
Узунлиги 1 метрга тенг бўлган нарвонга чиқади ва тушади.
-
Пол ёки ердан 5-10 см баландликда турган арқон, новда ёки ёғоч устидан ўтиб кета олади.
-
Мақсадига қараб, ҳаракат йўналишини ўзгартиради.
-
Ўриндиқ остидан ўйинчоқни олиш учун мустақил равишда тиззасига ўтиради ва туради.
Таълимга ёндашув
-
Бола организмининг умумий ривожланишига доир машғулотларни ўтказинг.
-
Болани аравачалар, йирик ўйинчоқ машиналар билан ўйнашга ўргатинг.
-
Бола югуриши, тўғри чизиқдан югуриб ўтиши, юриши, эмаклаши, нарсаларни ташлаши ирғитиши керак бўладиган ўйинларга ўргатинг.
-
8-10 дақиқа давомида режалаштирилган ўйинли машғулотларни ўтказинг, имкон қадар эрталаб очиқ ҳавода жисмоний машқларни ўтказинг.
-
Болани ҳар куни оддий жисмоний машқлар элементларига ўргатинг.
-
Боланинг қўлидан ушлаб туринг, унга коптокни тепиш, мўлжалга ташлашга ёрдам беринг.
-
Боладан четда турган предмет ёки ўйинчоқни олиб келишни илтимос қилинг.
-
Боланинг уринишларини рағбатлантиринг.
-
Боланинг баландроқ юзага чиқа олишини ҳисобга олиб, юзанинг хавфсизлигини таъминланг.
-
Бола олдига моторикага оид вазифаларни қўйинг (кел, югурамиз ва копток топамиз, биз мана бу қутининг устидан ўта оламизми-йўқми, бир кўрайлик-чи).
-
Боланинг йўлига тўсиқ қўйинг(стул ва ш.ў.)ва уни айланиб ўтиб, мўлжалланган жойгача етиб боришига рағбатлантиринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Болалар мавжуд бўлган жойларда чиндан хавф туғдириши мумкин бўлган предметлар бўлмаслиги лозим. Бола катталарнинг назари остида бўлиши лозим. Қуйидаги шароитларни яратиш керак:
-
руҳий жиҳатдан қулай муҳитни яратинг, болада ҳимояланганлик, дадиллик, хавфсизлик ҳисси ривожланишига кўмаклашиш;
-
болада зарур бўлган вақтда тарбиячига мурожаат этишга имкон берадиган ўзини тутиш кўникмаларини шакллантириш.
КИЧИК СОҲА: МАЙДА МОТОРИКАНИ РИВОЖЛАНТИРИШ
Талаб
-
Бола қўллари ва бармоқларининг ҳаракатларини назорат қилишга қодир.
-
Бола умумий фойдаланишда бўлган ўйинчоқ ва предметлардан фойдалана олади.
Индикатор
-
Оддий ўйинчоқларни қисмларга ажратади ва йиғади.
-
Эшик дастасини ушлаб, очади ва ёпади, эшик қўнғироғининг тугмачасини босади.
-
Бола турли ўйинчоқларни бармоқлари билан айлантиради.
-
Бир қўли билан пиёла ёки қошиқни ушлаб туради.
-
Учта ва ундан кўп бўлаклардан иборат бўлган минораларни қуради.
Ўргатиш фаолияти
-
Йиғма иншоот ўйинчоқлар билан ўйнанг.
-
Болага ўйинчоқларни беринг ва уларни ўрганишга имкон яратинг
-
Болага майда моторикани ривожлантиришга доир буюмлар (йирик мунчоқлар, майда тошлар ёки бошқа предметлар) ни беринг ва бола катталарнинг назорати остида уларни терсин ва сараласин.
-
Болага хавфсиз уй-рўзғор буюмлари билан ўйнашга имкон беринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Ўйинчоқ иншоот қуриш материаллари йирик, ранг-баранг ҳамда гигиеник ва эстетик талабларга жавоб берадиган бўлиши лозим.
