Mahsulot turi |
Cheklangan miqdori, mg-kg NO-3
|
ochiq maydon
|
himoyalangan maydon
|
1.
|
Kartoshka
|
250
|
-
|
2.
|
Oqbosh karam ertagi
|
900
|
-
|
Kechki
|
500
|
-
|
3.
|
Sabzi ertagi
|
400
|
-
|
Kechki
|
250
|
-
|
4.
|
Pomidor
|
150
|
300
|
5.
|
Bodring
|
150
|
400
|
6.
|
Osh lavlagi
|
400
|
-
|
7.
|
Bosh piyoz
|
80
|
-
|
8.
|
Ko’k piyoz
|
600
|
600
|
9.
|
Qovun
|
90
|
-
|
10.
|
Tarvo’z
|
60
|
-
|
11.
|
Chuchuk qalampir
|
100
|
400
|
12.
|
Qovoqcha
|
400
|
400
|
13.
|
Xo’raki uzum navlari
|
60
|
-
|
14
|
Olma
|
60
|
-
|
15
|
Nok
|
60
|
-
|
9-jadval
Chorva mollari oziqasida nitrat va nitritlarning cheklangan miqdori.
T/r
|
Oziqa turi
|
NO3-
|
NO2-
|
1.
|
Xashaki lavlagi
|
800
|
10
|
2.
|
Silos, senaj
|
200
|
10
|
3.
|
Parranda uchun omuxta yem
|
200
|
5
|
4.
|
Qoramollar uchun omuxta yem
|
500
|
10
|
5.
|
Yashil oziqa
|
200
|
10
|
6.
|
Pichan, somon
|
500
|
10
|
7.
|
Oziqa donlar
|
300
|
10
|
Nitratlarning disulfofenol kislotasida aniqlash uning nitrat bilan ishqoriy muhitda sariq rangli birikma hosil qilishga asoslangan.
C6H3(HSO3)2OH+3HNO3=C6H2(NO2)3OH+2H2SO4 +H2
disulfofenol kislotasi
C6H2(NO2)3OH +NH3 = C6H2(NO2)3ONH
sariq rangli nitrofenol birikma
Eritma rangi intensivligi mahsulotdagi nitratlar miqdoriga bog’liq. Bu uslub eng ko’p tarqalgan, aniqligi yuqori hisoblanadi, ammo ko’p mehnat talab qiladi.
Ishni bajarish tartibi. O’simlik namunasi qirg’ichda yoki pichoqda maydalanib 5-10g tortib olinadi. Gomogenizatorda, agar u bo’lmasa hovonchada 25-50 ml distillangan suv bilan birgalikda maydalanib sig’imi 200 ml li kolbaga o’tkaziladi. Belgisigacha suv qo’shilib aralashtiriladi. So’ng sig’imi 100 yoki 200 ml li kolbaga filtrlanadi. Kolba belgisigacha distillangan suv bilan to’ldiriladi. Pipetka yordamida filtratdan 50 ml so’rim olinib chinni kosachaga solinadi va suv hammomida quriguncha bug’latiladi. Chinni kosacha sovutilib, quruq qoldiq ustidan 1 ml disulfofenol kislotasi tomizilib, shisha tayoqchasi yordamida qoldiq to’liq eritiladi. 10 minut o’tgach 10 ml distillangan suv quyiladi va 10%li o’yuvchi ishqor (NaOH) bilan sariq rangga o’tguncha neytrallanadi.
So’ng aralashma 100 ml li o’lchov kolbasiga o’tkaziladi, chinni kosacha chayilib, chayindi ham kolbaga solinadi va belgisigacha distillangan suv bilan to’ldiriladi. Kolba aralashtirilib kalorometrda tekshiriladi. Nitratlar miqdori kalibrlangan grafikdan topiladi.
Kalibrlangan grafik tuzish uchun 1 ml da 0,01g NO3 saqlovchi namuna eritmasidan 1,5,10,15,20,25,30,40,50 ml olinib chinni kosachada suv hammomida bug’atiladi. Bu kosachalarda tegishlicha 0,01; 0,05; 0,1; 0,15; 0,20; 0,25; 0,30; 0,40; 0,50; mg NO3 bo’ladi. Barcha jarayonlar tekshirilayotgan namunalar kabi bajariladi. Kalorometrdan o’tkazilib, kalibrlangan grafik tuziladi.
Natijani hisoblash: Natija quyidagi formula bilan aniqlanadi.
bu yerda: X - NO3 miqdori mg-kg mahsulotda, a - NO3 ning kalibrlangan grafikdagi miqdori mg-100 ml da, V - so’rimning umumiy miqdori, ml, V1 - bug’latish uchun olingan so’rim miqdori, ml, H - namuna massasi, g
Eritmadan 100 ml 1 l o’lchov kolbasiga quyiladi va belgisigacha suv bilan to’lg’aziladi. Bu eritmani 1 ml da 0,01 mg NO3 saqlaydi.
Nazorat uchun savollar
O’simliklar tarkibidagi nitrat azotini miqdori
Nitratlarning cheklangan miqdori (PDK)
Nitritlarning cheklangan miqdori.
“TASDIQLAYMAN”
Agrokimyo, tuproqshunoslik va o’simliklarni himoya qilish kafedrasi mudiri, professor_________F.H.Xoshimov
“____”_________________ 201__
Tuproq tarkibidagi nitrat shaklidagi azot miqdorini
Granvald-Lyaju usulida aniqlash (4 soat)
P A S P O R T I
Mashg’ulotning maqsadi: Tuproq tarkibidagi nitrat shaklidagi azotni Granvald – Lyaju usulida aniqlashdan iborat.
Kerakli idishlar, jihozlar va reaktivlar: tuproq namunalari, ulchov kolbalari, chinni piyola, suv hammomi, Alyuminiyli achchiqtosh MgAl(SO4)3*12H2O, disulfofenol kislota, NaOH ning 10 % li eritmasi, distrlangan suv, lakmus qog’oz.
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
Н.Раупова, Б.Камилов, Г.Содиқова, Н. Кучкарова “Тупроқшунослик” Тошкент ТошДАУ 2012. 5-32 бет
Ниёзалиев И.Н., Раджабов Б.Б. ва бошқалар. «Агрохимиядан амалий машғулотлар» . -Т.: «Меҳнат», 1989. 6-119 бет дарслик
Методы агрохимических исследований почв и растений. -Т.: СоюзНИХИ, 1997.
Бобохўжаев И., Узоков П.- Тупроқнинг таркиби, хоссалари ва анализи. Т.1990
J. Benton Jones, Jr Laboratory guide for condukting soil tests and plant analysis. CRC Press Boca Raton London, New York Washington, D.C.2001
D.Picking and P.Veneman. Plant and soilsciences Soils Laboratory manual. University of Massachusetts Amherst, 2008.
Tuzuvchilar: O’qituvchilar: Ortiqov T.Q., Xayitov M.A. Mashrabov M.I.
Laborant: L.Sonamyan
Достарыңызбен бөлісу: |