1. Физиологиялық қызметтерді зерттеу әдістері
Дәм сезу анализаторын зерттеу. Қышқыл, ащы, тұзды және тәттіге сезімталдықты анықтау. 87%
жүктеу/скачать 87.6 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 34. Көз торының соқыр дақтарын анықтау. Мариотта тәжірибесі. 100%
- 35. Көз қарашық рефлекстері 78,05%
| 33. Дәм сезу анализаторын зерттеу. Қышқыл, ащы, тұзды және тәттіге сезімталдықты анықтау. 87%
Жұмыс барысында адам тілінің ұшына тамшуырмен (пипетка) бізге берілген ерітіндінің бір тамшысын тамызамыз. Зерттелетін адам оларды жұтып, ерітінділердің дәмдерін анықтайды. Нәтижесінде, жалпы дәмді сезу ауызға түскен заттардың дәмін анықтайды. Дәм сезудің рецепторлары тілдің ұшында, артында, жиектерінде, жұмсақ таңдайда және жұтқыншақ артқы бөлігінде орналасады. Бұл рецепторлар әсіресе тәтті затты, ащыны, тұзды мен қышқылдарды жақсы сезеді. Тілде дәмді сезудің бүртіктері мен емізікшелері болады. Бүртік жасушасының ұшында шамамен 50-дей жіңішке түтікше бар. Ауызға келіп түскен заттар түтікшелерді тітіркендіреді. Қозу рецепторлардан тілге келетін жүйке талшықтары арқылы миға бағытталады. Тілде сезуші рецепторлар әркелкі орналасқан.Тіл картасы алғаш 1901 жылы Хоэнигтің диссертациясында сипатталған. Классикалық картада төрт талғамды қабылдау аймақтары көрсетілген: ащы (рецепторлар тілдің артқы жағында орналасқан) қышқыл (рецепторлар тілдің екі жағында, негізге жақын) тұзды (рецепторлар да бүйірінде, бірақ тілдің ұшына жақын) тәтті (рецепторлар тілдің ұшында орналасқан) 34. Көз торының соқыр дақтарын анықтау. Мариотта тәжірибесі. 100% Соқыр дақ (көру нервінің басы) - бұл аймақта фоторецепторлар (таяқшалар мен конустар) болмауына байланысты жарыққа сезімтал емес торлы қабықтың кішкене аймағы. Соқыр дақ торлы қабықтың визуалды бөлігінің артқы бетінде орналасқан және диаметрі шамамен 1,88 мм сопақ эменциясы болып табылады. Одан алыс емес жерде, шамамен 4 мм қашықтықта, көздің шұңқыры орналасқан сары дақ бар - бұл ең жоғары көру өткірлігінің аймағы. Соқыр дақ аймағындағы склераның аймағы перфорацияланған пластина деп аталады, оның саңылаулары арқылы көру нервінің шоғыры көзден кетеді. Кез-келген сау адамның соқыр дақтары бар, сондықтан біз кескіннің шамамен 2% -ын көре алмаймыз. Бірақ неге біз ақпараттың айтарлықтай жоғалуын сезінбейміз? Бұл екі себепке байланысты болады. Біріншіден, оң және сол көздердің соқыр дақтары симметриялы орналасқандығына байланысты, бұл соқырлардың визуалды өрістері сәйкес келмейді. Сонымен, болжанған кескіннің тең емес бөліктері оң және сол жақ көздердің көру жүйке дискісіне түседі. Екіншіден, көздің жылдам қимылдары адам көрінетін кез-келген аймақ туралы ақпарат алуға мүмкіндік береді. Сондықтан біздің миымыз соқыр сигналдардың болмауын өзіне жақын орналасқан фоторецепторлардан алынған ақпаратпен алмастыруға қабілетті. Соқыр жерді француз физигі Эдм Мариотте 1668 жылы ашқан. Ол өзінің жаңалықтарын король Людовик XIV сарай қызметкерлерінің көңілін көтеру үшін пайдаланды. Тәжірибе келесідей түрде өтті: Марриотт екі дворянды екі метр қашықтықта бір-біріне қарама-қарсы қойып, оларды бір көзбен бүйірден белгілі бір нүктеге қарауын