Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
-Tema. Agroximiyaniń tógin qollawdaǵi ekologik mashqalalari
жүктеу/скачать 4.06 Mb.
|
| 22-Tema. Agroximiyaniń tógin qollawdaǵi ekologik mashqalalari
«Tóginlerden naduris paydalaniw- ilimsizlik aqibeti»Bugingi kunde ósimliklerdi ximiyaliq tóginler menen tarbiyalawǵa salistirmali qarsi kóz qaraslar payda bolǵan.Misali, bazarǵa barip, qarbizdi kesseniz, ortasi appaq bolip shiǵadi,adamlar bolsa oni kóp selitra isletipti dep qabil qiladi.Biraq bul tóginler hám ósimlikke kerek, mashalada sonda,har dayimda tóginler duris paydalana berilmeydi. Tógin muǵdari kóbeytirilip jiberiliwi yamasa basqa jaǵdaylardiń sebebi- ilmsizlik.Soniń ushin kárxanamiz shiori: « Ilimdi tirishilikke usinis qilamiz». Bugingi kundegi eń áhemiyetli másele- ilim jetiskenlikleri nen duris paydalaniw.Ilimge tiykarlanbaǵan iskerlik uzaqqa barmaydi. Bir dostimiz aytip qaldi. Chet elden Ózbekstanǵa mehmon kelgen eken.Qay jerge qarasań, darixanalar judá kóp.Sonda dostimiz oǵan «Darixana» sózi brend ati emes, farmatsevtika ónimleri satilatuǵin jer ekenin tusindirdi. Ózbekstanda darixanalar 650-700 mln dollarlik judá ulken bazarlar esaplanadi. Biraq xalqimiz yaǵniy bizden keyin qalatuǵin awladlarǵa salamat jer,salamat ortaliq qaldiriwmiz kerekligin tusindiremiz.Sondaǵana perzentlerimiz jaqsi tinish tirishilik qiladi,darixanaǵa jugirmey, tapqan oulin oqiwǵa, ilimge isletiwge jaǵday tuwiladi. Bul biznesdi baslawda paydani birinshi orinǵa qoymaǵanbiz. Tiykari - xalqimizdiń toqliǵi. Awil xojaliǵi eginlerin tóginlewdeǵi mashqalalardi kórip olarǵa sheshim tabamiz,dep shólkemler duzgenbiz. Alimlardiń ilmiy jetiskenliklerinen kórinip turibdi, olardi usiniw maqsetinde is baslaǵnbiz. Onnan keletuǵin payda bolsa keyingi másele bolip esaplanadi. Ximiya. uz kárxanasi dunya tajriybesin uyrenip, olardi Ózbekistan jaǵdayina maslastirǵan jaǵdayda sheshimler usinis etip kelmekde.Basqlardan ózgesheligimiz- awil xojaliq tarawindaǵi ilim jetiskenliklerdi shetden sonshelli alip keliw emes,al oni Ózbekstanniń jaǵdayina tabiyatina maslap,duris usinis qilip jolǵa qoyiw. Agroximiyaniń tógin islep shiǵariw sanaati menen tikkeley tiǵiz baylanisda. Agroximiya hám tógin islep shiǵariw bir-biri menen kelisligen jaǵdaylarda rawajlaniwi kerek. Biraq bugingi kunde ximiya sanatiniń rawajlaniwina qaramasdan ayrim sheshilmegen mashqalalar bar. Eń aldi menen fosforli tóginler islep shiǵariwdi kóbeytiriw hám awil xojaliǵi islep shigariwda tóginlerdi turaqli turde jetkerip beriw esaplanadi. Jáne bir mashqala – mikrotóginler islep shiǵariwshi kishi-kishi zavodlar ornatiw yamasa shálkemlestiriw hám makro, mikrotáginlerdi birge islep shiǵariwdi támiyinlewshi texnika hám texnologiyalardi jaratiw bolip esaplanadi. Belgili ahemiytge iye bolǵan waziypalardan biri tóginlerdiń jańa turleriniń rawajlaniwi, quraminda mikroelementleri bolǵan kompleks tóginler juzege keltiriw hám islep shiǵiw esaplanadi. Islep shiǵilǵan hám qollanilatuǵin tóginlerdiń sapaliliǵin asiriw óte ahemiyetli mashqalalrdan bolǵan hám bugin hám tap sonday. Agroximiyaniń ayrim bir teoriyaliq mashqalalardi hazirge detin sheshimesden kelmekde. Bularǵa misal qilip aziq elementleri aniq dastur tiykarinda ajralip shiǵatuǵin azotdi hám mikrotóginlerdiń aziq elementler muǵdari hám qatnasi ósimlikdi hár bir sortdiń vegetatsiya fazalari menen baylanisli bolǵan muddetdeǵi talabi hám iqlim- topiraq jaǵdayina saykes keliwi tiyis. Bul mashqalalrdi sheshiw ushin tiyisli hár bir topiraq- iqlim jaǵdayinda tiykarǵi awil xojaliq eginlerine aziq elementler qabil qilinǵanda aziq zatlar ortasindaǵi áz ara tásir hám baylanisdi kórsetiwshi aniq ilmiy maǵliwmatlar aliw ushin modelli tajriybeler ótkeriwkerek boladi. Aziqliq elementlerdiń ósimlik alatuǵin waqtinda óz ara tásiri haqqonda aniq hám tereń maǵliwmatlarǵa iye boliw joqri hám sapali ónim beretuǵin tárepke basqariw imkaniyatin beredi. жүктеу/скачать 4.06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|