74. Су-ауру (диагностикасы, еміжәнеалдыналушаралары).
Диагнозы. Су-ауруға диагноз қойыпанықтауүшінэпизоотологиялықдеректердісараптайды, клиникалықбелгілерінанықтап, микроскопиялықжəнесерологиялықзерттеулержүргізеді. Аурудыңклиникалықбелгілеріəруақыттаайқын бола бермейді. Олардыңішіндекөңілаударатыны: арықтау, тұрақсызқызба, кератит, коньюнктивит, дененіңəржеріндеісікпайдаболуы. Сондықтанзертханалықзерттеулершешуші роль атқарады. Шынығажаққанқанжұғындысын Романовский əдісіменбояп, немесеқантамшысынмикроскоппенқараптрипаносомалардыіздейді. Паразиттіңбір талы табылсаболдымалдың су-ауру болғаны. Бірақмикроскопиялықəдісүнемінəтижебермейді. Өйткені ауру малдыңқанында паразит тұрақтыкездеспейді. Сондықтанмалдыңқансарысуынсерологиялықреакцияларментексереді. Жылқыныңқансарысуынкомплименттібайланыстыруреакциясымен, ал түйенікін формалин реакциясыментексереді. Олүшінзерттелетінмалдың 1 мл қансарысуына 2 тамшы таза формалин араластырылады да термостатқанемесебөлмегебіртəуліккеқойылады. Егертүйе су ауруыменауырғанболсақансарысуыжелімтəріздіболыпұйыпқалады, ал мал аурудансауболса, сарысукүйіндеқалады. Реакция күдіктіболса, пробиркадағысарысуқоймалжыңданып, төменқаратқандаақырынғанаағады. Бірақбұлреакцияның да диагностикалыққұндылығыөтетөмен. Кейбіржағдайлардадиагноздыанықтайтүсуүшінбиосынамаəдісінқолданады. Яғниауруғакүдіктімалдыңқаныналып, цитратпенараластырып, зертханалықжануарларғаегеді. Егер мал ауру болса, ондаолардыңқанынан 6-15 күнішінде паразит табылады.
Өлекседегі өзгерістер. Су-ауруданөлгенжылқыныңкілегейқабықтарыбозарыңқы, денесініңəржеріндеісіктер бар. Ішкімүшелеріқанталаған. Жүрекетібосаңсыған, оныңіші - сырты қанталаған. Ішектіңішкіқабатыісінген, қанталаған, ішіндекөпшырыны бар. Су-ауруданөлгентүйеөлексесіндегіөзгерістерібұлауруғатəнемес. Өлексеарық, кілегейжəнесіріқабықтарыбозарыңқы. Лимфа бездері мен талағыұлғайған. Жүрекетіазғындаған, ішіндегіқанысұйық, нашарұйыған.
Емі. Су-аурудыемдеуүшіназидиндəрісін 3,5 мг/кг мөлшерінде 7 % ерітіндітүріндебұлшықеткеарасына 24 сағатсалып 2 ретегеді. Ескеретіннəрсе, азидиндібуазтүйелергеегугеболмайды, өйткеніолардəрініңəсеріненіштастайды. Түйенің су-ауруынақарсыжақсынəтижеберетіндəрі – наганин мен азидинқоспасы. Алдымен 1,0 г нагининдіжəне 3,5 г азидиндіқайнатылғансуға 10 – концентрациядажеке-жекеерітіпалып, араластырады. Қоспаны ауру малғаəр 100 кг тірісалмағына 3,5 мл есебіментеріастынанемесеқалыңеткеегеді. Шетелдердетүйеніңсурра (су-ауру) ауруынемдеуүшінцимеларзандəрісін 0,25 мг/кг тірісалмағынаесептепбұлшықеткеегеді. Айырықшадəрілерденбасқааурудыңбелгілерінеқараймалғасимптоматикалық ем шараларықолданылады. Ауру малдыңазығы мен күтімінжақсартушарт. Малдыемдегенненкейін 6 ай оқшауұстап, олардыклиниклық, микроскопиялықжəнесерологиялықзерттеулерденөткізукерек. Ауруданжазылмағанмалдықайтаемдемейді, еткежібергенжөн.
Достарыңызбен бөлісу: |