КИЧИК СОҲА: СЕНСОМОТОРИКАНИ РИВОЖЛАНТИРИШ
Талаб
-
Бола сезги органлари ёрдамида ўз ҳаракатларини тартибга солиш қобилиятига эга.
Индикатор
-
Сувни кичик идишдан катта идишга қуяди.
-
Тананинг қулоқ, бурун, кўз каби қисмларини кўрсата олади.
-
Буюмларни қўлларида ушлаб туради ва бир-бирига уради
Таълимга ёндашув
-
Болага турли ўлчамдаги иккита идиш беринг.Бирига сув қуйиб, боладан сувни бир идишдан бошқа идишга қуйишни сўранг.
-
Бу жараёнларда кўргазмали ва кутилмаган ҳодисалар рўй берадиган қизиқарли услублардан фойдаланинг.
-
Болага у кўраётган нарса ва ҳаракат ўртасидаги боғлиқликни тушунишга ёрдам беринг (қара, копток думалаб кетяпти, бориб уни тутиб ол).
-
Болага иссиқ сувнинг ҳароратини ҳис этиш ва ундан қочишга имкон яратинг.
-
Боланинг ҳар бир ютуғини рағбатлантиринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Болани жароҳатланишдан сақланг.
-
Бола кўчада йиқилиб кетишининг олдини олинг.
-
Бола гавдасини қандай тутишини кузатиб туринг.
КИЧИК СОҲА: МАДАНИЙ-ГИГИЕНИК КЎНИКМАЛАР
Талаб
-
Бола ўзини парваришлаш ва маданий-гигиеник кўникмаларини орттириш қобилиятига эга.
Индикатор
-
Катталар ёрдамида тиш чўткаси билан тишларини тозалайди. Лаблари, қўллари, юзини мустақил ювади ва артади.
-
Стол атрофига ўтириб овқатланади, мустақил равишда қошиқни оғзига олиб боради ва овқат ейди, пиёладан ичади.
-
Тувакдан мустақил фойдаланади.
-
Кўйлаги, қўлқопи, пайпоғи ва пойафзалини ечишни билади.
Таълимга ёндашув
-
Болага тиш чўткаси ва пастасидан қандай фойдаланиш кераклигини намойиш этинг ва ўргатинг.
-
Овқатланишдан аввал қўлларини ювишни ўргатинг ва бу нақадар муҳим эканлигини тушунтиринг.
-
Овқатлангандан кейин катталарга раҳмат айтишга ўргатинг.
-
Нима учун гигиена қоидаларига амал қилиш лозимлигини тушунтиринг.
-
Болада гигиеник муолажа, овқатланиш, ухлаш ва бошқа ҳаракатларга нисбатан ижобий муносабат шакллантиринг.
-
Болага озодалик нима эканлигини кўрсатинг ва озода юриш қандай муҳим эканлигини тушуниш учун болага ёрдам беринг.
-
Болани тўғри кийинишга рағбатлантиринг ва ёрдам беринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Барча гигиена муолажаларини катталар билан бирга ўтказинг.
-
Болада салбий одат(бармоқ сўриш, лапанглаш ва шу каби)лар пайдо бўлишнинг олдини олинг.
-
Бола тувакда узоқ вақт ўтиришига йўл қўйманг.
СОҲА: ИЖТИМОИЙ-ҲИССИЙ РИВОЖЛАНИШ
КИЧИК СОҲА: ИЖТИМОИЙ РИВОЖЛАНИШ
Талаб
-
Бола таниш ва нотаниш одамларни ажрата олади.
-
Бола бошқа болалар ва катталар билан мулоқот қилиш кўникмаларини ривожлантириш қобилиятига эга.
Индикатор
-
Атрофидаги катталар ва болаларнинг ҳаракатларига тақлид қилади.
-
Бола кўп вақт давомида кўрмаган ва унга яхши муносабатда бўлган катталарни кўрганда хурсанд бўлади.
