Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги
жүктеу/скачать 4.06 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Fosforlı tóginler
- Apatitlerdin
| Topıraqtaǵı fosfor - P2O, 0,03-0,2%, Surim qatlamındaǵı muǵdarı 1500-16000 kg/ga. Fosfordıń tiykarǵı massası ósimlikler paydalana almaytuǵın mineral hám organikalıq birikpeler turinde boladı.
Topıraqtaǵı organikalıq fosfatlar - nukleproteidler fitin, fosfatidler, saxarofosfatlar, ulıwma fosfordıń 10-35%-tin quraydı. Ósimlikler mineralizatsiyalanǵan organikalıq fosfatlardan, payda bolǵan fosfor kislotasın paydalana aladı. Fosfordıń ósimlikler paydalana almaytuǵın mineral hám organikalıq birikpeleriniń ósimliklerge sińe alatuǵın halǵa aynalıwı topıraqta judá áste boladı. Sonlıqtan topıraqtaǵı zapası ádewir bolǵanı menen ósimlik tikkeley paydalanatuǵın muǵdarı kutá az ham eginlerden joqarı zuráát alıw ushın fosforlı tóginler beriledi. Fosfor ósimliklerdiń reproduktiv organlarında kóbirek. Sonlıktan fosfordın ádewir muǵdarı tovar produktsiyası menen xojalıqtan sırtqa ketedi. Fosforlı tóginler - eriwshenligine qaray 3 gruppaǵa bólinedi. 1. Suwda jaqsı eriytuǵın tóginler, ápiwayı superfosfat, ekilengen superfosfat. 2. Suwda az eriydi, hálsiz kislotalarda jaqsı eriydi, pretsipitat, tomasshlaq, termofosfatlar, obesftorennıy fosfat. 3. Suwda erimeydi, kushli kislotalarda eriydi, fosfarit unı. Fosforlı tóginler tábiyiy fosfaritlerden, apatitlerden hám metallurgiya sanaatı qaldıqlarınan alınadı. Apatitlerdin eń iri kani Kolskiy yarım atawı, Xibin tawlarında 1925 jılı akademik Fersman tárepinen tabıladı. Ondaǵı ruda apatit nefelint porodasınan bolıp, olardı qayta islew nátiyjesinde apatit kontsentratı alınadı. Ondaǵı P2O5 39-40%. Qıyın eriytuǵınlıktan tógin retinde qollanbaydı, fosfor tóginlerin shıǵarıwda eń jaqsı shiyki zat bolıp esaplanadı. Fosforitler - kópshilik jerlerde ushırasadı, iri káni 1937 jılı Tuslik Qazakstanda (Qaratawda) ashıldı. Qarataw fosforitinde 29,6-35,6% P2O5 bar. Zapası 1mlrd tonna. İri hám áhmiyetli kanler Estoniyada, Leningrad, Moskva, Kursk oblastlarında Bashkiriyada, Aktyubinskiyde, Ukrainada. Bul fosforitlerde 16-26% P2O5 bar. Qaraqalpaqstanda Sultan-Uays tawında, Xojakólde, Xojelide bar, biraq quramındaǵı fosfor az. жүктеу/скачать 4.06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|