Сурет 1. Абстрактілі түрлері.
Ұсыныстар: Жазба алу ережелері.
Дәптеріңізге кең шеттер жасаңыз.
Дереккөздің бастапқы деректерін жазыңыз, оның сұлбасы құрастырылады.
Бүкіл мәтінді немесе оның үзіндісін - абзацты, тарауды оқыңыз.
Мұқият оқылған мәтіннің ақпараттық орталықтарын белгілеңіз.
Негізгі ойларды ойластырып, оларды өз сөзіңізбен тұжырымдап, жазып алыңыз.
Мәтіннен тырнақшалармен немесе мысалдармен жеке мәлімдемелерді қолдаңыз.
Мәтін үзінділерін ерекшелеуге, негізгі ойды, түйінді сөздерді маркерлердің әр түрлі түстерімен белгілеуге болады.
Реферат өрістерін белсенді түрде пайдаланыңыз: өрістерге сандарды, күндерді, оқиғалардың орнын, таныс емес сөздерді, оқу кезінде туындайтын сұрақтарды, курстастардың сөзінен толықтыруларды, мұғалімнің қорытындылары мен толықтыруларын жаза аласыз. Сонымен қатар, мысалы, мәтінде жылдам шарлауға мүмкіндік беретін белгілер шеттерге қойылады: ! — маңызды; еtc — және т.б; ех — мысалға; ?
күмән, сұрақ; NB — маңызды теориялық материал; РS — кейін жазылған постскрипт; □ — үйрену; және т.б.
Семинар сабақтарында рефераттағы мәтінге түзетулер мен нақтылаулар енгізу.
Зертханалық жұмыс 13
Өзара бағалау жұмыстары
Тапсырма 1. Теориялық материалды өзіңіз оқыңыз:
Дәйексөз. Дәйексөздер жазба жазуда жиі қолданылады. Цитата – қандай да бір мәтіннен нақты, тура үзінді.
Мұнда баға ұсынысына қойылатын жалпы талаптар және оны ресімдеудің негізгі ережелері, сондай-ақ контекстке цитата қою тәсілдері.
Келтірілген материалға қойылатын жалпы талаптар. Дәйексөз мәтінмен ажырамас байланыста болуы керек (автор ұсынған ережелердің дәлелі немесе растауы ретінде қызмет етеді).
Тырнақша дәл түпнұсқадағы мәтінге сәйкес тырнақшаға алынады: бірдей тыныс белгілерімен және сол грамматикалық формада.
Дәйексөздерді, сөйлемдерді, абзацтарды түсіру көп нүкте арқылы көрсетіледі.
Дәйексөз келтіргенде әр жерден алынған бірнеше үзіндіні бір дәйексөзге біріктіруге жол берілмейді. Әрбір осындай үзінді жеке дәйексөз ретінде пішімделуі керек.
Дәйексөз келтірген кезде әрбір дәйексөзге дереккөз (библиографиялық анықтама) көрсетілуі керек.
Дәйексөз қою ережелері. Тәуелсіз сөйлем ретіндегі дәйексөз (алдыңғы сөйлемді аяқтайтын нүктеден кейін) бас әріппен басталуы керек, тіпті бастапқы сөздің бірінші сөзі кіші әріппен басталса да.
Мәтінге бағыныңқы шылаулардан кейін кіретін дәйексөз – не, үшін, егер, өйткені, т.б. – тырнақшаға алынады және келтірілген дереккөзде ол бас әріптен басталса да, кіші әріппен жазылады.
Көп нүктеден кейін қойылған дәйексөз, егер дәйексөздің бірінші сөзі бастапқыда кіші әріптен басталса (бұл жағдайда тырнақша алынған мәтіннің алдына эллипс қойылуы керек), ал егер бірінші сөз болса, бас әріптен басталады. дереккөздегі дәйексөздің сөзі бас әріптен басталады (бұл жағдайда цитата келтірілген мәтіннің алдында эллипс қойылмайды).
Сөйлем толық көрсетілмесе, түсірілген мәтіннің орнына көп нүкте қойылады. Түсірілген мәтіннің алдындағы тыныс белгілері сақталмайды.
Егер сөйлем тырнақшамен аяқталса және тырнақшаның соңында көп нүкте, сұрақ белгісі немесе леп белгісі болса, тырнақшадан кейін таңба қойылмайды, егер тырнақша тәуелсіз сөйлем болса, мысалы: Лоринцердің риторикалық сұрағы біздің заманымызға өте ұқсас: «Енді жастардың демалыссыз, әсіресе түнде көп кітап оқуына қатаң тыйым салынғаны кімнің есінде». Дегенмен, егер дәйексөз тәуелсіз сөйлем болмаса, қажетті белгі қойылады, т.б. авторлық ұсыныс мәтініне енгізілген. Мысалға: «Халық тәрбиесі» өз тарихына нүкте қойған жоқ. Мерейтойлық басылымның ұрандарының бірін оптимистік сөздер деп санауға болады:
«Жалғасы бар».
Бір сөзді немесе сөз тіркесін келтіруге болады. Бұл жағдайда ол тырнақшаға алынып, сөйлем құрылымына енгізіледі.
Түпнұсқадан емес дәйексөз келтірген кезде мынаны көрсету керек: «цит. бойынша:". Әдетте, бұл дереккөзге қол жеткізу қиын болған жағдайда ғана жасалады (сирек немесе шетелдік басылым және т.б.).
Егер сіз автордың ойын өз сөзіңізбен (жанама дәйексөз) жеткізгіңіз келсе, оған сілтеме жасауды ұмытпастан, оны дәл орындауыңыз керек, мысалы: «Ұлттық көбейту кестесі болмағаны сияқты ұлттық ғылым да жоқ» (А.П. Чехов). А.П. Чехов ұлттық көбейту кестесі болмағаны сияқты ұлттық ғылым да жоқ деді. Ұлттық көбейту кестесінің жоқтығы сияқты ұлттық ғылым жоқ, деп есептеді А.П.Чехов.
Достарыңызбен бөлісу: |