-
Нотаниш болалар ва катталарга нисбатан қизиқиш билдиради (“Бу ким?” – деб сўрайди).
-
Мулоқот қилиш истаги яққол ифодаланади (танишларни олқишлайди, уларнинг исмини ўзига айтади, улар томон қўлларини чўзади).
-
Қисқа вақт ичида ўз тенгдошлари билан ўйнашни яхши кўради.
-
Катталар (яқинлари) топшириқ беришларини ёқтиради ва бажаришга уринади.
-
Катталар билан фаол ўйинларни ўйнашни ёқтиради.
Таълимга ёндашув
-
Болага қисқа (ҳиссий) ҳикоялар, тўртликларни айтиб беринг.
-
Болага дўстона муомала қилинг.
-
Боланинг кетидан кузатинг ва уни атрофдагилар билан мулоқот қилишга рағбатлантиринг.
-
Болани мулоқотдан таассуротларини ифодалаш ва уларга оддий изоҳ беришга рағбатлантиринг.
-
Турли вазиятларни киритувчи ўйинларни ўтказинг (олқишлаш, хайрлашиш, ёрдам кўрсатиш ва ҳ.к.).
-
Биргаликда ўйнаш нақадар муҳим эканлигини тушунишга ёрдам беринг.
-
Боланинг бошқа болалар билан ижобий муомала қилишини рағбатлантиринг ва мустаҳкамланг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Бола жуда ҳаракатчан бўлганлиги учун, фаолият турларини алмаштириб туринг.
-
Бола томонидан ўрганилаётган гуруҳ макони хавфсиз бўлиши лозим.
КИЧИК СОҲА: ҲИССИЙ РИВОЖЛАНИШ
Талаб
-
Бола ўзининг “Мен” концепциясини ривожлантиради.
-
Бола бошқаларнинг ҳис-туйғуларини ажратиш қобилиятига эга.
Индикатор
-
Ўзини кўзгуда, суратда танийди, ўз исмини билади.
-
Истаклари катталар талабларига мос келмаганда норозилик билдиради. Турмуш тарзига аралаша бошлайди (супуради, магнитофонни ёқади ва ўчиради).
-
Руҳан кўнгилчан, катталарнинг унга нисбатан муносабатига жуда сезгир.
-
Атрофидагилар ҳис-туйғуларини сўз оҳанги ва ҳаракатидан ажратади (она бахтиёр, бува толиққан, тарбиячининг жаҳли чиқади ва ш.ў.).
-
Ўз ҳиссиётларини ифодалайди (ўпади, қучоқлайди, қувонади, ўз ютуқлари билан ғурурланади, ўзи таниган катталар билан хайрлашаётганда хафа бўлади, аччиқланади, йиғлаётганларни ўзича юпатишга уринади ва ҳ.к.).
-
Катталарнинг муносабатини сезади ва тушунади.
Таълимга ёндашув
-
Бола кўзгу, фотосуратларда ўзи, онаси, отасини кўрсатишини рағбатлантиринг.
-
Боланинг тез-тез исмини айтиб чақиринг.
-
Бола қандайдир ҳаракатларни бажариб, бирор ютуққа эришгани учун уни рағбатлантиринг ва мақтанг.
-
Болага уни яхши кўришлари ва унга ғамхўрлик қилишларини тушунишга имкон беринг.
-
Шундай қилингки, бола уни яхши кўришлари ва қадрлашларини сезсин.
-
Ўзини тутиш қоидаларига ҳамда “яхши”, “мумкин”, “мумкин эмас” каби тушунчаларга ўргатишни бошланг.
-
Бошқа болалар хурсанд, хафа бўлганларида ёки чарчаганларида боланинг эътиборини шунга қаратинг.
-
Болага бошқа болалар, уларнинг қўрқувлари, орзу-умидлари ва севинчлари тўғрисидаги ҳикояларни ўқиб беринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Боланинг қадр-қимматини ерга урадиган сўзлардан фойдаланманг.