сұрады. Содан кейін бәріне оның серіктесінің басы жоқ сияқты көрінді. Бұл бас көздің соқыр дақтары секторына түскендіктен болды. Марриоттың соқыр жерді табуға арналған суреті кеңінен танымал. Алдымен оң көзіңізді жауып, сол көзіңізбен дөңгелектелген оң жақ крестке қараңыз. Бетіңізді мониторға көлденең ұстаңыз. Содан кейін, көзіңізді оң кресттен алмай, монитордан бетіңізді үлкейтіп, кішірейтіп, сол жақ крестке қарамаңыз. Белгілі бір сәтте сол жақ крест жоғалады. Соқыр дақтың эволюциялық шығу тегі бірдей қызықты. Мысалы, көз құрылымы омыртқалыларға ұқсас цефалоподтарда соқыр дақ болмайды. 35. Көз қарашық рефлекстері 78,05% Жұмыс барысы: Тексерілуші шамның жарығына қарама-қарсы отрырады. Зерттеуші, зерттелушінің екі көзінің қарашығының өзгерісін бақылайды, одан кейін, тексерілуші бір көзін алақанмен жабады, зерттеуші болса осы көздің қарашығының өзгерісін бақылайды. Содан кейін осы көздің ашылғандағы қарашықтың өзгерісін анықтайды. Зерттелуші екі көзін де 30 сек. жабады, ал зерттеуші екі көз ашылғандағы қарашықтың өзгеру реакциясын бақылайды. Келесі кезекте зерттелушіден көзін алысқа тігуін сұрайды. Осы кезде 15 см. алшақтатылған саусақ ұшына немесе қаламсапқа көздерін жылдам тігуін қадағалайды. Осы уақытта зерттеуші көз конвергенциясы және біруақытта қарашық реакциясын бақылайды және көз өсі мен қарашық шамасы қалай өзгеретіндігін белгілейді. Көздің қарашығының жағдайын екі көзде де диффузды жарықтандыру кезінде бір уақытта пациенттің бетіне параллель бағыттау арқылы бағалау қажет. Бұл жағдайда науқас алыстан қарауы керек. Мұндай жарықтандыру көз қарашығын, оның диаметрін, пішінін бағалауға ғана емес, сонымен қатар анизокорияны анықтауға да ықпал етеді. Көз қарашығының мөлшері пупиллометриялық немесе миллиметрлік сызғышпен өлшенеді. Орташа алғанда, бұл 2,5-4,5 мм.бір және басқа көздің көз қарашығының 0,9-1,0 мм-ден асатын айырмашылығы патологиялық анизокория ретінде қарастырылады. Қараңғы немесе қараңғы бөлмеде жақсы жасалған жарыққа көздің Қарашық реакциясын зерттеу үшін әр көз кезекпен жарық көзімен (фонарь, қолмен офтальмоскоп) жарықтандырылады. Көз қарашығының түзу (жарық түсетін көзде) және біркелкі (басқа көзде) реакциясының жылдамдығы мен амплитудасын анықтайды. Қорытынды: Қарашық рефлекстерін зерттеу қарашық реакцияларының патологиясын анықтауға, афферентті және эфферентті зақымдарды ажыратуға мүмкіндік береді Әдетте жарыққа тікелей реакция бір-біріне қарағанда бірдей немесе біршама тірі. Көздің қарашықтың жарыққа реакциясын бағалау үшін әдетте төрт градация қолданылады: тірі, қанағаттанарлық, летаргиялық және реакцияның болмауы. Жарыққа реакциядан басқа, көз қарашығының конвергенция актісіне реакциясы бағаланады (немесе шетелдік әдебиеттерде жазылғандай, жақын қашықтықта). Әдетте, көз алмалары конвергенцияға түскен кезде көз қарашықтары тарылады. Көз қарашықтарына, жарық пен конвергенцияға қарашықтың реакциясына баға бере отырып, нұрлы қабық пен көз қарашығының шеті жағынан патологияны болдырмау қажет. Осы мақсатта көздің алдыңғы бөлігінің биомикроскопиясы көрсетілген. жүктеу/скачать 87.6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|