Құ республ жə а ұрылы ликасы əңгір ха аграрлы ыс өн
Басқару жүйелері, əдістері жəне стилі
жүктеу/скачать 1.57 Mb. Pdf көрінісі
|
| Басқару жүйелері, əдістері жəне стилі. Басқарудың элементар
жүйесі екі қосалқы жүйеден тұрады: арасында ақпараттық ағындар циклі бар басқарушы (басқару субъекті) жəне басқарылатын (басқару объекті) (сурет 1.3). Тікелей байланыс деп басқару субъектінен объектіне бағытталған, бұйрықтар, жарғылар, нұсқаулар берілетін ақпараттық ағын түсініледі. Кері байланыс деп басқару объектінен субъектіне бағытталған, басқарылатын жүйенің күйі жайлы хабарламалар жіберілетін ақпараттық ағын түсініледі. Басқару субъекті жəне объекті арасында ақпарат алмасу дəстүрлі тəсіл арқылы, яғни, ақпаратты машиналық өңдеуден өткізусіз (ЭЕМ-сыз), немесе автоматандырылған түрде (адами-машиналық жүйелер, яғни, ЭЕМ қолдану арқылы), немесе автоматты түрде (басқарудың автоматты жүйелері) жүргізіле алады. Басқарудың теориясында жəне тəжірибесінде тікелей байланыспен басқарушы жүйенің басқарылатын жүйеге əсер ету тəсілдерін анықтайтын басқару əдістерін байланыстырады. Келесі басқару əдістері ажыратылады: құқықтық, əкімшілік, экономикалық жəне қоғамдық-психологиялық. Құқықтық басқару əдістері заңды жəне басқа да нормативті актілер арқылы жүзеге асады. Əкімшілік басқару əдістері өкілеттілігі шегінде бұйрықтар, нұсқаулар, командалар жəне т.с.с. бере алатын лауазымды тұлғаның əкімші құқықтарына ие болуы арқылы жүзеге асырылады. Экономикалық басқару əдістері басты мақсаты еңбек нəтижесі мен оның төлемі арасында сəйкестік орнату болып табылатын экономикалық иінтірек жасау арқылы жүзеге асырылады. Қоғамдық-психологиялық əдістер басқару объектілерінің (жеке адамдар жəне олардың əлеуметі) психологиялық ерекшеліктеріне сүйенеді. Сурет 1.3. Басқарудың элементар жүйесі 27 Басқару əдісін таңдау барысындағы негізгі қағида – барлық əдістердің тиімді үйлесуі. Басқару еңбегінің өнімі, əдетте, тиімді шешім қабылдау болып табылады. Басқару шешімі басқарудың түрлі стильдерінің көмегімен жасалған жəне жүзеге асқан болуы мүмкін. Оларға авторитарлы, либералды жəне демократиялық стильдер жатады. Басқарудың авторитарлы стилінде шешімді дайындау жəне қабылдау негізінен басқару субъектісінде, яғни, жетекшіде шоғырланады. Керісінше, басқарудың либералды стилінде шешімді дайындау жəне қабылдау негізінен басқару объектісінде, яғни, бағыныштылар арасында шоғырланады. Шешімді дайындау жəне қабылдау кезінде басқарудың авторитарлы жəне либералды стильдерінің тиімді үйлесуін басқарудың демократиялық стилімен байланыстыраы. жүктеу/скачать 1.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|