-
Болани эмас, унинг ҳаракатлари ва муомаласини баҳоланг.
-
Бола ҳаддан ташқари ҳаяжонланиш ҳолатига тушиб қолишининг олдини олинг.
СОҲА: НУТҚ, ЎҚИШ ВА САВОДГА ТАЙЁРГАРЛИК
КИЧИК СОҲА: НУТҚ
Талаб
-
Бола нутқни тинглаш, тушуниш сўзлашиш ва мулоқот қилишга қодир.
Индикатор
-
Кундалик турмушда учрайдиган маълум ҳаракатларни ифодалайдиган сўзларни тушунади.
-
Эшитган оддий, қисқа мурожаатларни қайтаради ва уларни бажаради (“қўлларингни кўрсат” ва ҳ.к.).
-
Сўзлашганда тақлид қилади.
-
Расмдаги нарсаларни танийди.
-
2-3 та сўздан иборат гапларни тузади.
-
2-3 та сўз ёрдамида расм (фотосурат)ни тушунтиради, таърифлайди (менинг ойим, чиройли қўғирчоқ ва ш.ў.).
Таълимга ёндашув
-
Бола билан ўйнаётганда ва муомала қилаётганда уни қисқа маълумотларни қайтаришга рағбатлантиринг.
-
Кўпроқ предметлар ва ўйинчоқларни кўрсатинг ва номларини айтинг, уларни маълум ҳаракатлар билан боғланг.
-
Болага равон ва тўғри гапиринг, кўпроқ савол беринг (Қаерда? Бу ким? Бу нима?).
-
Болани ҳикоя ўқиш ва суҳбатлашиш билан қизиқтиринг, унинг барча саволларига жавоб қайтаринг.
-
Бола билан бирга расм ва фотосуратларни кўринг, расмларга мос келадиган сўзларни топишга ёрдам беринг.
-
Саволлар ва буйруқлар ўртасидаги мутаносибликка эътибор қаратинг.
-
Ўйин, машқ, нутқни ривожлантириш машғулотлари ва бармоқлар театрини ўтказинг.
-
Бола билан катталар овозларига тақлид қиладиган ўйинларни ўйнанг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Боланинг нутқи ривожланишидаги муҳим давр. Бундай вақтда ҳар қандай кучли руҳий таъсир (қўрқув, чўчиш) бу жараён тўхтаб (ушланиб) қолишига сабаб бўлиши мумкин.
-
Ўйинчоқларнинг овози қаттиқ чиқиши керак эмас.
КИЧИК СОҲА: ЎҚИШ ВА САВОД МАЛАКАЛАРИНИ ЭГАЛЛАШ
Талаб
-
Бола босма материалларга қизиқиш билдиради, ҳарфлар ва рамзларни ажрата олади.
-
Бола ёзиш кўникмаларини ўрганади.
Индикатор
-
Ёрқин расмлар билан безатилган китобларни томоша қилади, расмларда акс эттирилган буюмларни кўриб танийди.
-
Логотипларни кўриб, танийди.
-
Ёзма матн, ҳарфлар ва рақамларга қизиқиш билдиради.
-
Қалам ва ручка ёрдамида горизонтал, доирасимон ва вертикал чизиқларни чизади.
-
Қалам ёки мўйқалам билан расм солади.
Таълимга ёндашув
-
Болани болалар китоблари билан таъминланг, ўқиб беринг ва расмларини кўрсатинг.
-
Болани расмларда акс эттирилган нарсаларнинг номини тўғри айтишга ўргатинг.
-
Болага қалам, фломастер ва катта парча қоғоз беринг, унинг кўникмалари ривожланиши учун зарурий шароитларни яратинг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Босма материал санитария ва гигиена меъёрларига жавоб бериши лозим.
Соҳа: Билиш жараёнининг ривожланиши. Атроф оламни ўрганиш ва уни англаш.
Кичик соҳа: Элементар математик кўникмалар ва билимлар
Талаб
-
Бола миқдор, сонлар ва санаш бўйича билимларини намойиш этади.
-
Бола буюмларни туркумлаш ва тартибли жойлаштириш қобилиятига эга.
Индикатор
-
Икки, уч қисмдан иборат бўлган таълимий ўйинчоқлар (икки, уч халқали пирамида) ни йиғади.
-
Катталарнинг илтимосига кўра буюмларни йиғади ва олиб келади.
-
Нарсаларни териб қўяди ва улар билан ҳаракат бажаради.
-
Болалар ва буюмларни катта-кичиклигига қараб гуруҳларга ажратади.
-
“Кўп-кам” сўзларнинг маъносини тушунади.
-
Қутичаларга худди шундай шаклдаги қопқоқларни танлаб олади.
-
Ўйинчоқлар турган жойларни топа олади.
Таълимга ёндашув
-
Болага буюмлар шакллари, хусусиятларини кўрсатинг ва уларни ажратишни ўргатинг.
-
Кубиклар, пирамидалар билан таълимий ўйинларни ўйнанг ва битта, иккита, учта буюм (кубиклар, ҳалқалар)ни сизга узатишни илтимос қилинг.
-
Боланинг муваффақиятли ҳаракатларини қўлаб-қувватланг ва мақтанг
-
Болага ўйинчоқларни беринг ва уларни саралаш ёки ўлчами, сонига қараб тахлашга ёрдам беринг.
-
Бола ўйинчоқлар буюмлар билан нима қилиш кераклигини аниқ тушуниши учун нима қилиш мумкинлигини болага айтиб беринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Боланинг индивидуал хусусиятлари яққол намоён бўлади, шунинг учун уни бошқа болалар билан солиштирманг.
КИЧИК СОҲА: Атроф оламни ўрганиш ва уни англаш
Талаб
-
Бола жонли ва жонсиз оламни кузатади ҳамда таърифлаб беради.
-
-
Табиат ҳодисаларини кузатади.
-
Расмда акс эттирилган ёки кўчадаги ўсимлик ва ҳайвонларни кўрсатади, уларнинг номларини айтади.
Бола одам танасининг қисмларини ўрганади.
Индикатор
-
Ҳаводаги ўзгаришларни ажратади (қор ёғаётганда ташқарига чиқишни ҳоҳлайди, ёмғир ёғаётганда эса соябонни олади ва ҳ.к.)
-
Одам танасининг асосий органлари ва қисмларининг вазифаларини билади ва ўз танасининг қисмларини тўғри кўрсатади (қулоқлар эшитади, кўзлар кўради).
-
Қўғирчоқлар ва ўйинчоқлардан завқланади.
Таълимга ёндашув
-
Йилнинг турли фаслларида болалар билан сайр қилинг ва ҳар бир табиат ҳодисасини тушунарли қилиб изоҳланг.
-
Табиат ҳодисаларини кузатишларни ташкил қилинг.
-
Болага жонли ва жонсиз буюмларни кўрсатинг.
-
Болага боғлиқликни тушунтиринг, масалан “Агар...., унда....”(“Агар мен ниҳолга сув қуйиб турсам, унда у ўсиб, унади”).
-
Болани ўсимликлар ва ҳайвонларнинг номини айтишга рағбатлантиринг.
-
Болани ўз танаси қисмларининг номини айтишга ёки қўғирчоқлар ва ўйинчоқларда шунга ўхшаш қисмларни топиб айтишига рағбатлантиринг ва уларнинг вазифасини тушунтиринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Сайр вақти кетма-кетлиги таъминлаб борилади.
КИЧИК СОҲА: ИЖОД
Талаб
-
Бола турли товушлар ва овозларни ажрата олади.
-
Бола мусиқавий ва кўргазмали фаолиятда иштирок этишга қизиқиш билдиради.
Индикатор
-
Севимли болалар кўрсатувига муносабат билдиради ва уни қизиқиб томоша қилади.
-
Мусиқали ўйинчоқнинг ёқимли овозини эшитиш учун доимо ушбу ўйинчоқдан фойдаланади.
-
Мусиқага мос равишда танани ҳаракатлантиради (рақсга тушишга ҳаракат қилади).
-
Оддий ва севимли ашулаларни айтишга ҳаракат қилади.
-
Турли тартибсиз чизиқларни эркин чизади ва расм солади.
-
Лой, хамир, пластилиндан нарсаларни ясашга қизиқиш билдиради.
Таълимга ёндашув
-
Болага унинг ёшига мос бўлган кўрсатувларни кўришга рухсат беринг, бироқ у телевизор кўриб ўтказадиган вақтни чеклаб қўйинг.
-
Болани турли мусиқали ўйинларни ўйнаш имкони билан таъминланг.
-
Болани фаоллик кўрсатишга рағбатлантиринг ва у билан бирга рақсга тушинг.
-
Болага мусиқали китобни беринг, мусиқа қўйиб беринг ёки болага оддий у ёқтирадиган куйларни айтиб беринг.
-
Бола билан мулоқот қилаётганда у билан ашула айтинг.
-
Бола расм чизишига рағбатлантиринг. Унга ручка, рангли қаламлар, фломастер, маркер ва қоғоз беринг.
-
Болага қум ёки ер устида бўр билан расм чизишига рухсат беринг.
-
Бола билан бирга лойдан думалоқ шакллар, ҳайкалчаларни ясанг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Ижод қилиш учун мўлжалланган барча материаллар санитария ва гигиена талабларига жавоб бериши лозим.
24 ОЙЛИКДАН 36 ОЙЛИККАЧА (2 ЁШДАН 3 ЁШГАЧА) БЎЛГАН БОЛАЛАРНИНГ РИВОЖЛАНИШ КЎРСАТКИЧЛАРИ
СОҲА: Жисмоний ривожланиш, ўз-ўзига хизмат ва гигиена
КИЧИК СОҲА: Йирик моторикани ривожлантириш
Талаб
-
Бола ўз танасини бошқариш (мувозанат сақлаш) қобилиятига эга.
-
Бола ўз танасининг қисмларини бошқара олади.
-
Бола маълум объектлар бўйлаб ҳаракатланади.
Индикатор
-
Оёқларини судрамасдан, чекланган юзада (эни 15-20 см) юради, илон изи шаклидаги чизиқча устидан, оёқларининг учида, полда эмаклаб, чўккалаб, чекланган юзада (эни 20 см) юрганда кўзга кўринадиган мўлжалларсиз йўналишни сақлайди.
-
Доира бўйлаб бир томонга қараб 30-40 сония давомида югуради.
-
Турган жойда айланади.
-
Аста-секин 80 метргача югуради.
-
Арқон остига эмаклаб келади (баландлиги 25-30 см).
-
Ўзининг ҳаракатланиш йўналишини ўзгартиради ва югуради.
-
Зинадан мустақил кўтарилади ва пастга тушади.
-
Икки оёғида сакрайди ва кичик ариқча, кўлмакча (эни 20-25 см) устидан ҳатлаб ўтади.
-
Тўсиқлар устидан сакраб ўтади, кичик нарсалар устидан тез югуриб ёки сакраб ўта олади.
-
Икки оёғи билан велосипед педалларини айлантира олади.
Таълимга ёндашув
-
Боланинг ҳаракатланиш тажрибасини ҳар хил турдаги жисмоний машқлар ва ҳаракатли ўйинлар билан бойитинг.
-
Катталардан ўрнак олган ҳолда, ҳаракатларни тўғри бажаришга кўмаклашинг (тананинг тўғри ҳолати, белгиланган йўналиши).
-
Болаларни фаол ҳаракатланишни ташкил қилишнинг жамоавий шаклларига жалб қилинг.
-
Бола таниш ҳаракатларни осон ва эркин, бир маромда, мос равишда, фазода йўналишдан адашмай,шунингдек, мувозанатни сақлаган ҳолда бажара олиш кўникмаларини шакллантиринг.
-
Полга тўлқинлар шаклида ташлаб қўйилган арқон устидан юриб ўтишни таклиф қилинг.
-
Болани маълум объектлар бўйлаб ҳаракатланишга рағбатлантиринг. Бунда бола тепароқ жойга чиқиши, эмаклаб юриши, сакраши мумкин.
-
Болани велосипед педалларини равон айлантиришга рағбатлантиринг ёки унга итариш керак бўлган ўйинчоқларни беринг.
Хавфсиз яшаш ва ҳаракатланиш
-
Болалар жароҳатланишининг турли шакллари юзага келишига йўл қўймайдиган барча зарурий шарт-шароитларни яратинг:
-
болалар бор жойда деразаларни очиқ қолдирманг;
-
болалар қум, сув ва бошқа майда нарсалар билан ўйнаётганларида уларнинг кўзларини бегона заррачалар кириб кетишидан асранг;
-
болаларга саломатлигини сақлашнинг элементар қоидаларини ўргатишда давом этинг (масалан, зинадан пастга тушаётганда зиналар устидан сакраб ўтиш, қўлига ўткир қиррали буюмларни олиш мумкин эмас).
КИЧИК СОҲА: МАЙДА МОТОРИКАНИ РИВОЖЛАНТИРИШ
Талаб
-
Бола қўллари ва бармоқларининг ҳаракатларини назорат қилиш қобилиятига эга
-
Бола ўйинчоқлар ва умумий фойдаланишда бўлган буюмлардан фойдалана олади.
Индикатор
-
Юзали ва ҳажмли буюмларни тегишли шаклдаги тешикларга солади (сеген тахтаси, монтессори вкладишлари).
-
Пластилин ёки лойдан бир нималарни иштиёқ билан ясайди, узади, думалоқ шаклларни яратади.
-
Мозаикани теради, ўйинчоқ тўпламларидан оддий конструкцияларни ясайди.
-
Кичик нарсаларни саватга тахлайди ва ундан чиқаради.
-
5-7 бўлаклардан минорачаларни қуради. Мозаика теради.
-
Маркер, қаламни ушлаётганда катта ва кўрсаткич бармоқларидан фойдаланади.
-
Кийимларининг тугмачаларини тақади ёки ечади.
-
Ўйинчоқ ёки нарсаларнинг қисмларини ажратади. Қутичалар ёки ручкаларнинг қопқоқларини очиш ва ёпишни уддалайди.
-
Қайчидан фойдалана бошлайди.
Таълимга ёндашув
-
Болага халтача ёки қутича беринг ва уларнинг ичига бирон буюмларни солиш ёки чиқаришни илтимос қилинг.
-
Болага бўлакларни қандай йиғиш ва улардан минораларни қуриш, мозаикани қандай териш кераклиги бўйича йўл-йўриқ беринг.
-
Болага турли қаламларни беринг, тўғри ушлашни ўргатинг ва улар ёрдамида қоғозда бир нима чизишни илтимос қилинг.
-
Болани турли буюмларнинг тугмачаларини тақиш ва ечишга рағбатлантиринг, кичик тугмачалардан бошланг.
-
Болани ўйинчоқларни йиғиш ва керакли қутичага солишга рағбатлантиринг.
-
Бола ўйнаётганда унинг атрофида бир неча ўйинчоқлар бўлишини таъминланг.
-
Болага ипга ўтказиш/ипдан чиқариш, ажратиш/териш мумкин бўлган ўйинчоқ мунчоқлар ёки бошқа буюмларни беринг.
-
Болага учлари тўмтоқ қайчи беринг ва уни икки қўли билан очиб-ёпишга рағбатлантиринг.
-
Боладан қоғоз четини майда попук қилиб кесиб чиқишни сўранг.
Достарыңызбен бөлісу: |
